ASTVผู้จัดการออนไลน์ -- ช่วงเดือนก่อนสิ้นปีเป็นเวลาที่สาวๆ ชาวไทยดำ (ไตดำ) ในเขตเมืองแหล่ว (Mường Lèo) อ.สบคบ (Sốp Cộp) จ.เซินลา (Sơn La) ทางตะวันตกเฉียงเหนือของเวียดนาม จะไปลงแช่น้ำพุร้อนในลำธารเล็กๆ แห่งหนึ่ง ตามความเชื่ออันเป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบกันมาแต่โบราณกาล
ที่นั่นเป็นลำธารแห่งตำนาน ซึ่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ได้ช่วยปัดเป่าชำระล้างความเลวร้าย และโรคภัยไข้เจ็บให้หมดไปจากเรือนกายของสตรีชาวไทยดำมาหลายชั่วคน หนังสือพิมพ์ออนไลน์ซเวินเหวียด (Báo Dân Việt) ภาษาเวียดนามรายงาน
ผู้คนตลอดจนนักท่องเที่ยวทั่วไป ที่บังเอิญผ่านเข้าไปในเขตป่าเขาย่านนั้นในช่วงฤดูนี้ จะเห็นสาวๆ ไทยดำนุ่งกระโจมอก ค่อยๆ ย่างก้าวลงไปในธารน้ำอุ่นอย่างช้าๆ ค่อยๆ ถลกผ้าซิ่นขึ้นทีละน้อยๆ ก่อนจะนั่งลงให้จมน้ำไปครึ่งตัว ถลกผ้าซิ่นขึ้นเหนือศีรษะ โยนขึ้นฝั่ง นับเป็นภาพสวยงามที่ดูเจริญหูเจริญตา
แต่เรื่องนี้ไม่ง่าย สำหรับสาวน้อยสาวใหญ่ขี้อายที่เพิ่งจะลงอาบน้ำพุร้อนศักดิ์สิทธิ์เป็นครั้งแรก “หลายคนตัดสินใจนุ่งกระโจมอกลงน้ำ ขณะที่สาวๆ ขี้อายอีกกลุ่มหนึ่งยืนเมียงมองอยู่ห่างๆ ให้ผู้คนผ่านไปก่อน” จึงก้าวลงลำธารนั่งแช่น้ำอุ่น แม้ว่าการสวมผ้าถุงลงน้ำ จะเคยเป็นสิ่งต้องห้ามาก่อนก็ตาม
เซินลาเป็นจังหวัดที่อุดมด้วยป้าไม้และภูเขาสูง อากาศหนาวเหน็บในช่วงปลายชนต้นปี ผู้คนที่นั่นไม่ได้อาบน้ำกันบ่อยๆ สาวๆ ที่รักสวยรักงามยังนิยมใช้สมุนไพรทารักษาผิวกาย และช่วยคลายหนาว และในช่วงหนึ่งก็ถึงเวลาที่จะต้องชำระล้าง ซเวินเหวียด กล่าว
ตามตำนานที่บอกเล่ากันต่อๆ มานั้น ณ กาลครั้งหนึ่ง ธิดาสาวสวยเพียงคนเดียวของพญาผู้ครอบครองแผ่นดิน และผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์แห่งเมืองแหลวคนแรก ได้ล้มป่วย มีเม็ดผดผื่นคันผุดขึ้นทั่วกาย บิดาได้สนมเสนา ออกป่าวประกาศหาหมอรักษา โดยเสนอรางวัลให้เป็นเป็นวัวควายถึง 1,000 ตัว
.
.
แต่ก็ไม่มีหมอคนใดรักษาธิดาแสนสวยให้หายได้
ด้วยความกลัดกลุ้มไม่เป็นอันกินอันนอน พญาผู้ครอบครองแผ่นดินได้รอนแรมไปทั่วผืนป่าทั่วเมือแหลว แสวงหาสูตรยามหัศจรรย์เพื่อนำกลับไปรักษาบุตรสาว
ด้วยความซาบซึ้งในความรักของพ่อต่อลูกสาว รุกขเทวดาจึงได้ปรากฏตัว และชี้ไปยังบริเวณพื้นระหว่างโขดหินในป่า และบอกกับพญาว่า ให้ขุดหินตรงนั้นขึ้นมาแล้วจะพบยาที่ต้องการ .. ก่อนจะหายวับไป
ตำนานเล่าขานกันต่อมาว่า ไม่มีหนทางอื่นอีกแล้ว พญาใช้ทุกความสามารถและใช้เวลาข้ามคืนในการขุดโขดหินขึ้นอย่างยากเย็นแสนเข็ญ ตามลายแทงของรุกขเทวดา แต่ไม่พบยาใดๆ แต่มีน้ำพุร้อนที่พวยพุ่งขึ้น
แต่ในที่สุดพญาก็ได้พบความจริง เมื่อธิดาได้ลงอาบน้ำพุร้อน ก็ทำให้เม็ดตุ่มและผดผื่นคันอันน่าเกลียดหายไปสิ้น และผิวพรรณเปล่งปลั่งดั่งทองทาบทา กลับมาเป็นสาวสวยดั่งเดิม ซเวินเหวียด กล่าว
น้ำพุร้อนศักดิ์สิทธิ์ได้ชื่อว่า “ปุ๋งฮอน” (Púng Hon) หรือ “ปุ้งฮ้อน” และ เรียกลำธารเล็กๆ สายนั้นในชื่อเดียวกันกับบ่อน้ำพุ.. มาตั้งแต่นั้น.