เชียงใหม่ - ปธ.ผู้ตรวจการแผ่นดินถกร่วมผู้ว่าฯ เชียงใหม่และป่าไม้ พร้อมทั้งท้องถิ่นหาทางออกปัญหา “ม่อนแจ่ม” เห็นพ้องต้องรักษาธรรมชาติปกป้องพื้นที่ป่าต้นน้ำ โดย ศก.ชุมชนยังขับเคลื่อนจากการท่องเที่ยวเชิงเกษตร เร่งคลอดแผนแม่บทยั่งยืน
วันนี้ (4 พ.ย. 63) ที่สำนักงานจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 1 (เชียงใหม่) อำเภอเมืองฯ จังหวัดเชียงใหม่ พล.อ.วิทวัส รชตะนันทน์ ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน พร้อมด้วยนายวทัญญู ทิพยมณฑา รองเลขาธิการสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน พ.ท.เทพจิต วีณะคุปต์ ผู้อำนวยการสำนักสอบสวน 4 และคณะ ร่วมประชุมหารือกับนายเจริญฤทธิ์ สงวนสัตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ นายศรัญญู มีทองคำ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ นายกมล นวลใย ผู้อำนวยการสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 1 (เชียงใหม่) นายสมบูรณ์ ธีรบัณฑิตกุล ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จังหวัดเชียงใหม่ นายวัน ม่วงมา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลโป่งแยง ผู้แทนอำเภอแม่ริม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาการบุกรุกป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่ริม (ม่อนแจ่มและพื้นที่ใกล้เคียง) ตำบลโป่งแยง และตำบลแม่แรม อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ นำที่ดินไปใช้ประกอบธุรกิจที่พัก-รีสอร์ต ไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของโครงการหลวงฯ
ทั้งนี้ ประธานผู้ตรวจการแผ่นดินเปิดเผยว่า หลังจากที่ได้ลงพื้นที่ดอยม่อนแจ่มเพื่อแสวงหาข้อเท็จจริงตามที่มีการร้องเรียนจากผู้ประกอบการธุรกิจที่พักในพื้นที่ม่อนแจ่ม เนื่องจากได้รับความเดือดร้อนกรณีกรมป่าไม้ประกาศให้ระงับการประกอบธุรกิจและดำเนินคดีอาญาในข้อหาบุกรุกพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่ริม (ม่อนแจ่มและพื้นที่ใกล้เคียง) ตำบลโป่งแยง และตำบลแม่แรม อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ อีกทั้งมีคำสั่งให้รื้อถอนสถานประกอบการนั้น พบว่าป่าแม่ริมเป็นป่าต้นน้ำลำธารจัดอยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำชั้น 1 เอ มีขนาดพื้นที่กว่า 140,000 ไร่ โดยมีพื้นที่ที่โครงการหลวงหนองหอยขอใช้เพื่อให้ราษฎรอยู่อาศัยทำการเกษตรประมาณ 2,000 ไร่ มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้ราษฎรในพื้นที่ใช้ที่ดินทำเกษตรกรรมทดแทนการปลูกฝิ่น ซึ่งมีราษฎรเข้าร่วมโครงการหลวงประมาณ 600 กว่าราย มีพื้นที่กว่า 900 แปลง
ปัจจุบันได้มีการแปรสภาพการใช้ประโยชน์ของที่ดินจากเกษตรกรรมเป็นธุรกิจที่พัก- รีสอร์ต จำนวน 113 ราย โดยเป็นกลุ่มที่อยู่ระหว่างการตรวจสอบความถูกต้องของสิทธิการใช้ประโยชน์ที่ดิน จำนวน 82 ราย และมีผู้ถูกดำเนินคดีแล้ว 31 ราย เนื่องจากเข้าข่ายกระทำความผิดชัดเจน นำที่ดินไปใช้ไม่ถูกต้องตามวัตถุประสงค์ของโครงการหลวงหนองหอย เนื่องจากพื้นที่ม่อนแจ่มยังคงเป็นพื้นที่ป่าลุ่มน้ำชั้น 1 เอ รวมทั้งมีการบุกรุกพื้นที่ป่าเพิ่มเติม เปลี่ยนมือเจ้าของ หรือขายกิจการให้นายทุนนอกพื้นที่ แต่ราษฎรที่ทำเกษตรกรรมในพื้นที่ตามโครงการหลวงฯ เดิมและไม่มีการบุกรุกเพิ่มเติมจะไม่ได้รับผลกระทบจากกรณีนี้
จากการประชุมหารือร่วมกันในวันนี้ได้ข้อสรุปว่า ผู้ถือครอง 82 ราย เป็นผู้ถือครองรายเดิม เพียงแต่ใช้ที่ดินผิดวัตถุประสงค์ไปในเชิงพาณิชย์ ซึ่งในพื้นที่โครงการหลวงฯ จะต้องยึดถือตามแนวทางเดิม คือ เกษตรกรรมพื้นที่สูง และต้องใช้พื้นที่ภายในกรอบกฎหมายของกรมป่าไม้
ขณะนี้จังหวัดเชียงใหม่ได้จัดตั้งคณะทำงานเพื่อเจรจากับประชาชนที่ใช้ที่ดินผิดวัตถุประสงค์ว่าจะมีแนวทางให้กลับมาทำตามวัตถุประสงค์เดิมได้อย่างไร สำหรับการพิสูจน์สิทธิในที่ดินทำกิน ว่าราษฎรอยู่อาศัยมาก่อนประกาศเขตป่า 2507 หรือก่อนการประกาศให้โครงการหลวงฯ เข้ามาใช้พื้นที่ม่อนแจ่มนั้น ให้นำมติคณะรัฐมนตรี 30 มิถุนายน 2541 และมติคณะรัฐมนตรี 11 พฤษภาคม 2542 ที่ให้นำแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศ 2545 มาใช้ในการพิสูจน์สิทธิการครอบครองใช้ประโยชน์ที่ดิน ดังนั้น จึงต้องอาศัยทั้งการอ่านภาพถ่ายแผนที่ทางอากาศ และการสำรวจรับรองแนวเขตเมื่อปี 2552 มาประกอบในการพิสูจน์สิทธิการทำประโยชน์ในแต่ละแปลง ซึ่งในชั้นนี้เชื่อว่า ราษฎรกลุ่มนี้ไม่น่าจะมีหลักฐานที่เชื่อว่าจะได้สิทธิในที่ดินบริเวณนี้
ทั้งนี้ ผู้ตรวจการแผ่นดินได้มีข้อเสนอแนะว่า 1. ให้จังหวัดเชียงใหม่ ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น สำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 1 (เชียงใหม่) สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จังหวัดเชียงใหม่ โครงการหลวงหนองหอย และประชาชนในพื้นที่ ร่วมกันจัดทำแผนแม่บทการบริหารจัดการบนพื้นที่ม่อนแจ่มเพื่อพัฒนาชุมชนและประชาชนให้มีคุณภาพชีวิตและรายได้ที่ดี สามารถอยู่ร่วมกับธรรมชาติที่มีคุณค่าโดยพึ่งพาซึ่งกันและกัน และคงไว้ซึ่งทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ และ 2. ให้ชุมชนม่อนแจ่มจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนมาดำเนินการทั้งเกษตรกรรม และการท่องเที่ยวเชิงเกษตร เพื่อส่งเสริมระบบเศรษฐกิจชุมชนในพื้นที่โครงการหลวงหนองหอย-ม่อนแจ่มให้ยั่งยืน
ขณะเดียวกัน พล.อ.วิทวัสกล่าวว่า ผู้ตรวจการแผ่นดินไม่ได้มีหน้าที่เพียงแก้ปัญหาทางด้านกฎหมายเท่านั้น แต่มุ่งหวังที่จะเห็นประชาชนในพื้นที่ม่อนแจ่มอาศัยอยู่กับธรรมชาติอย่างเหมาะสม โดยมีจังหวัดเชียงใหม่และหน่วยงานในพื้นที่เป็นกำลังสำคัญที่จะคอยช่วยเหลือประชาชนอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ที่นับเป็นข้อต่อสำคัญที่จะสื่อสารกับพี่น้องประชาชนในพื้นที่ให้มีความรู้ความเข้าใจถึงข้อเท็จจริงและผสานความร่วมมือต่างๆ
ทั้งนี้ ขอให้ทุกฝ่ายคำนึงถึง 5 ข้อหลักใหญ่ คือ 1. มุ่งรักษาคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ 2. มุ่งรักษาธรรมชาติป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่ริม (ม่อนแจ่มและพื้นที่ใกล้เคียง) ซึ่งเป็นพื้นที่ลุ่มน้ำชั้น 1 เอ 3. คำนึงถึงรายได้ของประชาชนในพื้นที่ให้มีความเหมาะสมกับการดำเนินการตามแผนแม่บท 4. คณะทำงานที่จังหวัดแต่งตั้งต้องทำงานร่วมกับโครงการหลวงอย่างใกล้ชิด และ 5. ขอให้ประชาชนในพื้นที่ได้มีส่วนร่วมในการจัดทำแผนแม่บทด้วย
