สลัดคราบยิ่งลักษณ์ “บัตรสินเชื่อเกษตรกร” เปลี่ยนเป็น “บัตรเกษตรสุขใจ”

... รายงาน

ก.ย. 2561 สัญญาโครงการ “บัตรสินเชื่อเกษตรกร” จะสิ้นสุดลง รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เตรียมผลักดัน “บัตรเกษตรสุขใจ” มาใช้แทน โดยมีธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ดำเนินงาน

ย้อนกลับไปในปี 2554 บัตรสินเชื่อเกษตรกร เป็นหนึ่งในนโยบายเร่งด่วนของรัฐบาล น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร จากพรรคเพื่อไทย เจาะกลุ่มเป้าหมายเป็นเกษตรกร โดยเฉพาะชาวนา เช่นเดียวกับโครงการรับจำนำข้าว

โดยมอบบัตรพร้อมวงเงินสินเชื่อเพื่อรูดซื้อปัจจัยการผลิต ได้แก่ เมล็ดพันธุ์ ปุ๋ย ยาปราบศัตรูพืช และน้ำมันเชื้อเพลิง ที่ร้านค้าเข้าร่วมโครงการกว่า 1 หมื่นแห่ง อาทิ สหกรณ์การเกษตร ปั้มน้ำมัน และร้านค้าเอกชนในท้องถิ่น

บัตรสินเชื่อเกษตรกร เป็นวงเงินสินเชื่อเดิมที่ ธ.ก.ส. ให้ลูกค้าอยู่แล้ว เพียงแต่แบ่งวงเงินส่วนหนึ่งมาเปิดเป็นวงเงินบัตรเครดิต หรือเปลี่ยนวิธีใช้จากเงินสดมาเป็นบัตรเครดิต โดยให้วงเงินสูงสุด 50,000 บาท

หากรูดบัตร 30 วันแรกไม่เสียดอกเบี้ย หลังจากนั้น จะเสียดอกเบี้ยเพียง 7% ต่อปี

ธ.ก.ส. ว่าจ้าง บริษัท วี สมาร์ท จำกัด ซึ่งเคยผลิตบัตรประชาชนแบบสมาร์ทการ์ด เป็นผู้ติดตั้งระบบและจัดหาอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการใช้จ่ายผ่านบัตรสินเชื่อเกษตรกร โดยต้นทุนในการผลิตบัตร 32 บาทต่อใบ

ปัจจุบัน มีผู้ถือบัตรสินเชื่อเกษตรกรแล้ว 4 ล้านราย มีร้านค้าเข้าร่วมโครงการกว่า 1 หมื่นแห่ง ประกอบด้วย ร้านค้าของสหกรณ์การเกษตร 3,500 แห่ง ปั๊มน้ำมัน 1,800 แห่ง และร้านค้าเอกชนในท้องถิ่น 4,700 แห่ง

อย่างไรก็ตาม โครงการนี้เคยถูกสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ตรวจสอบเมื่อปี 2559 ว่า การดำเนินโครงการบัตรสินเชื่อเกษตรกร ในช่วงปีบัญชี 2555 - 2557 พบว่าไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนด

ทั้งการส่งมอบบัตร การใช้จ่ายผ่านบัตร และการบริหารจัดการคุณภาพหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (เอ็นพีแอล) รวมทั้งร้านค้ายอดจำหน่ายผ่านบัตรรวมกันไม่ถึง 1.2 ล้านบาทต่อปีบัญชี แต่ไม่ถูกเรียกคืนเครื่อง EDC

มาถึงรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ มติ ครม. เมื่อ 24 เม.ย. 2561 เห็นชอบมาตรการ “เกษตรประชารัฐ” เพื่อลดต้นทุนปัจจัยการผลิตให้แก่เกษตรกรและสถาบันเกษตรกร ตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอ

โดยให้ ธ.ก.ส. สนับสนุนสินเชื่ออัตราดอกเบี้ยพิเศษ เพื่อลดต้นทุนปัจจัยการผลิตให้แก่เกษตรกร มีระยะเวลาการให้สินเชื่อ 1 ปี ตั้งแต่ 1 พ.ค. 2561 ถึง 30 เม.ย. 2562 และกำหนดชำระหนี้คืนไม่เกิน 30 เม.ย. 2563

กลุ่มเป้าหมายเป็นเกษตรกร 3 ล้านราย วงเงินในการซื้อปัจจัยการผลิตรายละไม่เกิน 30,000 บาท อัตราดอกเบี้ยเหลือ 4% ต่อปี วงเงินสินเชื่อรวมทั้งสิ้น 90,000 ล้านบาท

วัตถุประสงค์เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อปัจจัยการผลิต ได้แก่ ปุ๋ย ยาปราบศัตรูพืช เมล็ดพันธุ์ น้ำมันเชื้อเพลิง เครื่องจักรกลหรือเครื่องมือการเกษตรขนาดเล็กที่มีมูลค่าไม่เกิน 10,000 บาท และข้าวสาร

แต่จะเปลี่ยนจาก “บัตรสินเชื่อเกษตรกร” ในรูปแบบชิปการ์ด เป็น “บัตรเกษตรสุขใจ” ที่มีคิวอาร์โค้ดแทน

โดยร้านค้าต้องดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน “ธ.ก.ส. A-Shop” มาใช้ทดแทนอุปกรณ์ EDC เพื่อรับชำระค่าปัจจัยการผลิตผ่านบัตรเกษตรสุขใจ สนับสนุนการขับเคลื่อนนโยบายสังคมไร้เงินสดของภาครัฐ

แม้โครงการจะเริ่มคิกออฟไปเมื่อวันที่ 19 พ.ค. 2561 ที่ผ่านมา โดยมีร้านค้าเข้าร่วมโครงการกว่า 1.7 หมื่นร้านค้าทั่วประเทศ แต่ก็พบว่า มีเกษตรกรจำนวนมากยังไม่ทราบโครงการนี้ เนื่องจากอ่อนประชาสัมพันธ์

บางรายถูกเจ้าหน้าที่ ธ.ก.ส. นำวงเงินใหม่มาหักหนี้เก่าอีก แม้ทาง ธ.ก.ส. จะยืนยันว่าจะไม่มีการหักหนี้เก่าก็ตาม ปัจจุบันออกบัตรไปแล้วกว่า 9 แสนราย วงเงิน 11,700 ล้านบาท จากเป้าหมาย 3 ล้านราย

งานนี้ รัฐบาลจะสลัดคราบความเป็น “บัตรเครดิตชาวนา” นโยบายประชานิยมของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ในอดีตได้จริงหรือ?