ในช่วงวัฏจักรเศรษฐกิจขาลง การที่ภาครัฐจะกระตุ้นให้เศรษฐกิจเติบโตอย่างต่อเนื่องในทางทฤษฏีจะสามารถทำได้ผ่านสองมาตรการหลัก คือ นโยบายการคลังและนโยบายการเงิน ซึ่งปัจจุบันธนาคารกลางทั่วโลกได้ใช้นโยบายการเงินที่ผ่อนคลายด้วยการลดดอกเบี้ยนโยบาย เพื่อที่จะกระตุ้นธนาคารพาณิชย์ให้ปรับลดอัตราดอกเบี้ยทั้งเงินฝากและเงินกู้ผ่านกลไกต้นทุนของธนาคารพาณิชย์ โดยผลของอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำลงก็ควรจะกระตุ้น “Animal spirits” ของผู้ประกอบการและผู้บริโภค ให้มีการกู้เงินหรือนำเงินฝากไปใช้จ่ายและลงทุน
แต่เนื่องจากปัญหาหลายๆ ด้านได้ถูกผูกมัดกันอยู่ในเชิงโครงสร้างและด้านการกระจายรายได้ เช่น กลุ่มคนที่มีภาระหนี้ที่สูงหรือไม่สามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนจากตลาดเงินก็ยังต้องชำระดอกเบี้ยในอัตราที่สูงและทำให้ยังไม่สามารถลดระดับหนี้สินลงได้ รวมทั้งผลจากสังคมที่มีจำนวนผู้สูงอายุมากขึ้นที่เน้นการออมมากขึ้นและลดการบริโภคลง นอกจากนี้ผู้ประกอบที่ไม่มั่นใจกับสภาวะเศรษฐกิจก็อาจไม่ต้องการลงทุนเพิ่มเนื่องจากคาดว่าจะไม่สามารถสร้างรายได้ที่สูงขึ้นได้ ดังนั้น “Animal spirits” จึงไม่เพิ่มอย่างที่ธนาคารกลางคาดการณ์
ในสภาวะที่ดอกเบี้ยต่ำและ “Animal spirits ต่ำ” ทำให้นักลงทุนที่ไม่สามารถสร้างผลตอบแทนได้ในระดับเดิมจึงหันไปลงทุนในกลุ่มสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงมากขึ้นเพื่อหวังผลตอบแทนที่สูงขึ้นโดยอาจไม่ได้คำนึงถึงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น ดังนั้น “Animal spirits” ที่ต่ำเป็นสิ่งที่ไม่สามารถแก้ได้ง่ายด้วยการใช้นโยบายการเงินเพียงอย่างเดียว และอาจส่งผลให้ระบบเศรษฐกิจโลกพัฒนาไปในรูปแบบที่จะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
การลงทุนในสถานการณ์ปัจจุบันที่นโยบายการเงินไม่มีประสิทธิผลเช่นเดิมนั้น นักลงทุนอาจจะต้องเพิ่มความระมัดระวังในการลงทุน ไม่หวังเพียงแค่ผลตอบแทนที่สูงขึ้น โดยไม่ได้ทำความเข้าใจในสิ่งที่ลงทุน ดั่งเช่นสถานการณ์ในปัจจุบันที่มีประเด็นแชร์ลูกโซ่ การลงทุนซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศทางอินเตอร์เน็ตโดยไม่ผ่านสถาบันการเงินที่ได้รับอนุญาต เป็นต้น ทั้งนี้ หากนักลงทุนยังขาดความรู้และความเข้าใจในสินทรัพย์ลงทุน แต่อยากลงทุนเพื่อสร้างอัตราผลตอบแทนในอนาคต ควรเลือกลงทุนผ่านสถาบันการเงินที่ได้รับอนุญาต ไม่ว่าจะเป็นธนาคารพาณิชย์ บริษัทหลักทรัพย์ บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน และบริษัทประกันชีวิต โดยปรึกษาผู้แนะนำการลงทุนเพื่อให้การลงทุนของท่านเป็นไปอย่างปลอดภัย และได้อัตราผลตอบแทนที่สอดคล้องกับความเสี่ยงที่ท่านยอมรับได้และสามรถบรรลุเป้าหมายการลงทุนได้
จิราธิป กุลกาญจนาธร
ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน
ฝ่ายตราสารหนี้ในประเทศ
