คนญี่ปุ่นกลัวจิ้งจก กลัวงู แต่ทำไมเชื่อว่ามันคือสัตว์นำโชคลาภเงินทอง

สวัสดีครับผม Mr. Leon มาแล้ว อาทิตย์ที่แล้วผมเล่าเรื่องการเลือกเรียนภาษาที่สามของเด็กนักศึกษาญี่ปุ่น ซึ่งผมก็เลือกเรียนภาษาจีนตอนนั้นได้อ่านบทความที่เขียนเกี่ยวกับภาษาจีนว่าโดยปกติแล้วคนต่างชาติที่ไม่เคยรู้ภาษาจีนมาก่อน และเตรียมตัวจะไปเที่ยวที่เมืองจีนมักจะคุ้นเคยกับทำทักทาย และจดจำคำทักทาย เช่นคำว่า "หนีห่าว" หรือ "เซี่ยเซี่ย" แต่ว่าในบทความนั้นบอกว่าคำที่ทุกคนควรจะจำมากที่สุดอีกคำคือคำว่า 没有！(méi yǒu!) (เหมยโย) ที่มีความหมายว่า "ไม่มี" ซึ่งมีความหมายที่ลึกซึ้งคือ "มีแต่ไม่มี หรือไม่มีแต่มี " ตามสถานกาณ์ที่ผมยกตัวอย่างไปเมื่อครั้งที่แล้ว

ส่วนภาษาไทยนั้นคำแรกที่คนต่างชาติทุกคนน่าจะรู้จักก็คือคำว่า "สวัสดีครับ/ค่ะ" คำว่า "ขอบคุณครับ/ค่ะ" ตอนที่ผมมาเที่ยวประเทศไทยแรกๆ ผมก็จำคำทักทายว่าขอบคุณค่ะได้ดี เพราะเป็นคำที่คนไทยพูดบ่อยไปที่ไหนก็พูดขอบคุณอยู่เสมอ นอกจากคำทักทาย แล้วคำที่ผมจำได้คำต่อไปก็คือคำว่า “จิ้งจก “ !!


เพราะครั้งที่ผมไปเที่ยวทะเลที่เกาะเต่า ขากลับขึ้นฝั่งมาถึงค่ำพอดี จึงพักที่เมืองชุมพรก่อนหนึ่งคืน วันนั้นพักที่เกสต์เฮาส์เล็กๆ แห่งหนึ่งใกล้สถานีรถไฟ เป็นเกสต์เฮาส์เล็กๆ ง่ายๆ ห้องไม่ใหญ่โตอะไรครับแค่พออยู่ได้ พอเข้าไปกำลังจะเอากระเป๋าวางก็ต้องตกใจร้องตะโกนหวาย!! ดังลั่นจนเจ้าของห้องตกใจ รีบวิ่งมาดูแล้วบอกว่าเกิดไรขึ้นๆ พอเจ้าของห้องวิ่งมาถึงก็บอกว่าอ๋อ “จิ้งจก” จากนั้นผมก็เลยจำคำว่า “จิ้งจก” ได้และไม่ลืมเลย (*´ω｀*)　ที่ผมตกใจเพราะว่าปกติแล้วตามบ้านที่ญี่ปุ่นทั่วๆ ไปจะไม่ค่อยเห็นจิ้งจก หรือเรียกว่าไม่มีจิ้งจกหรือว่าสัตว์เลื้อยคลานประเภทนี้อยู่ในบ้านเลยก็ว่าได้ แต่ที่เมืองไทยถือเป็นเรื่องปกติ เพราะหลังจากที่ผมอยู่เมืองไทยมานานสักพักก็เริ่มเห็นจิ้งจกเป็นเรื่องปกติ บางวันมาขอข้าวกินอีกนะ เห็นจิ้งจกตามบ้านทั่วไปไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร ซึ่งที่บอกว่าบ้านที่ญี่ปุ่นทั่วไปจะไม่ค่อยมีจิ้งจกหรือสัตว์เลื้อยคลานประเภทนี้นั้น จริงๆ แล้วที่ญี่ปุ่นก็มีสัตว์ลักษณะนี้ในป่าหรือตามบ้านที่อยู่ชนบท เราเรียกว่า 蜥蜴 Tokage เป็นสัตว์เลื้อยคลานที่คนญี่ปุ่นเชื่อว่าจะนำโชคลาภและความสุขดีมาให้ 蜥蜴 Tokage คือสัตว์ที่มีลักษณะแบบจิ้งจก ตุ๊กแก คนญี่ปุ่นมองว่าเป็นสัตว์เลื้อยคานในวงศ์เดียวกัน ไม่ว่าที่เมืองไทยจะเรียกว่าชื่อแยกว่า จิ้งจก, ตุ๊กแก, กิ้งก่า, มังกรโกโมโด コモドドラゴン Komodo dragon → コモドオオトカゲ Komodo oh tokage, อีกัวน่า อะไรก็ตามที่ญี่ปุ่นเรียกรวมว่า 蜥蜴 Tokage ครับ แต่ 蜥蜴 Tokage แบ่งออกเป็น2 ประเภท คือ Imori イモリ และ Yamori ヤモリ


ความแตกต่างที่แยกได้อย่างง่ายระหว่าง Imori イモリ และ Yamori ヤモリ คือ Imori イモリเป็นสัตว์สัตว์เลื้อยคลานครึ่งบกครึ่งน้ํา ส่วน Yamori ヤモリ เป็นสัตว์เลื้อยคลานบนบก ซึ่งถ้าเป็นแฟนพันธ์แท้ของสัตว์ทั้งสองประเภทจะแยก ความแตกต่างระหว่าง Imori イモリ และ Yamori ヤモリ ได้แน่นอน

●Imori　イモリ 「井守」 ถ้าเขียนด้วยอักษรคันจิจะแปลตามความหมายของอักษรได้ว่า "ปกป้องคุ้มครองบ่อน้ำ" ถือว่าเป็นสัตว์ที่อยู่ในวงศ์ซาลาแมนเดอร์　 หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ มีลักษณะโดยรวมคือตัวเต็มวัยไม่มีเหงือก และไม่มีช่องเปิดเหงือก ไม่มีร่องในโพรงจมูก 　มีปอด 　ส่วนรูปร่างนั้นมีความแตกต่างกันตั้งแต่ตัวเรียวยาวจนถึงพันธุ์ป้อม ขาสั้น ผิวหลังลำตัวก็มีความแตกต่างกัน บางพันธุ์มีลักษณะราบเรียบ บางพันธุ์หยักย่นสำหรับตัวที่มีผิวหลังลำตัวหยักย่นนั้นเนื่องจากมีต่อมน้ำพิษเป็นจำนวนมาก บางประเภทมีพิษร้ายแรง นอกจากนี้แล้วยังมีสีสันลำตัวที่สดใสจัดจ้าน โดยเฉพาะด้านข้างลำตัวและหลัง


●Yamori ヤモリอาศัยอยู่บนบกและกินศัตรูพืช เขียนด้วยอักษรคันจิได้ว่า 「家守」「屋守」「守宮」คือ "Ie Mori", "Yamori" และ "Morimiya" เรียกรวมว่า Yamori ตามอักษรคันจิมีความหมายว่า "(สิ่งมีชีวิตที่เป็นมงคล)ที่ปกป้องคุ้มครองบ้าน" และเชื่อว่าปกป้องจากสิ่งเลวร้าย ไม่เพียงแค่นั้นยังเชื่อว่าทำให้โชคลาภเงินทองดีขึ้น ในบางภูมิภาคของญี่ปุ่น เชื่อว่า Yamori เป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งร่ำรวย คงเพราะว่าในอดีตครอบครัวยากจนจะปิดไฟและนอนหลับแต่หัวค่ำ ส่วนบ้านที่ร่ำรวยจะเปิดไฟสว่างสว่างจนถึงดึก บ้านที่เปิดแสงไฟในเวลากลางคืนมักเป็นครอบครัวที่มีความมั่งคั่ง และ Yamori จะมากินแมลงที่บินเข้ามาเล่นแสงไฟนั่นเป็นเหตุผลที่ว่ามี Yamori ในครอบครัวที่ร่ำรวย ดังนั้นจึงถูกกล่าวว่า "บ้านที่มี Yamori ออกมาให้เห็นจะร่ำรวย" และเชื่อว่าเป็นสัตว์ที่ไม่มีอันตราย ที่ห้องของผมก็มีครับ มันช่วยทำให้ไม่มีแมลงรบกวนเลย โดยเฉพาะแมลงสาบ ก็ถือว่าเป็นเรื่องที่โชคดีของผมแล้ว


นอกจากความเชื่อเรื่องความโชคดีแล้ว ถ้าบ้านไหนมี Yamori เจ้าของบ้านจะอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ไม่มีสิ่งเหล่านี้ คือ "ไม่มีแมลงเม่า/ปลวก" "ไม่มีใยแมงมุม" และ "ไม่มียุง" ซึ่งต้องขอบคุณเจ้า Yamori จริงๆ ตามความเชื่อของคนภูมิภาคต่างๆ ที่ญี่ปุ่นอาจจะเรียกว่า Yamori เป็น "ทูตสวรรค์ของพระเจ้า" และ "ทูตสวรรค์ของมังกรเทพเจ้า" ริวจินเป็นเทพเจ้าแห่งน้ํา จึงมีความเชื่อว่าช่วยปกป้องบ้านจากไฟด้วย และYamori สีขาวเป็นสิ่งที่ช่วยปกป้องจากฟืนไฟ ส่วนความเชื่ออื่นๆ สรุปเป็นข้อๆ ดังนี้

・เชื่อกันว่าถ้าเห็น Yamori ที่บ้านจะเกิดความโชคดี

・ ถ้าเจอ Yamori สีขาว จะมีโชคเรื่องเงิน จะรวยขึ้น จะได้โชคลาภ

・ เชื่อกันว่าถ้าฝันเห็น Yamori สีขาว โชคลาภเรื่องเงินจะดีขึ้น

・ ถ้ามี Yamori หลายตัว เชื่อกันว่าความสัมพันธ์กับคนอื่นๆ จะดีขึ้น

・เมื่อผู้หญิงเห็น Yamori มันเป็นสัญลักษณ์ของการตั้งครรภ์


●มีความหมายทางจิตวิญญาณที่เชื่อกันว่า Yamori เป็นมงคลคือ

・คนที่อยู่ในบ้านที่มีYamori จะประสบความสําเร็จ　เพราะ Yamori ปกป้องบ้าน หมายถึงว่าครอบครัวของบุคคลนั้นจะมีความสุข.

แม้ว่าคนญี่ปุ่นจะมีความเชื่อดังกล่าว แต่คนส่วนใหญ่กลับกลัวสัตว์ประเภทนี้นะครับ แปลกดี เคยมีเรื่องเล่าว่ามีหนุ่มญี่ปุ่นจะได้มาฝึกงานที่โรงงานญี่ปุ่นในประเทศไทย แถวนิคมอุตสหกรรมแห่งหนึ่ง การที่เขาจะได้มาประจำการที่เมืองไทยแม้จะแค่หกเดือนก็เป็นเรื่องที่ทำให้เขาดีใจมากๆ ตื้นเต้นนับวันรอมาเมืองไทย แต่พอมาถึงจริงก็มาเจอตัวเงินตัวทอง ตัวใหญ่มากคลานต้วมเตี้ยมที่โรงงานที่มาทำงาน เขากลัวมาก ไม่เคยเจอ Tokage อะไรใหญ่แบบนี้มาก่อน รู้สึกว่าเสียขวัญมากแล้วเครียดว่าชีวิตจะอยู่ต่อได้หรือเปล่า!!?


เมื่อพูดถึงจิ้งจก ผมก็นึกถึงงูขึ้นมา คนญี่ปุ่นเชื่อกันว่า งูจะให้โชคลาภทางด้านการเงินเช่นกัน ถ้าเจอคราบงูที่บริเวณบ้านหรือเทือกสวนไร่นาก็เชื่อกันว่าจะโชคดีและมีความร่ำรวย คงเพราะเมื่องูลอกคราบตัวมันจะโตขึ้น เป็นสัญลักษณ์ว่าขยายใหญ่ขึ้น นำมาใช้กับคติความเชื่อว่าจะมั่งคั่งร่ำรวยขึ้น ความเชื่อนี้มีสืบต่อกันมา เพราะตามศาลเจ้าญี่ปุ่นมีเทพเจ้างูขาว (งูเผือก) อยู่ด้วย นอกจากนั้นบางคนก็ทำใช้กระเป๋าเงินที่ทำมาจากหนังงูเพราะเชื่อว่าจะทำให้ร่ำรวยและมีเงินเข้ามามากขึ้น บางคนเดินไปตามภูเขาหรือตามทุ่งหญ้าแล้วบังเอิญเห็นคราบงู ก็เก็บเอามาใส่ในกระเป๋าเงินเพราะเชื่อว่าจะทำให้เงินทองไหลมาเทมาและทำให้ตัวเองโชคดีมากขึ้น แต่ถึงระดับนี้นี่ผมก็รู้สึกว่ามันก็มากไปนิดหนึ่งนะครับ ドン引き Don biki เพราะผมกลัวงู ผมต้องไม่กล้าเอาหนังงูมาเก็บไว้แน่ๆ (´･ω･｀;) หรือถ้าใครฝันเห็นงูให้เงียบไว้ก่อนอย่าเพิ่งไปเล่าให้ใครฟังแล้วจะเกิดโชคดียิ่งขึ้น แต่ด้วยความที่ผมกลัวงูมากเวลาผมฝันเห็นงูผมก็จะร้องลั่นในฝันนั่นเลย


นอกจากความเชื่อต่างๆ แล้ว เพื่อนๆ อาจจะเคยเห็นเครื่องดนตรีที่มีส่วนประกอบจากหนังงูด้วย เช่น ซันชิน 三線Sanshin ที่เป็นเครื่องดนตรีประเภทดีดเป็นเครื่องดนตรีพื้นเมืองของจังหวัดโอกินาวา หรือ 二胡 Erhu เอ้อหู (ซอสองสาย) ที่เป็นเครื่องดนตรีของประเทศจีน คล้ายๆ ซอของไทย ซึ่งก็ได้ยินมาว่าต่างก็ขึงหน้าด้วยหนังงูเพื่อเพิ่มความไพเราะ เพราะหนังงูเป็นหนังที่มีประโยชน์และมีความเชื่อที่ดีสืบต่อกันมาจากสมัยก่อน บ้านที่เจอคราบงูนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นบ้านที่คนอยู่นานหลายรุ่นไม่ได้ย้ายไปไหนอยู่ที่เดิมตลอดเป็น 10-20 ปี เป็น 100 ปี จึงเชื่อกันว่าเป็นบ้านที่มีความสุขร่มเย็น งูจึงเป็นสัญลักษณ์ของความสุขความโชคดีร่ำรวยต่อๆ มา


ซึ่งสัญลักษณ์แห่งความโชคดี เสริมดวง โชคลาภบารมีของแต่ละประเทศอาจจะแตกต่างกันไป แต่ละชนชาติย่อมมีความเชื่อที่แตกต่างกันซึ่งล้วนมีที่มาจากวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมของตนเอง นอกจากจิ้งจกและงูแล้ว ยังมีความเชื่ออื่นๆ อีกมาก แต่ที่เชื่อมากๆ อีกอย่างหนึ่งก็คือ คนญี่ปุ่นเชื่อว่าถ้าพบก้านชาที่ลอยตั้งฉากกับผิวน้ำชาในถ้วยชา 茶柱（ちゃばしら）Cha bashira จะพบโชคดี คงเพราะก้านชาลอยตั้งฉากนั้นเป็นเรื่องที่ยาก ใครเจอแล้วจะรู้สึกดีใจมากๆ ครับ ผมชอบดื่มชามาก แต่จนถึงวันนี้เคยเจอก้านชาตั้งฉากในน้ำชาไม่ถึงสามครั้งเอง

ไม่ว่าจะเป็นความเชื่ออะไรก็ตามแต่สิ่งที่คนเชื่อถือกันมา ก็คงจะมีที่มาที่ไป และมีเหตุผลอย่างใดอย่างหนึ่งที่ทำให้เกิดความเชื่อเหล่านี้ขึ้น ใช้วิจารณญาณส่วนบุคคลนะครับ วันนี้สวัสดีครับ