การทิ้งขยะอย่างไม่ถูกวิธีนำไปสู่การเกิดขยะทะเล โดยเฉพาะขยะพลาสติกส่งผลกระทบต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมทั้งต่อพืชและสัตว์อย่างมาก บางคนอาจคิดว่าวิธีการแก้ไขปัญหานี้คือ การเลิกใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก และเปลี่ยนไปใช้แก้วหรือวัสดุอื่นแทน ทว่าเป็นผลดีต่อสิ่งแวดล้อมจริงหรือ
มหาวิทยาลัยในประเทศอิตาลีได้มีการประเมินวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ (Life Cycle Assessment: LCA) ซึ่งเป็นกระบวนการวิเคราะห์และประเมินค่าผลกระทบของผลิตภัณฑ์ที่มีต่อสิ่งแวดล้อมตลอดช่วงชีวิตของผลิตภัณฑ์ ตั้งแต่ การได้มาซึ่งวัตถุดิบ กระบวนการผลิต การขนส่ง การกระจายสินค้า การใช้งาน การแปรรูป และการจัดการเศษซากของผลิตภัณฑ์หลังการใช้งาน เพื่อดูว่าบรรจุภัณฑ์ชนิดใดที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด โดยประเมิน LCA ของบรรจุภัณฑ์นมพาสเจอร์ไรส์จากข้อมูลของโรงงานแปรรูปและบรรจุภัณฑ์นมในประเทศอิตาลี
ประกอบด้วย ขวด PET (Polyethylene Terephthalate) ขวด R-PET (Recycled Polyethylene Terephthalate) ขวดแก้วที่ใช้ซ้ำไม่ได้ (non-reusable) และขวดแก้วที่ใช้ซ้ำได้ (reusable) โดยผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่คำนึงถึงได้แก่ ภาวะโลกร้อน การลดลงของโอโซนในบรรยากาศชั้นสตราโทสเฟียร์ การเกิดภาวะฝนกรดและความเป็นกรดในดิน การขาดแคลนทรัพยากรฟอสซิล การบริโภคน้ำ และการก่อมะเร็งในมนุษย์ มากไปกว่านั้นคือเพื่อประเมินขยะทะเลที่กระจายลงสู่ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
ผลจากการศึกษาพบว่า ขวด R-PET ส่งผลกระทบต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด รองลงมาคือ ขวด PET ขวดแก้วที่ใช้ซ้ำได้ และขวดแก้วที่ใช้ซ้ำไม่ได้ ตามลำดับ และพบว่าแก้วเป็นตัวเลือกบรรจุภัณฑ์ที่แย่ที่สุด เนื่องจากต้องใช้พลังงานมากในการผลิต น้ำหนักมาก และขนส่งลำบาก อย่างไรก็ตามสำหรับในแง่ของขยะทะเลนั้น ขวดแก้วที่ใช้ซ้ำได้ ดูจะเป็นตัวเลือกที่มาเป็นอันดับหนึ่ง เนื่องจากขวดพลาสติกมีแนวโน้มที่จะกระจายออกไปสู่ทะเล
การใช้แก้วแทนพลาสติกไม่สามารถช่วยในเรื่องของบรรเทาภาวะโลกร้อน แต่สามารถช่วยเรื่องการลดขยะทะเลได้ การทิ้งขยะอย่างถูกต้องเป็นเรื่องที่สำคัญ รวมถึงการรีไซเคิลและการใช้บรรจุภัณฑ์ซ้ำก็เป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกัน โดยเฉพาะการใช้ขวดที่ผลิตจากวัสดุรีไซเคิลเช่น ขวด R-PET
จากผลลัพธ์ของการวิจัยดังกล่าว สรุปได้ว่า "การลดการกระจายของขยะ การสร้างแรงจูงใจในการคืนบรรจุภัณฑ์ และการสร้างความตระหนักในเรื่องของสิ่งแวดล้อมเป็นเรื่องที่สำคัญ"
ข้อมูลอ้างอิง
Waste War Thailand
Stefanini, R., Borghesi, G., Ronzano, A. et al. Plastic or glass: a new environmental assessment with a marine litter indicator for the comparison of pasteurized milk bottles. Int J Life Cycle Assess (2020). https://doi.org/10.1007/s11367-020-01804-x
