จะรีเมกอะไรกันนักหนา!! คือคำบ่นของผู้ชมจำนวนมากที่ชักทนไม่ไหวกับวงจรละครไทย เอาแต่หยิบของเก่ามาเล่าใหม่ไม่รู้จักจบสิ้น หนักสุดคือละครเรื่อง “แววมยุรา” ซึ่งเอาบทประพันธ์เดิมมาดัดแปลงเสียจนแทบไม่เหลือเค้าเดิม เกิดเป็นกระแสก่นด่าอย่างหนัก จนได้รับคำนิยามว่า “ยำจนเละ”... เละถึงขนาดเจ้าของบทประพันธ์เองจำแทบไม่ได้
สะเทือนไปถึงวงการแผ่นฟิล์มซึ่งกำลังจะส่งภาพยนตร์เรื่อง “จันดารา” และ “2499 อันธพาลครองเมือง” เวอร์ชันใหม่ออกมา ดูเหมือนว่านาทีนี้ผู้ชมจะบอบช้ำกับคำว่า “รีเมก” มากเกินกว่าจะรับไหว... หรืออาจถึงเวลาแล้วที่ผู้จัดทั้งหลายควรสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ เลิกเก็บของเก่ามาขายกันเสียที!
ไม่เหลือเค้าเดิม
“ยำจนเละ” ไม่ใช่ชื่อเมนูอาหารหรือยำประเภทใหม่แต่อย่างใด แต่เป็นคำนิยามที่ผู้คนบนโลกออนไลน์เห็นพ้องต้องกันว่าควรมอบให้แก่ละครเรื่อง “แววมยุรา” ซึ่งลาจากจอไปด้วยรสกร่อยๆ จนผู้ชมกลืนกันไม่ลง ไม่ทราบว่าตีความบทประพันธ์กันออกมาอย่างไร นางเอกซึ่งเคยหยิ่งทะนงในศักดิ์ศรีเวอร์ชันเดิม จึงกลับกลายเป็นเด็กกะโปโลขี้วีนไปเสียได้ แถมบรรยากาศโดยรวมก็เน้นฮาเสียจนแทบหาเส้นเรื่องไม่เจอ เรียกได้ว่าเละเสียจนเจ้าของบทประพันธ์ถึงขั้นปลงตกเลยทีเดียว
“ตอนที่เขามาซื้อ เขาบอกว่ารักบทประพันธ์เรื่องนี้มาก แต่พอซื้อไปแล้วก็ให้ผู้จัดมือไหนไม่รู้มาทำ ทำออกมาก็เป็นอย่างที่เห็น แต่ทางเราก็ไม่เคยคาดหวังอยู่แล้ว เราคุ้นเคยกับความเป็นไทยดี คือฉันซื้องานของเธอไปแล้ว ฉันอยากทำอะไรฉันก็ทำ จะให้เรามานั่งบอกว่าต้องทำอย่างนี้ๆ นะ มันคงไม่ได้ คิดว่ามือระดับนี้แล้ว น่าจะทำออกมาคล้ายคลึงบทประพันธ์เดิม หรือถ้าจะเปลี่ยนก็นิดหน่อย ไม่ใช่อย่างที่พูดกันว่ายำเละแบบนี้” สุมิตรา วิเศษสุวรรณภูมิ ภรรยาของอาจารย์พนมเทียน (ฉัตรชัย วิเศษสุวรรณภูมิ) เจ้าของบทประพันธ์เรื่องแววมยุรา เผยเศษเสี้ยวเล็กๆ ในความรู้สึก
เธอเผยว่าตัวเองเป็นผู้รับหน้าที่ดูแลและตัดสินใจเรื่องการทำสัญญาซื้อขายบทประพันธ์ของคุณพนมเทียนทั้งหมด ทั้งยังคอยติดตามดูผลงานที่ถูกซื้อไปด้วยว่า เมื่อกลายเป็นละครโทรทัศน์จะออกมาแบบไหน ส่วนตัวเจ้าของบทประพันธ์นั้นไม่เคยเก็บเรื่องเหล่านี้มาใส่ใจ ได้แต่ฝากถ้อยคำตัดพ้อเล็กๆ ผ่านคู่ชีวิตเอาไว้ให้แสบๆ คันๆ กันเล่นๆ
“ได้ดูแล้วก็รู้สึกขำนะ หัวเราะเลย ต้องบอกว่าคนเขียนบทเขาเก่งนะ เพราะเขาเห็นว่าคุณพนมเทียนยังไม่เก่ง เขาก็เลยเขียนทุกอย่างใหม่ เหลือไว้แต่ชื่อเรื่อง แล้วก็ชื่อพระเอก-นางเอก แค่นั้นเอง”
รีเมกแบบนี้รอดยาก
แล้วรีเมกอย่างไรจึงจะรอด? ดร.จิรยุทธ์ สินธุพันธุ์ หัวหน้าภาควาทวิทยาและสื่อสารการแสดง อาจารย์ผู้สอนวิชาการวิเคราะห์และสร้างสรรค์บทประพันธ์ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้แสดงทัศนะเอาไว้แล้วว่าการจะดัดแปลง เพิ่ม ลด หรือขยายความใดๆ นั้น สำคัญที่สุดคือต้องไม่ทำให้บทประพันธ์เดิมเสียอรรถรสของมันไป แต่ในกรณีที่เกิดขึ้นกับเรื่องแววมยุรานั้น ต้องถือว่า “ผิดตั้งแต่เลือกบทประพันธ์แล้ว”
“ถึงจะพยายามมาดัดแปลงใหม่ยังไง แต่ก็ไปไม่รอดหรอกครับ เพราะคุณพนมเทียน ท่านเขียนเรื่องเอาไว้สำหรับช่วงยุค 60 ซึ่งวัฒนธรรมอเมริกันเพิ่งเข้ามาใหม่ เป็นช่วงที่ผู้หญิงเพิ่งเริ่มออกไปทำงานครั้งแรก พอเอามาทำใหม่ คนทำคงยังมองไม่ทะลุว่าจะให้เหตุการณ์แบบนี้มาอยู่ในบริบทสังคมตอนนี้ยังไง ก็คงต้องถามว่าในเมื่อตัวพล็อตมันไม่เข้ากับยุคสมัยแล้ว แล้วเอามาทำใหม่กันอีกทำไม!”
ถ้าอยากจะรีเมกให้รอด อาจารย์แนะนำว่าอาจต้องเลี่ยงไปทำประเภทพีเรียดย้อนยุคไปเลย อย่าง “ดอกโศก” และ “ขุนศึก” ฉบับล่าสุดที่ได้กระแสตอบรับกลับมาในทางที่ดีจนน่าชื่นใจ เพราะช่วงเวลาที่เกิดขึ้นในเรื่องทำให้ผู้ชมเชื่อได้ โดยไม่จำเป็นต้องเอาต้นฉบับเดิมมาดัดแปลงเพื่อให้เข้ากับยุคปัจจุบัน
แต่ถึงอย่างนั้นก็เคยมีละครพีเรียดที่รีเมกแบบผิดๆ พลาดๆ เกิดขึ้นมาแล้วเหมือนกัน อย่าง “ทวิภพ” เวอร์ชัน แพนเค้ก-เขมนิจ และ อ๋อม-อรรคพันธ์ ที่บิดภาพของ “มณีจันทร์” ให้แอ๊บแบ๊วและก๋ากั่นเกินงามเสียจนคอละครเวอร์ชันก่อนๆ บ่นว่า “ดูแล้วปวดตับ” กันเป็นแถว เพราะฉะนั้นฟีดแบ็กของละครเก่าเล่าใหม่จะออกมาดีแค่ไหน จึงขึ้นอยู่กับการตีความเป็นสำคัญ
“ที่เห็นๆ กันว่าเอามารีเมกแล้วเละนั่น ต้องตั้งคำถามว่าเขาดัดแปลงมาจากวรรณกรรมดั้งเดิมจริงหรือเปล่า หรือแค่แปลงมาจากละครที่เคยดู อย่างเรื่อง “บ้านทรายทอง” ถ้าเคยอ่านตัวบทประพันธ์ที่เป็นหนังสือจริงๆ จะรู้เลยว่ายุคหลังๆ ที่เอามารีเมกเป็นละคร แทบจะไม่เหลือเค้าเดิมแล้ว"
"กลายเป็นโฟกัสเรื่องความรักระหว่างพจมานกับชายกลาง เพราะส่วนใหญ่ทำตามต้นฉบับแรกๆ ที่รุจ รณภพ เล่นกับจารุณี สุขสวัสดิ์ ทั้งที่ความจริงเจ้าของบทประพันธ์เขาเขียนถึงนัยทางการเมือง ตีแผ่สภาพสังคมที่ซับซ้อน สิทธิที่ผู้หญิงคนหนึ่งควรได้รับ และสังคมชั้นสูงที่พังทลาย แต่พอนำมารีเมก เรื่องเหล่านี้กลับไม่ถูกพูดถึงเลย” อาจารย์จิรยุทธ์ ทิ้งท้ายด้วยน้ำเสียงปลงตก
นี่แหละหนาละครไทย
ระหว่างเขียนบทละครเรื่องใหม่กับหยิบบทละครเก่ามารีเมก คุณจะเลือกอะไร? คนที่ไม่ชอบการแข่งขันคงเลือกร้อยเรียงเรื่องราวขึ้นมาใหม่มากกว่า เพราะอย่างน้อยก็ไม่ถูกนำไปเปรียบเทียบกับเวอร์ชันก่อนๆ ให้หมดกำลังใจ แต่ถ้ารู้เบื้องลึกเบื้องหลังสักหน่อย จะเข้าใจว่าเหตุใดผู้จัดฯ หลายรายจึงยินดีรีเมกท่ามกลางเสียงก่นด่า นั่นก็เพราะว่าถ้าให้เปรียบเทียบระหว่างความเสี่ยงต่อเสียงวิพากษ์วิจารณ์กับความเสี่ยงต่อเงินทุนสนับสนุนแล้ว พวกเขาขอเสี่ยงไปกับประการแรกดีกว่า
“ตัวผู้จัดฯ กับคนเขียนบท เขาก็คงอยากผลิตผลงานดีๆ ละครใหม่ๆ ออกมาแหละครับ แต่เขาไม่ใช่คนรับผิดชอบเรื่องเงิน ในเมื่อยังต้องสังกัดช่อง ต้องขอเวลาฉาย ก็ต้องเสนอเรื่องของบประมาณจากนายทุน แล้วถ้าเลือกบทใหม่ๆ ไปนำเสนอ ก็ต้องเสนอขายกันอยู่นานกว่าจะเข้าใจ แต่ถ้าเสนอว่าจะทำละครรีเมก แค่บอกชื่อเรื่องคนฟังก็อ๋อแล้ว วาดภาพออกเลยว่างานจะออกมาแบบไหน มันขายได้ง่ายกว่าละครเรื่องใหม่ และนี่อาจเป็นเหตุผลที่ทำให้เราเห็นผลงานรีเมกกันบ่อยๆ” อาจารย์จิรยุทธ์ วิเคราะห์ให้เห็นเบื้องลึกเบื้องหลังที่ชัดเจนยิ่งขึ้น
ส่วนเรื่องความกังวลต่อฟีดแบ็กละครรีเมกนั้น อธิบายได้สั้นๆ ง่ายๆ ว่า “ระหว่างการเซฟเรื่องคำวิจารณ์กับเซฟเรื่องรายได้ คิดว่าผู้จัดฯ เขาจะเลือกอะไรล่ะ แค่คำวิจารณ์ คนด่าไปๆ มาๆ ดีไม่ดีอาจกลายเป็นสร้างกระแสให้ละครไปได้อีก พอละครจบ คนก็ลืม แต่ถ้าเลือกจะทำรีเมกอย่างที่นายทุนพอใจ เสี่ยงโดนด่าหน่อย แต่อย่างน้อยก็ยังได้เงินทุน”
เพราะเหตุนี้ละครไทยจึงวนเวียนอยู่ในวงจรเดิมๆ คือรีเมก รีเมก แล้วก็รีเมก นานๆ ทีจึงจะมีบทใหม่ๆ โดนๆ ที่กลั่นกรองออกมาจากหัวสมองเพียวๆ ของนักเขียนบทละครโทรทัศน์สักเรื่อง ส่วนอีกหนึ่งเหตุผลคือปัจจุบันยังเปิดโอกาสให้นักเขียนหน้าใหม่ได้แสดงฝีมือไม่มากพอ
แม้แต่ จ๋า-ยศสินี ณ นคร ผู้จัดฯ มากฝีมือแห่งค่ายเมเกอร์ วาย ยังเคยให้สัมภาษณ์เอาไว้เลยว่า ผู้จัดละครส่วนใหญ่ไม่กล้าเสี่ยงไปกับนักเขียนหน้าใหม่ๆ ด้วยเวลาทำงานที่มีอันน้อยนิด ประกอบกับทัศนคติต่างๆ ซึ่งจำเป็นต้องจูนให้ติด คนเขียนบทที่อยู่ในวงการและได้รับการยอมรับให้ร่วมงานด้วยตอนนี้จึงมีเพียงหน้าเก่าๆ ชื่อเดิมๆ ไม่กี่ราย ไม่น่าแปลกใจเลยว่าเหตุใดพล็อตเรื่องที่เห็นๆ กันอยู่ในละครไทยจึงวนเวียนซ้ำซากจนดูแล้วรู้เลยว่า “นี่แหละ! ละครบ้านเรา”
กลัวแล้ว! อย่ารีเมก
“อยากให้คนรุ่นนี้ได้มีโอกาสดูอย่างที่เราเคยประทับใจ”, “เป็นบทประพันธ์ที่ทรงคุณค่า ควรแก่การนำกลับมาทำใหม่”, “ตัวบทมีความร่วมสมัย แค่ปรับนิดๆ หน่อยๆ ก็เหมาะกับยุคสมัยพอดี” และอีกหลากหลายคำตอบจากผู้จัดฯ เมื่อถูกถามว่าเหตุใดจึงหยิบผลงานเดิมมารีเมกซ้ำๆ แต่ไม่ว่าจะอ้างเหตุผลอะไร ความตกต่ำจากงานรีเมกหลายๆ ชิ้นก็ทำเอาผู้ชมหลายคนไม่กล้าเสี่ยงไปกับเวอร์ชันใหม่ๆ อีกแล้ว หนักหน่อยก็หนีละครไทยไปดูละครต่างประเทศแทน
“ผมไม่ได้แอนตี้การรีเมกนะ แต่ถ้าจะทำก็น่าจะเลือกมุมใหม่ๆ มานำเสนอบ้าง ไม่อย่างนั้นคนดูก็เบื่อตายเลย คิดดูว่าเรื่องบ้านทรายทอง ผมดูมาตั้งแต่เวอร์ชันคุณจารุณี, คุณมนฤดี แล้วก็ จอย รินลณี ไหนจะเรื่องทัดดาวฯ เรื่องดอกโศกอีก ดูมาเรื่องละไม่ต่ำกว่า 3 เวอร์ชัน แถมบางเวอร์ชันทำจนไม่เหลือความคลาสสิกเลย บางเรื่องเพิ่งดูไปไม่นาน จะกลับมาทำใหม่อีกแล้ว คืออย่างน้อย 10 ปี ค่อยมารีเมกครั้งหนึ่งก็ยังดี ไม่อย่างนั้น คนในเจเนอเรชั่นเดิมก็จะได้ดูแต่เรื่องเดิมๆ นี่แหละ เปลี่ยนแค่หน้าคนแสดง” ดร.จิรยุทธ์ กล่าวทิ้งท้ายด้วยน้ำเสียงเซ็งๆ
หันมามองวงการภาพยนตร์กันบ้าง ซึ่งถือเป็นอีกสื่อหนึ่งที่ไม่ทิ้งวัฒนธรรมการรีเมกเช่นกัน ล่าสุดกำลังจะมี “จันดารา” และ “2499 อันธพาลครองเมือง” เวอร์ชันใหม่ออกมา ใครก็ตามที่ได้ยินข่าวนี้ก็นึกหวั่นใจกันไปเป็นแถว เนื่องจากต้นฉบับทำเอาไว้ได้น่าประทับใจและคลาสสิคมาก
พูดถึงเรื่องหลังอาจไม่น่าหนักใจนัก เพราะถึงแม้เรื่อง “อันธพาล” จะอิงเค้าโครงเดิมในยุคเดียวกับ “2499 อันธพาลครองเมือง” แต่เห็นได้ชัดว่าพยายามถ่ายทอดออกมาให้กลายเป็นภาคต่อเสียมากกว่า แต่เรื่อง “จันดารา” นั้นเรียกได้ว่านำของเดิมกลับมารีเมกทั้งดุ้น
หลังจากหม่อมน้อย (หม่อมหลวงพันธุ์เทวนพ เทวกุล) ประกาศโผรายชื่อนักแสดงออกมาคร่าวๆ แล้วว่าเลือก “หญิง-รฐา โพธิ์งาม” หรือ “ญาญ่าญิ๋ง” มารับบทหญิงม่ายผู้สอนบทรักให้ “จัน ดารา” ซึ่งแสดงโดย "มาริโอ้ เมาเร่อ" แล้วไหนจะ “น้องแนต-เกศริน ชัยเฉลิมพล” ที่ออกปากว่าพร้อมใจมาสมทบบทเปลือยในเรื่องอีก จึงทำให้หลายคนวาดภาพกันไปต่างๆ นานาว่า สงสัยเวอร์ชันนี้จะแรง! กว่าเดิมอีก ส่วนจะแรงดีหรือแรงไม่ดีนั้น ผู้บริโภคอย่างเราๆ ก็คงได้แต่ภาวนา ขออย่าให้กลายเป็นผลงานรีเมก “ยำเละรสผิดหวัง” อีกเรื่องเลยก็แล้วกัน...
ข่าวโดย ASTV Manager LIVE
