ระยอง - รมว.วัฒนธรรม นำคณะผู้บริหาร วธ. ติดตามการดำเนินงานพัฒนาศักยภาพแหล่งเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ณ วัดลุ่ม พระอารามหลวง และอุทยานการเรียนรู้สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช อ.เมือง จ.ระยอง
โดยวัดลุ่ม พระอารามหลวง และอุทยานการเรียนรู้สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช อ.เมือง จ.ระยอง มีโบราณสถานและพื้นที่ทางศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญ ได้แก่ โบสถ์เก่า ได้รับการขึ้นทะเบียนโบราณสถานโดยกรมศิลปากร ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ต้นสะตืออายุกว่า 300 ปี ขึ้นทะเบียนเป็นรุกขมรดกของแผ่นดิน รวมทั้งสำรวจเส้นทางท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ตามรอยเดินทัพของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
นายอิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เผยว่า อุทยานการเรียนรู้สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ถือเป็นมิวเซียมที่ทันสมัยแห่งใหม่ สร้างในโอกาสครบ 250 ปีการกู้กรุงศรีอยุธยาของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ซึ่งใครมาแล้วไม่ควรพลาดชมและได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์
แบ่งนิทรรศการออกเป็น 6 โซน ได้แก่ โซนแรก โหมโรงเจ้าตากสิน จะมีเนื้อหาความเป็นมาของโครงการนิทรรศการ และพระราชประวัติ โซนที่ 2 อวสานสิ้นโยธยา จะเป็นการบอกเล่าเรื่องราวช่วงเวลาคับขันด้วยการฉายภาพยนตร์จำลองบรรยากาศของ "ตลาดท่าประดู่" ตลาดโบราณกว่า 200 ปีก่อน
โซนที่ 3 มุ่งบูรพาสรรหาไพร่พล ซึ่งเป็นการเดินทัพของพระเจ้าตาก และเหตุการณ์ปะทะกันของทัพพระยาตก กับทหารอังวะ โดยใช้เทคนิค Graphic animation Mapping บนจอโค้งขนาดใหญ่
โซนที่ 4 ประกาศตนองค์ราชันย์ ใช้เทคนิค 4 G ซึ่งโซนนี้จะให้ผู้ร่วมชมได้จับอาวุธเสมือนว่าเป็นทหารในกองรบของสมเด็จพระเจ้าตาก ร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการกอบกู้บ้านเมือง โซนที่ 5 สร้างเขตธ์ขันกรุงธนบุรี จำลองพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระเจ้าตากสิน และโซนสุดท้าย ถิ่นคนดีเมืองระยอง ซึ่งจะมีเรื่องราวของเมืองระยองในอดีตจนถึงปัจจุบัน
"การมาเยือนอุทยานการเรียนรู้ครั้งนี้ นอกจากจะได้ความรู้ความเข้าใจประวัติศาสตร์ ยังรู้สึกตื่นเต้นกับการจัดแสดงที่ใช้สื่อมัลติมีเดียและเทคนิคสมัยใหม่ โดยให้ผู้เข้าชมมีส่วนร่วม ซึ่งจะรู้สึกว่าตัวเองได้ร่วมทัพพระเจ้าตากสินกอบกู้ชาติด้วย"
ออกจากอุทยานการเรียนรู้ เดินมาที่วัดลุ่มมหาชัยชุมพล ซึ่งในอดีตวัดลุ่มเคยเป็นที่ตั้งประทับแรมของสมเด็จพระเจ้าตาก เมื่อครั้งเป็นพระยาตากนำทัพทหารกล้า 500 คน ตีฝ่าวงล้อมพม่าออกจากกรุงศรีอยุธยา มุ่งออกสู่หัวเมืองชายทะเลฝั่งตะวันออก จนกระทั่งมาถึงวัดลุ่ม จ.ระยอง ซึ่งเป็นเวลาเดียวกับที่กรุงศรีอยุธยาแตกพอดี
พระยาตากตั้งค่ายชุมพล ณ บริเวณวัดลุ่ม ซึ่งที่ตั้งค่ายมีต้นสะตือใหญ่ เคยใช้ผูกช้างศึกประจำพระองค์ ชื่อ “พังคีรีบัญชร” พระยาตากประทับนั่งใต้ต้นสะตือนี้ เรียกประชุมคณะกรรมการเมืองและราษฎรชาวระยอง ประกาศเจตจำนงในการกอบกู้เอกราชคืนจากพม่า กระตุ้นให้ทหารฮึกเหิมไปทวงคืนเอกราช เหล่าบรรดาแม่ทัพที่สวามิภักดิ์ มีกำลังใจและให้พระยาตากเป็นผู้นำขบวนกอบกู้เอกราช แล้วเรียกว่า พระเจ้าตากสินตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ก่อนจะบุกยึดเมืองจันทบุรีให้สวามิภักดิ์ แล้วรวมพลกรีฑาทัพทางเรือกอบกู้กรุงศรีอยุธยาจากพม่า
ในปัจจุบัน วัดลุ่ม บ้าน โรงเรียน ตลอดจนทุกภาคส่วนในพื้นที่รวมใจเป็นเครือข่าย "พลังบวร" ซึ่งกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) นำโดยกฤษศญพงษ์ ศิริ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นหัวเรือใหญ่ การสืบสาน ฟื้นฟู เรื่องราวชุมชนประวัติศาสตร์จังหวัดระยอง ซึ่งชาวบ้านที่อาศัยอยู่ล้อมรอบวัดลุ่มปฏิบัติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้าน รู้จักออมเงิน ชาวบ้านปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ อีกทั้งยังได้ส่งเสริมอาชีพให้แก่ชุมชน สร้างมัคคุเทศก์นำชมสถานที่สำคัญๆ ทางประวัติศาสตร์
นอกจากนี้ ยังมีสินค้าผลิตจากใยสัปปะรด สกรีนเสื้อยืด ทำผ้าบาติก ผ้ามัดย้อมสวยๆ มีอาหารซึ่งสืบทอดมาแต่สมัยพระเจ้าตาก เช่น ขนมขี้ม้า มีด้วยกัน 5 ไส้ ไส้สับปะรด ทุเรียน ฟักทอง เผือก กล้วย อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์ รวมถึงอาหารเหล่านี้สามารถสร้างงาน สร้างรายได้ให้คนในท้องถิ่นด้วย
ขณะที่ นางสยาพันธ์ อภิญญานุรักษ์ ผู้สืบสานการทำขนมขี้ม้ามาจากบรรพบุรุษ บอกว่า ขนมชนิดนี้ทหารพระเจ้าตากทำกินกันในค่าย แต่ปัจจุบันจะทำเฉพาะเวลาที่มีงานสำคัญๆ ของจังหวัดระยอง พร้อมเอ่ยปากรู้สึกเสียดายหากหมดรุ่นเธอ ขนมชนิดนี้อาจหายไป จึงอยากให้คนรุ่นใหม่ร่วมสืบสาน ยินดีสอนการทำทุกขั้นตอน
ใครมาเยือนวัดลุ่ม มีศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช มีพระบรมรูปหล่อพระองค์ขนาดเท่าองค์จริง นั่งประทับและยืนถือดาบให้ลูกหลานชาวระยองและชาวไทยสักการะรำลึกถึงวีรกรรมอันยิ่งใหญ่ของพระองค์ในการกอบกู้เอกราชให้ไทยเป็นไทยจนทุกวันนี้
ส่วนด้านหน้าศาลมีต้นสะตือตั้งทัพ อายุกว่า 300 ปี มีลำต้นขนาดใหญ่และกิ่งก้านแผ่สาขาอย่างงดงามให้ความร่มรื่น และต้นสะตือที่มีประวัติศาสตร์ต้นนี้ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นรุกขมรดกของแผ่นดินใต้ร่มพระบารมี ส่งเสริมวัฒนธรรมการท่องเที่ยวสู่ต้นไม้ใหญ่
ใกล้ๆ ศาลสมเด็จพระเจ้าตาก มีอุโบสถหลังเก่า ซึ่งกรมศิลปากรขึ้นทะเบียนโบราณสถาน และได้ทำโครงการอนุรักษ์ให้กลับคืนสู่สภาพเดิม ล่าสุด ปี 2560 โบสถ์เก่าเรียบง่าย แต่งดงามด้วยอาคารทรงโรงก่ออิฐถือปูนขนาดเล็ก ผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหลังคาเครื่องไม้ลดชั้น 2 ชั้น มีเครื่องลำยอง ช่อฟ้า ใบระกา และหางหงส์ไม้แกะสลักหน้าบันปูนปั้นทาสีอิทธิพลศิลปะจีน
ด้านหน้าเป็นรูปมังกรตกแต่งด้วยลายพันธุ์พฤกษา ส่วนด้านหลังเป็นรูปหงส์ ภาพสัตว์ขนาดเล็ก ซุ้มหน้าต่างแบบซุ้มหน้านางตกแต่งด้วยลายใบเทศตรง กึ่งกลางเป็นรูปครุฑยุด นาค บานประตูและหน้าต่างเป็นไม้ ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปโบราณประทับนั่งปางมารวิชัย ศิลปะรัตนโกสินทร์
วันหยุดไม่รู้จะไปเที่ยวไหน ชวนมาสักการะศาลสมเด็จพระเจ้าตากสิน ณ วัดลุ่ม เรียนรู้ประวัติศาสตร์ผ่าน 4G ของอุทยานการเรียนรู้ ลิ้มรสอาหารท้องถิ่น ชอปผลิตภัณฑ์ของดีเมืองระยอง
