ASTVผู้จัดการออนไลน์-- ลาวได้แถลงจุดยืนชัดเจนต่อความตึงเครียดในทะเลจีนใต้เป็นครั้งแรก โดยแสดงความห่วงใยต่อสถานการณ์และเรียกร้อง "ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง" อดทนอดกลั้น และแก้ไขปัญหาพิพาทอย่างสันติ สอดคล้องกับกฎหมายระหว่างแระเทศและสนธิสัญญาขององค์การสหประชาชาติว่าด้านกฎหมายทางทะเลปี 2545
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศลาวออกคำแถลงดังกล่าววันพุธ 15 มิ.ย.ที่ผ่านมา โดยเรียกร้องให้ทีการแก้ปัญหาระหว่างสองฝ่าย "หรือระหว่างบรรดาฝ่ายที่เกี่ยวข้องตามความเหมาะสม" โฆษกยังได้เน้นให้เห็นความสำคัญของแถลงการณ์ว่าด้วยการประพฤติปฏิบัติของฝ่ายต่างๆ ในทะเลจีนใต้ ที่รู้จักกันในชื่อย่อ DOC (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea) ที่ผู้นำจีนร่วมลงนามกับบรรดาผู้นำอาเซียนในกรุงพนมเปญเมื่อปี 2545
ภายใต้แถลงการณ์ฉบับนี้ จีนได้ให้คำมั่นจะไม่ใช้กำลังและความรุนแรงในการแก้ปัญหาพิพาททะเลจีนใต้ และจะแก้ไขปัญหาอย่างสันติ สัปดาห์นี้โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนออกแถลงคัดค้าน “ประเทศภายนอก” ไม่ให้เข้ายุ่งเกี่ยวกับปัญหาในทะเลจีนใต้
โฆษกของลาวกล่าวว่า แถลงการณ์ดังกล่าวมีจุดประสงค์เพื่อส่งเสริมมิตรภาพ การร่วมมือ เพื่อเสริมสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจซึ่งกันและกัน เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยแก่การรักษาสันติภาพ เสถียรภาพและการร่วมมือในภูมิภาค
ความตึงเครียดเริ่มขึ้นรอบใหม่ในสัปดาห์ปลายเดือน พ.ค. เมื่อเวียดนามกับฟิลิปปินส์ออกประท้วงจีน โดยกล่าวหาว่าเรือจีนรุกล้ำน่านน้ำ ฟิลิปปินส์กล่าวว่า เรือจีนได้ขนวัสดุอุปกรณ์เข้าไปยังหมู่เกาะปะการังของฟิลิปปินส์ในหมู่เกาะปาลาวัน เตรียมก่อสร้างแท่นสำรวจขุดเจาะน้ำมันขึ้นที่นั่น
ฟิลิปปินส์กล่าวว่าที่นั่นอยู่ใกล้กับน่านน้ำหมู่เกาะสแปร็ตลีย์ ซึ่งเป็นหมูเกาะพิพาทที่จีน เวียดนาม มาเลเซีย บรูไน และไต้หวันกล่าวอ้างสิทธิ์ด้วยเช่นกัน แต่หมู่เกาะปะการังทั้งสองแห่งอยู่นอกเขตน่านน้ำพิพาท
ส่วนเวียดนามกล่าวหาว่า เรือตรวจการณ์จีน 3 ลำ ข่มขู่คุกคามเรือสำรวจน้ำมันของเวียดนามในหลายเหตุการณ์ขณะปฏิบัติงานในเขตน่านน้ำเขตไล่ทวีป ในเขตเศรษฐกิจจำเพาะ 200 ไมล์ทะเลตามสนธิสัญญาของสหประชาชาติ ในนั้นมี 2 เหตุการณ์ที่เรือตรวจการณ์ 1 ลำ กับเรือประมงจีนอีก 1 ลำ เกี่ยวเคเบิ้ลสำรวจของเรือ เวียดนามขาด "อย่างจงใจ"
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนออกแถลงปฏิเสธการกล่าวหาของฝ่ายเวียดนาม ทั้งขอให้เวียดนามและฟิลิปปินส์ "หยุดกระทำกิจกรรมต่างๆ" ในทะเลจีนใต้ทั้งหมด
อุณหภูมิของความตึงเครียดพุ่งสูงขึ้นอีกเมื่อสื่อในญี่ปุ่นรายงานว่า เรือบรรทุกเครื่องบินจอร์จ วอชิงตัน (USS George Washington) ของกองทัพเรือสหรัฐฯ แล่นออกจากฐานทัพโยโกสุกะ มุ่งหน้าสู่ "แปซิฟิก ตะวันตก" เพื่อร่วมกับชาติพันธมิตรลาดตระเวนรักษาความสงบและเพื่อธำรงเสถียรภาพในภาคพื้น
เว็บไซต์กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ รายงานในช่วงเดียวกันว่า เรือพิฆาตชุง-ฮูน ได้รับคำสั่งให้เข้าประจำในทะเลซูลูของฟิลิปปินส์ติดกับหมู่เกาะสแปร็ตลีย์ ผู้บังคับการเรือให้สัมภาษณ์ว่าได้รับมอบภารกิจพิทักษ์ให้รักษาเส้นทางเดินเรือเสรี และ เรือจะแล่นเข้าไปในทะเลที่สหรัฐฯ ถือว่าเป็นเขตน่านน้ำสากล
กระทรวงกลาโหมฟิลิปปินส์แถลงในสัปดาห์นี้ว่า เรือพิฆาตชุง-ฮูน กับเรือรบสหรัฐฯ อีกหลายลำกำลังจะร่วมกับเรือรบจากหลายประเทศอาเซียน รวมทั้งจากสิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซียและราชนาวีไทย ซ้อมลาดตระเวนระหว่างทะเลซูลูกับช่องแคบมะละกา แม้จะเป็นการฝึกซ้อมร่วมตามปรกติซึ่งวางแผนล่วงหน้ามานานแล้วก็ตาม
ลาวอยู่ท่ามกลางความขัดแย้งและความเป็นอริระหว่างเวียดนามกับจีน ปัจจุบันเวียดนามเป็นประเทศลงทุนในลาวมากที่สุด จีนซึ่งเป็นอริกับคอมมิวนิสต์ลาวมานานหลายทศวรรษก่อนหน้านี้ลงทุนมากเป็นอันดับ 2 ปัจจุบันทั้งจีนและเวียดนามต่างให้ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาแก่ลาวเป็นมูลค่ามหาศาล
ทหารเวียดนามราว 2 หมื่นคนเสียชีวิตในดินแดนลาว ในช่วงทำสงครามประกาศเอกราชจากฝรั่งเศส และ ช่วงปีที่ช่วยลาวทำสงครามต่อต้านสหรัฐฯ และปลดปล่อยประเทศชาติให้พ้นจากสภาพเมืองขึ้นในยุคใหม่.