กตัญญูแม่ทั้ง 3 “แม่ธรณี แม่คงคา แม่โพสพ” ข้าวกล้าก็สมบรูณ์

กตัญญูแม่ทั้ง 3 แม่ธรณี แม่คงคา แม่โพสพ ข้าวกล้าก็สมบรูณ์

เสียงกล่าวคาถาดังทั่วทุ่งนา
“คุณแม่โพสพ ลูกขอนอบนบ วันทาเหนือเศียร เชิญมาแม่มา มาเถิดแม่มา ลูกปลูกข้าวกล้า ขอให้ได้ผลดี ขอให้ข้าวเต็มยุ้ง ให้แม่มาช่วย คุ้มนา คุ้มไร่ คุ้มเคราะห์คุ้มโศก คุ้มโรคคุ้มภัย กันนกกันหนู กันปูกันปลา กันตะกวด กันเหี้ย กันเพลี้ยลงนา อ้ายหนอนอัปรีย์อย่าให้มีเข้ามา ..

วันนี้วันดี มากันให้พร้อม แม่โพธิ์ศรี แม่โพสพ แม่นพดารา แม่จันทร์เทวี แม่ศรีสุชาดา วันนี้แม่อยากกินอะไร ลูกหามาให้ ส้มสุกลูกไม้ ส้มซ่าส้มจีน ลูกอินทผลัม..”

เสียงคาถาดังทั่วทุ่งนา....
เป็นคาถารับข้าวตั้งท้อง ดังทั่วทุ่งนา ในท้องที่อำเภออุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา ประเพณีทำขวัญข้าวช่วงข้าวตั้งท้อง ถือเป็นประเพณีที่เลือนหายไปตามกาลเวลา สิ่งที่พบเห็นก็คือชีวิตชาวนาขาดความมั่นใจในวิถีชีวิตของการผลิต ใบหน้าไม่มีชีวิตชีวา ปีนี้ภัยแล้ง ปีโน้นน้ำท่วม ทำนาปีมีหนี้กับซัง ทำนาปลังเหลือซังกับหนี้ เหนื่อยทั้งปีหนี้สินดอกเบี้ยบานอยู่ที่ธนาคาร เพราะหลงลืมภูมิปัญญา ไม่มั่นใจในชีวิตอีกแล้วต้องพึ่งปุ๋ยพึ่งยาพึ่งสารเคมี จนขาดความมั่นใจในการทำนาไปเสียแล้ว ต้นทุนการทำนาเพิ่มขึ้นไม่คุ้มค่าเหนื่อย สุขภาพก็ย่ำแย่เจ็บป่วยล้มหมอนนอนเสื่อก่อนวัยอันควร

โครงการเกษตรกรรมยั่งยืนเป็นโครงการที่โรงไฟฟ้าในกลุ่มบริษัทกัลฟ์และโรงไฟฟ้าอุทัย ได้เข้าไปส่งเสริมให้ความรู้กับชาวนาในพื้นที่อำเภออุทัย ในการทำนาโยนกล้า นาข้าวอินทรีย์ปลอดสารเคมี ไม่เผาฟางข้าว ใช้ปุ๋ยหมักที่หาได้จากวัสดุในท้องถิ่น พันธ์ข้าวที่ใช้ปลูกก็เป็นข้าวพันธุ์หอมนิล ชาวนาที่ตำบลบ้านช้างถึงกับพูดกันว่า หลายสิบปีมาแล้วไม่เคยเห็นข้าวแตกกอใหญ่ขนาดนี้ เพราะใช้วิธีการโยนกล้านาอินทรีย์ ไม่ใช่นาหว่าน เมื่อข้าวเริ่มตั้งท้องออกรวงกลิ่นดอกข้าวหอมฟุ้งไปทั่ว สร้างความแปลกใจแก่ชาวนาข้างเคียง

เมื่อข้าวเริ่มตั้งท้องนักวิชาการของโครงการเกษตรกรรมยั่งยืน ก็ได้ฟื้นฟูประเพณีทำขวัญข้าวรับข้าวตั้งท้อง

เป็นการสร้างขวัญและกำลังใจให้กับชาวนาให้มีความเชื่อมั่นต่อวิถีเกษตรธรรมชาติ ว่า การทำนาปลูกข้าวของตนในฤดูกาลนี้ จะไม่สูญเปล่าเพราะทุกวันนี้ ชาวนาขาดความมั่นใจในชีวิตไปแล้ว เพราะนาเคมีติดยึดกับความเชื่อที่ว่า หากไม่ใช้สารเคมีไม่ใช้ปุ๋ยเคมีไม่ได้กิน การฟื้นฟูประเพณีรับขวัญข้าวก็เพื่อเรียกความเชื่อมั่นให้กลับคืนมา ให้ชาวนาได้มีความมั่นใจในศักยภาพแห่งตน

เพราะแม่โพสพเป็นผู้ดูแลอำนวยพรให้กับชาวนาผู้มีความเพียร รู้ที่รักษาแม่ทั้ง 3 คือ แม่ธรณี แม่คงคา แม่โพสพ เมื่อเราดูแลแม่ธรณีอย่างดี (ดินดีไม่มีสารเคมีราดรด) เมื่อเรามีน้ำในนาข้าวดี (แม่คงคาไม่ป่วยเจ็บน้ำไม่เสีย) แม่โพสพก็สมบรูณ์ พร้อมที่จะให้ผลผลิตข้าวแก่ชาวนาผู้กตัญญูรู้คุณแม่

ท่านอาจารย์ เดชา ศิริภัทร ปราชญ์ชาวนาผู้อำนวยการมูลนิธิข้าวขวัญ กล่าวว่า “ในแต่ละฤดูกาลในนาข้าวหากเราไม่เผาฟางข้าวทิ้ง ใช้วิธีการไถกลบแล้วหมักฟาง ใช้จุลินทรีย์ช่วยย่อยฟางข้าว ปริมาณฟางข้าวในทุ่งนาสามารถมีธาตุอาหารมีปุ๋ยเพียงพอต่อการเติบโตของข้าวและการให้ผลผลิตในฤดูการของการปลูก หากเราใช้ปุ๋ยคอกมูลสัตว์ปุ๋ยอินทรีย์

ปุ๋ยเหล่านี้ก็ยิ่งทำให้ดินดีขึ้นโดยไม่ต้องพึ่งปุ๋ยเคมี เมื่อไม่เผาฟางจุลินทรีย์ของดินในนาก็มีชีวิตชีวาในการย่อยสลาย หญ้า และฟางข้าว ก็จะยิ่งเพิ่มปุ๋ย นี่คือ การเคารพแม่ธรณีอีกด้วย”