เกิดกระแสคัดค้านจากประชาชนจนมีการตั้งกระทู้ในโลกออนไลน์จำนวนมาก หลังจากที่กระทรวงการคลังเปิดเผยอัตรา "ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง" ที่จะเรียกเก็บใหม่ ตามการแก้ไขร่าง พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง เนื่องจากไม่เข้าใจว่าทำไมจะต้องเสียภาษีที่อยู่อาศัยด้วย นอกจากนั้น ยังลามไปถึงมนุษย์เงินเดือนที่อาศัยอยู่ในคอนโดมิเนียมด้วยว่า เสียค่าบริหารส่วนกลางแล้วยังจะต้องเสียภาษีตามร่างพ.ร.บ.นี้ด้วยหรือไม่
แน่นอนว่า หลักการของภาษีตัวนี้ หลายคนต้องการทราบข้อมูลที่อ่านแล้วเข้าใจง่าย ไม่ต้องมานั่งตีความให้ปวดหัว โอกาสนี้ ทีมข่าว ASTVผู้จัดการ Live ขออนุญาตหยิบยกข้อมูลในเฟซบุ๊ก "ผศ.ดร.พนิต ภู่จินดา" อาจารย์ประจำภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มานำเสนอต่อ โดยมีการอธิบายให้เห็นภาพผ่านหัวข้อ "ภาษีบ้านกับการใช้งานแบบรู้ไม่จบกระบวน" ว่า
ในมุมของการพัฒนาเมือง ภาษีที่ดินเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยชี้นำการพัฒนาเชิงกายภาพในที่ดินภาคเอกชนเป็นไปตามทิศทางที่ได้กำหนดไว้ และในอีกมุมหนึ่งคือการสร้างความเท่าเทียมในการเข้าถึงทรัพยากรขาดแคลน นั่นคือ ที่ดิน โดยมีหลักคิดอยู่ 2 ประการ ได้แก่
1. เพื่อผลักดันให้เกิดการใช้ประโยชน์ที่ดินสอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาในภาพรวม และโครงสร้างพื้นฐานที่ได้เตรียมไว้ โดยการใช้มาตรการภาษีเพื่อทำให้เกิดค่าธรรมเนียมอย่างเป็นธรรมกับการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เหมาะสม และมีค่าปรับต่อการใช้ประโยชน์ที่ดิน และระดับความเข้มข้นที่ไม่สนับสนุน หรือขัดแย้งกับนโยบายของรัฐที่มีต่อพื้นที่นั้นๆ
ผศ.ดร.พนิต ได้ขยายความต่อไปว่า สำหรับประเทศไทยมีการถือครองที่ดินแบบ Free Hold คือประชาชนเป็นเจ้าของที่ดินโดยสมบูรณ์ การบังคับเรื่องการใช้ประโยชน์ที่ดินจึงเป็นเรื่องขัดกับสิทธิเสรีภาพ จึงต้องใช้วิธีสร้างข้อกำหนดทางการเงิน (ภาษี) เพื่อสร้างแรงจูงใจในการพัฒนา และมีค่าปรับถ้าไม่พัฒนาตามที่กำหนดไว้ ภาษีในอัตราสูงกว่าปกติจึงถูกนำมาใช้กับการใช้ที่ดินที่มากกว่าหรือน้อยกว่าแนวทางที่ได้กำหนดไว้ เป็นการป้องกันการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างไม่สอดคล้องกับการพัฒนาในภาพรวม
"ยกตัวอย่างเช่น ถ้าคุณมีบ้านหรือที่ดินขนาดใหญ่อยู่บนถนนสีลม แนวทางในภาพรวมบอกว่าต้องเป็นสำนักงานหรือพาณิชยกรรมที่มีความเข้มข้นสูง โครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ เตรียมไว้แล้วทั้งหมด แต่คุณยืนยันว่าฉันจะเป็นบ้านเดี่ยวดังเดิม ก็ได้ แต่ต้องเสียภาษีมากกว่าอัตราปกติ เพราะคุณเอาทรัพยากรขาดแคลนมากไปใช้อย่างไม่คุ้มประโยชน์ ก็จ่ายมาซะ ถ้าจ่ายไม่ไหวก็ปรับเปลี่ยนการใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่าเสีย"
2. เพื่อป้องกันการเก็งกำไรที่ดิน/อสังหาริมทรัพย์
อัตราภาษีในร่างพ.ร.บ. ที่ดินฯ มีเป้าหมายอีกประการหนึ่งเพื่อไม่ให้เกิดการเก็งกำไรที่ดิน ซึ่งมีผลให้เกิดการใช้ที่ดินอย่างไม่คุ้มค่าและคนที่มีความต้องการใช้ที่ดินจริง ๆ ต้องจ่ายในอัตราที่สูงกว่าที่ควรจะเป็นเพราะถูกคนเก็งกำไรไปซื้อดักหน้าไว้เพื่อมาเอากำไรทีหลัง
"สมมติว่าผมมีเงินพอจะซื้อบ้านราคาสองล้านบาท เจ้าของโครงการก็ตั้งราคาไว้สองล้านเช่นกัน แต่ผมซื้อไม่ได้เพราะมีนักเก็งกำไรที่ดินไปกวาดไว้เสียหมด บอกว่าถ้าผมจะซื้อหลังเดียวกันนี้ต้องจ่าย 2.5 ล้านบาท คนจนอย่างผมที่มีความประสงค์จะใช้ที่ดินเพื่อการอยู่อาศัยจริงๆ ก็เสียโอกาสที่จะได้บ้าน/ที่ดินในราคาที่เหมาะสม ภาษีที่ดินในอัตราสูงจะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยป้องกันการเก็งกำไรที่ดินได้ในระดับหนึ่ง" ผศ.ดร.พนิตยกตัวอย่างให้เห็นภาพที่ชัดขึ้น
ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ แม้จะเห็นข้อดีมากกว่าข้อเสีย แต่ยังมีสาระสำคัญที่สุดต่อจากนี้ก็คือ ภาษีที่ดินฯ เป็นส่วนหนึ่งของมาตรการในผังเมืองรวม นั่นหมายความว่า ต้องมีผังเมืองรวม กำหนดประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินลงในแต่ละส่วนของเมืองก่อน แล้วจึงมีมาตรการด้่านภาษีที่ดินตามมา
"เช่น พื้นที่พาณิชยกรรมหลักของเมือง (ถ้าเป็นผังเมืองรวม กทม. ๒๕๕๖ คือสีแดง พ.๕) มีอัตราภาษีที่ดินฯ ในอัตราเท่านี้ เพราะนักเศรษฐศาสตร์ที่ดินคำนวณแล้วว่า ต้องอัตราเท่านั้นเท่านี้ จึงจะเป็นค่าปรับที่มีผลทางเศรษฐศาสตร์มากพอที่จะผลักดันให้เจ้าของที่ดินยอมใช้ที่ดินและอาคารตามที่ผังเมืองรวมกำหนดไว้ พื้นที่ประเภทอื่นก็จะมีอัตราและมาตรการที่ต่างกันออกไป
ส่วนใครใช้ที่ดินตามนโยบายที่กำหนดไว้แล้ว เช่น ใช้พื้นที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย (สีเหลือง) เป็นหมู่บ้านจัดสรร แบบนี้ก็เสียภาษีที่ดินฯ ขั้นต่ำตามหลักค่าธรรมเนียมการใช้ทรัพยากรขาดแคลนเท่านั้น เนื่องจากมีการใช้ประโยชน์ตามแนวทางที่ได้กำหนดไว้แล้ว ตามหลักการนี้"
ดังนั้น สิ่งที่รัฐบาลควรนำไปพิจารณาเกี่ยวกับภาษีที่ดินฯ เพื่อให้เกิดความชัดเจน และความเข้าใจ นักวิชาการท่านนี้เสนอว่า
- ต้องมีผังเมืองรวมมาเป็นตัวตั้ง เพื่อเป็นแนวทางว่าจะใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างไรจึงจะเหมาะสม และเก็บภาษีอย่างเป็นธรรมกับการใช้ประโยชน์ที่่ดินที่สอดคล้องกับผังเมืองรวม ส่วนที่ไม่สอดคล้องก็เสียภาษีในอัตราสูงขึ้นไป
- แต่ละพื้นที่จะมีอัตราภาษีแตกต่างกันไป ตามหลักเศรษฐศาสตร์ที่ดิน เพราะแต่ละพื้นที่ย่อมมีศักยภาพ มูลค่า และผลกระทบแตกต่างกัน ไม่ใช่อัตราเดียวกันหมดทั่วประเทศ
- กำหนด และบังคับใช้โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ไม่ใช่รัฐบาลกลาง เพราะเป็นอัตราภาษีที่เกี่ยวข้องกับนโยบายของแต่ละท้องถิ่น จะเป็นอัตราเดียวกันไม่ได้ เช่น บาง อปท. ต้องการดึงดูดที่อยู่อาศัยชั้นดี อาจกำหนดภาษีบ้านเดี่ยว/บ้านจัดสรรในราคาต่ำกว่า อปท. อื่น ๆ เพื่อสร้างแรงดึงดูดตามนโยบายก็ได้ รัฐบาลมีหน้าที่คุมนโยบายในภาพรวมเท่านั้น ไม่ใช่ลงไปเล่นกับเรื่องของท้องถิ่นเอง
สำหรับความคืบหน้าของ "ร่างกฎหมายจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง" ล่าสุด พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.) ได้คุยกับปลัดกระทรวงการคลังแล้ว โดยทางกระทรวงฯ จะไปคุยกันต่อว่ามีมาตรการยกเว้นอะไรหรือไม่ พร้อมยืนยันไม่คิดขูดรีดภาษีจากประชาชน
"ผมกำลังให้ไปหารือว่าจะมีข้อยกเว้นไหม บ้านหลังแรกหรือหลังไหนไปว่ากันมา บางคนได้รับมรดกกลับมาแล้วยังไม่ได้ขาย ไม่อยากขาย ไม่อยากปรับปรุง ต้องเสียภาษีหรือเปล่า มันยกเว้นได้เยอะแยะไป ไม่ใช่คิดส่งเดชว่ารัฐเก็บภาษีอย่างเดียว" นายกรัฐมนตรีให้สัมภาษณ์ผ่านสื่อ
ข่าวโดย ASTVผู้จัดการ Live
มาตามติด Facebook Fanpage และ Instagram
"ASTVผู้จัดการ Live" และ "@astv_live" กันได้ที่นี่!!
และสามารถส่งข่าวสารและเรื่องราวร้องทุกข์ในสังคมมาได้: astvmanager.live.lite@gmail.com
หรือ โทร.0-2629-4488 ต่อ 1477, Fax 0-2629-4754
แน่นอนว่า หลักการของภาษีตัวนี้ หลายคนต้องการทราบข้อมูลที่อ่านแล้วเข้าใจง่าย ไม่ต้องมานั่งตีความให้ปวดหัว โอกาสนี้ ทีมข่าว ASTVผู้จัดการ Live ขออนุญาตหยิบยกข้อมูลในเฟซบุ๊ก "ผศ.ดร.พนิต ภู่จินดา" อาจารย์ประจำภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มานำเสนอต่อ โดยมีการอธิบายให้เห็นภาพผ่านหัวข้อ "ภาษีบ้านกับการใช้งานแบบรู้ไม่จบกระบวน" ว่า
ในมุมของการพัฒนาเมือง ภาษีที่ดินเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยชี้นำการพัฒนาเชิงกายภาพในที่ดินภาคเอกชนเป็นไปตามทิศทางที่ได้กำหนดไว้ และในอีกมุมหนึ่งคือการสร้างความเท่าเทียมในการเข้าถึงทรัพยากรขาดแคลน นั่นคือ ที่ดิน โดยมีหลักคิดอยู่ 2 ประการ ได้แก่
1. เพื่อผลักดันให้เกิดการใช้ประโยชน์ที่ดินสอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาในภาพรวม และโครงสร้างพื้นฐานที่ได้เตรียมไว้ โดยการใช้มาตรการภาษีเพื่อทำให้เกิดค่าธรรมเนียมอย่างเป็นธรรมกับการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เหมาะสม และมีค่าปรับต่อการใช้ประโยชน์ที่ดิน และระดับความเข้มข้นที่ไม่สนับสนุน หรือขัดแย้งกับนโยบายของรัฐที่มีต่อพื้นที่นั้นๆ
ผศ.ดร.พนิต ได้ขยายความต่อไปว่า สำหรับประเทศไทยมีการถือครองที่ดินแบบ Free Hold คือประชาชนเป็นเจ้าของที่ดินโดยสมบูรณ์ การบังคับเรื่องการใช้ประโยชน์ที่ดินจึงเป็นเรื่องขัดกับสิทธิเสรีภาพ จึงต้องใช้วิธีสร้างข้อกำหนดทางการเงิน (ภาษี) เพื่อสร้างแรงจูงใจในการพัฒนา และมีค่าปรับถ้าไม่พัฒนาตามที่กำหนดไว้ ภาษีในอัตราสูงกว่าปกติจึงถูกนำมาใช้กับการใช้ที่ดินที่มากกว่าหรือน้อยกว่าแนวทางที่ได้กำหนดไว้ เป็นการป้องกันการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างไม่สอดคล้องกับการพัฒนาในภาพรวม
"ยกตัวอย่างเช่น ถ้าคุณมีบ้านหรือที่ดินขนาดใหญ่อยู่บนถนนสีลม แนวทางในภาพรวมบอกว่าต้องเป็นสำนักงานหรือพาณิชยกรรมที่มีความเข้มข้นสูง โครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ เตรียมไว้แล้วทั้งหมด แต่คุณยืนยันว่าฉันจะเป็นบ้านเดี่ยวดังเดิม ก็ได้ แต่ต้องเสียภาษีมากกว่าอัตราปกติ เพราะคุณเอาทรัพยากรขาดแคลนมากไปใช้อย่างไม่คุ้มประโยชน์ ก็จ่ายมาซะ ถ้าจ่ายไม่ไหวก็ปรับเปลี่ยนการใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่าเสีย"
2. เพื่อป้องกันการเก็งกำไรที่ดิน/อสังหาริมทรัพย์
อัตราภาษีในร่างพ.ร.บ. ที่ดินฯ มีเป้าหมายอีกประการหนึ่งเพื่อไม่ให้เกิดการเก็งกำไรที่ดิน ซึ่งมีผลให้เกิดการใช้ที่ดินอย่างไม่คุ้มค่าและคนที่มีความต้องการใช้ที่ดินจริง ๆ ต้องจ่ายในอัตราที่สูงกว่าที่ควรจะเป็นเพราะถูกคนเก็งกำไรไปซื้อดักหน้าไว้เพื่อมาเอากำไรทีหลัง
"สมมติว่าผมมีเงินพอจะซื้อบ้านราคาสองล้านบาท เจ้าของโครงการก็ตั้งราคาไว้สองล้านเช่นกัน แต่ผมซื้อไม่ได้เพราะมีนักเก็งกำไรที่ดินไปกวาดไว้เสียหมด บอกว่าถ้าผมจะซื้อหลังเดียวกันนี้ต้องจ่าย 2.5 ล้านบาท คนจนอย่างผมที่มีความประสงค์จะใช้ที่ดินเพื่อการอยู่อาศัยจริงๆ ก็เสียโอกาสที่จะได้บ้าน/ที่ดินในราคาที่เหมาะสม ภาษีที่ดินในอัตราสูงจะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยป้องกันการเก็งกำไรที่ดินได้ในระดับหนึ่ง" ผศ.ดร.พนิตยกตัวอย่างให้เห็นภาพที่ชัดขึ้น
ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ แม้จะเห็นข้อดีมากกว่าข้อเสีย แต่ยังมีสาระสำคัญที่สุดต่อจากนี้ก็คือ ภาษีที่ดินฯ เป็นส่วนหนึ่งของมาตรการในผังเมืองรวม นั่นหมายความว่า ต้องมีผังเมืองรวม กำหนดประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินลงในแต่ละส่วนของเมืองก่อน แล้วจึงมีมาตรการด้่านภาษีที่ดินตามมา
"เช่น พื้นที่พาณิชยกรรมหลักของเมือง (ถ้าเป็นผังเมืองรวม กทม. ๒๕๕๖ คือสีแดง พ.๕) มีอัตราภาษีที่ดินฯ ในอัตราเท่านี้ เพราะนักเศรษฐศาสตร์ที่ดินคำนวณแล้วว่า ต้องอัตราเท่านั้นเท่านี้ จึงจะเป็นค่าปรับที่มีผลทางเศรษฐศาสตร์มากพอที่จะผลักดันให้เจ้าของที่ดินยอมใช้ที่ดินและอาคารตามที่ผังเมืองรวมกำหนดไว้ พื้นที่ประเภทอื่นก็จะมีอัตราและมาตรการที่ต่างกันออกไป
ส่วนใครใช้ที่ดินตามนโยบายที่กำหนดไว้แล้ว เช่น ใช้พื้นที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย (สีเหลือง) เป็นหมู่บ้านจัดสรร แบบนี้ก็เสียภาษีที่ดินฯ ขั้นต่ำตามหลักค่าธรรมเนียมการใช้ทรัพยากรขาดแคลนเท่านั้น เนื่องจากมีการใช้ประโยชน์ตามแนวทางที่ได้กำหนดไว้แล้ว ตามหลักการนี้"
ดังนั้น สิ่งที่รัฐบาลควรนำไปพิจารณาเกี่ยวกับภาษีที่ดินฯ เพื่อให้เกิดความชัดเจน และความเข้าใจ นักวิชาการท่านนี้เสนอว่า
- ต้องมีผังเมืองรวมมาเป็นตัวตั้ง เพื่อเป็นแนวทางว่าจะใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างไรจึงจะเหมาะสม และเก็บภาษีอย่างเป็นธรรมกับการใช้ประโยชน์ที่่ดินที่สอดคล้องกับผังเมืองรวม ส่วนที่ไม่สอดคล้องก็เสียภาษีในอัตราสูงขึ้นไป
- แต่ละพื้นที่จะมีอัตราภาษีแตกต่างกันไป ตามหลักเศรษฐศาสตร์ที่ดิน เพราะแต่ละพื้นที่ย่อมมีศักยภาพ มูลค่า และผลกระทบแตกต่างกัน ไม่ใช่อัตราเดียวกันหมดทั่วประเทศ
- กำหนด และบังคับใช้โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ไม่ใช่รัฐบาลกลาง เพราะเป็นอัตราภาษีที่เกี่ยวข้องกับนโยบายของแต่ละท้องถิ่น จะเป็นอัตราเดียวกันไม่ได้ เช่น บาง อปท. ต้องการดึงดูดที่อยู่อาศัยชั้นดี อาจกำหนดภาษีบ้านเดี่ยว/บ้านจัดสรรในราคาต่ำกว่า อปท. อื่น ๆ เพื่อสร้างแรงดึงดูดตามนโยบายก็ได้ รัฐบาลมีหน้าที่คุมนโยบายในภาพรวมเท่านั้น ไม่ใช่ลงไปเล่นกับเรื่องของท้องถิ่นเอง
สำหรับความคืบหน้าของ "ร่างกฎหมายจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง" ล่าสุด พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.) ได้คุยกับปลัดกระทรวงการคลังแล้ว โดยทางกระทรวงฯ จะไปคุยกันต่อว่ามีมาตรการยกเว้นอะไรหรือไม่ พร้อมยืนยันไม่คิดขูดรีดภาษีจากประชาชน
"ผมกำลังให้ไปหารือว่าจะมีข้อยกเว้นไหม บ้านหลังแรกหรือหลังไหนไปว่ากันมา บางคนได้รับมรดกกลับมาแล้วยังไม่ได้ขาย ไม่อยากขาย ไม่อยากปรับปรุง ต้องเสียภาษีหรือเปล่า มันยกเว้นได้เยอะแยะไป ไม่ใช่คิดส่งเดชว่ารัฐเก็บภาษีอย่างเดียว" นายกรัฐมนตรีให้สัมภาษณ์ผ่านสื่อ
ข่าวโดย ASTVผู้จัดการ Live
มาตามติด Facebook Fanpage และ Instagram
"ASTVผู้จัดการ Live" และ "@astv_live" กันได้ที่นี่!!
และสามารถส่งข่าวสารและเรื่องราวร้องทุกข์ในสังคมมาได้: astvmanager.live.lite@gmail.com
หรือ โทร.0-2629-4488 ต่อ 1477, Fax 0-2629-4754
