จากการพัฒนายาสมุนไพรมากว่า 30 ปี ของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ทำให้บทบาทของเภสัชกรได้รับการยอมรับ ในฐานะที่ทำให้ภูมิปัญญาไทยได้กลับมารับใช้สังคมไทยอีกครั้ง ทั้งช่วยลดการนำเข้ายาจากต่างประเทศ ขณะเดียวกันก็ช่วยสร้างมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์สมุนไพรและสร้างรายได้ให้กลุ่มเกษตรกรอีกด้วย
โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร นับเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกที่มีการนำยาจากสมุนไพรมาใช้ในระบบบริการสุขภาพตั้งแต่ปี พ.ศ.2529 ในการพัฒนายาจากสมุนไพรนั้นได้มาจากการผสานภูมิปัญญาพื้นบ้าน เข้ากับหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และผลิตด้วยเทคโนโลยีทางเภสัชกรรมที่เหมาะสม ทำให้ได้ยาจากสมุนไพรที่มีคุณภาพ ประสิทธิภาพและความปลอดภัย โดยมี ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม และรองผู้อำนวยการด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร เป็นผู้บุกเบิกการพัฒนายาจากสมุนไพรของ รพ. และเติบโตเป็นสมุนไพรอภัยภูเบศรคุณภาพระดับสากลคนไทยรู้จักกันในปัจจุบัน
ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม กล่าวถึงงานสัปดาห์เภสัชกรรมว่า “สภาเภสัชกรรมมีนโยบายพัฒนาเภสัชกรให้มีความรู้ความเข้าใจด้านสมุนไพรเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะสมุนไพรไทย เพื่อให้ประชาชนสามารถใช้ทรัพยากรในพื้นที่เพื่อการดูแลสุขภาพได้อย่างเหมาะสม ในปีนี้เรามีการอบรมประชาชนให้สามารถทำสเปรย์กระดูกไก่ดำใช้เองได้ที่บ้าน ซึ่งจริงๆ แล้วองค์ความรู้นี้คนในสมัยก่อนรู้และทำได้ แต่ตอนนี้ความรู้เหล่านี้หายไป พวกเราพี่น้องเภสัชกรเริ่มมาคุยกันว่า เราคงต้องแบ่งให้ชัดเจนว่าสมุนไพรอะไรประชาชนทำใช้ได้เอง อะไรที่เภสัชกรควรทำ และอะไรที่แพทย์แผนไทยต้องทำ โดยแบ่งตามความเสี่ยงของการใช้สมุนไพร ซึ่งขณะนี้ในส่วนของสมุนไพรที่ประชาชนสามารถทำใช้ได้เองทางสภาเภสัชกรรมกำลังรวบรวมข้อมูล เพื่อเผยแพร่ให้กับประชาชนต่อไป ในงานนอกจากสเปรย์กระดูกไก่ดำแล้ว ยังมีการสาธิตทำน้ำเพชรสังฆาต ช่วยแก้ร้อนใน บำรุงร่างกาย บำรุงกระดูก และให้ความรู้เกี่ยวกับเพชรสังฆาต ซึ่งทางโรงพยาบาลกำลังทำการศึกษาวิจัยสมุนไพรชนิดนี้ โดยผลที่ได้เบื้องต้นสอดคล้องกับข้อบ่งชี้ของผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายในสหรัฐอเมริกา รวมถึงมีการแจกต้นสมุนไพรให้ไปปลูกที่บ้าน และการให้คำปรึกษาด้านสมุนไพรและสุขภาพอีกด้วย”
ที่ผ่านมาทีมเภสัชกรของโรงพยาบาลทำงานร่วมกับแพทย์ และพยาบาลในการศึกษาวิจัยสมุนไพร รวมทั้งส่งเสริมให้เกิดการใช้ยาจากสมุนไพรที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ โดยในสัปดาห์เภสัชกรรม จัดขึ้นในวันที่ 23 มิถุนายน 2560 ที่ผ่านมา จัดกิจกรรมส่งเสริมการใช้ยาจากสมุนไพรที่สมเหตุสมผล เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดโรคจากผลข้างเคียงการใช้ยา เน้นที่กลุ่มยาสำหรับดูแลกระดูกและข้อ โดยมีพระเอกสำคัญ คือ กระดูกไก่ดำหรือขาไก่ดำ สมุนไพรพื้นบ้านที่ชาวบ้านใช้ลดการอักเสบ ฟกช้ำมายาวนาน ปัจจุบันมีการศึกษากลไกการออกฤทธิ์ พบว่าลดอักเสบได้ดีมาก ทางโรงพยาบาลได้นำมาพัฒนาให้อยู่ในรูปแบบที่ใช้ง่ายคือเป็นสเปรย์ฉีดพ่นบรรเทาอาการปวดอักเสบ ซึ่งได้มีการติดตามผลการใช้ในผู้ป่วยหลายร้อยราย จากการรวบรวมข้อมูลทางวิชาการ ทำให้แพทย์ในโรงพยาบาลต่างให้การยอมรับและใช้ยาสมุนไพรนี้ทดแทนยาแผนปัจจุบัน โดยทีมเภสัชกรได้ทำความร่วมมือกับแพทย์เพื่อทำวิจัยประสิทธิภาพในการลดการอักเสบและตอกย้ำในความปลอดภัยของภูมิปัญญาบรรพบุรุษ
