ตะลึง !! กรุงเทพฯ มีพื้นที่สีเขียวต่อคนน้อยที่สุดในอาเซียน

ปัจจุบันกรุงเทพฯเป็นเมืองที่มีพื้นที่สีเขียวน้อยที่สุดในเอเชีย เป็นการสำรวจโดย The Economist Intelligence Unit ที่ประเทศอังกฤษพบว่า กรุงเทพฯมีพื้นที่สีเขียวเพียง 3 ตารางเมตรต่อประชากร 1 คน
ซึ่งน้อยมาก หากเทียบกับประเทศในอาเซียน เช่น สิงคโปร์มีพื้นที่สีเขียว 66 ตารางเมตรต่อประชากร 1 คน หรือกรุงกัวลาลัมเปอร์ มาเลเซีย มีพื้นที่สีเขียว 44 ตารางเมตรต่อประชากร 1 คน ขณะที่ค่ามาตรฐานของเมืองที่น่าอยู่ ปลอดมลพิษขององค์การอนามัยโลกแจ้งว่าจะต้องมีพื้นที่สีเขียวไม่ต่ำกว่า 10 ตารางเมตรต่อประชากร 1 คน
เหตุผลหลักที่ทำให้กรุงเทพฯมีพื้นที่สีเขียวน้อย เป็นเพราะว่ากฎหมายควบคุมอาคารไม่ให้ความสำคัญเรื่องสิ่งแวดล้อม การประหยัดพลังงาน หรือการสร้างพื้นที่สีเขียว และเน้นที่ความปลอดภัย มั่นคงแข็งแรง และป้องกันเพลิงไหม้ ซึ่งการลดภาวะโลกร้อนหรือเกาะเมืองร้อน (Urban Heat Island) ไม่เคยได้รับความสนใจมาก่อน จนกระทั่งผลสำรวจของ The Economist ออกมาพบว่าพื้นที่สีเขียวส่วนใหญ่กลายเป็นอาคารสิ่งก่อสร้าง พื้นที่สีเขียวแปลงใหญ่ๆ ที่เหลือที่เป็นปอดของกรุงเทพฯ ก็กำลังจะกลายเป็นอาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่ เช่น พื้นที่สีเขียวมักกะสันของการรถไฟ หรือพื้นที่สีเขียวโรงเรียนเตรียมทหารเดิมของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ก็กำลังจะหายไป

ผศ.ดร.อรรจน์ เศรษฐบุตร รองประธานสถาบันอาคารเขียวไทย กล่าวว่า กฎหมายควบคุมอาคารคงไม่ใช่ทางออกด้านสิ่งแวดล้อม เพราะการบังคับมาตรฐานการออกแบบอาคารใหม่ให้เป็นอาคารประหยัดพลังงานก็ยังไม่ผ่านการรับรองเห็นชอบจากคณะกรรมการควบคุมอาคาร ทั้งที่กระทรวงพลังงานพยายามผลักดันมามากกว่า 10 ปี นักวิชาการผังเมืองจึงร่วมกันผลักดันกฎหมายผังเมืองขึ้นมาแทน โดยผังเมืองกรุงเทพฯฉบับล่าสุด ปีพ.ศ.2556 ใส่ประเด็นทางด้านสิ่งแวดล้อมเข้าไปเป็นข้อกำหนดในการออกแบบอาคาร โดยบังคับให้พื้นที่อย่างน้อย 50% ของพื้นที่เปิดโล่งจะต้องเป็นพื้นที่ปลูกต้นไม้ที่มีน้ำซึมผ่านลงดินได้ ซึ่งพื้นที่นี้จะช่วยให้ผิวดินมีความอุ้มน้ำเพิ่มขึ้น และเมื่อน้ำเกิดการระเหยก็จะช่วยสร้างความเย็นให้กับเมือง

อย่างไรก็ตาม เพื่อส่งเสริมให้นักลงทุนอสังหาริมทรัพย์สร้างอาคารประหยัดพลังงานและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจึงต้องใช้กลไกสนับสนุนจากภาครัฐ ซึ่งกฎกระทรวงผังเมืองฉบับนี้ส่งเสริมอาคารประหยัดพลังงานคือ ให้อาคารต่างๆ สามารถสร้างพื้นที่อาคารเพิ่มขึ้นได้มากกว่ากฎหมายกำหนดประมาณ 5-20% หากออกแบบอาคารให้ได้มาตรฐานอาคารประหยัดพลังงานของกระทรวงพลังงาน และออกแบบเป็นอาคารเขียวตามมาตรฐานของมูลนิธิอาคารเขียวไทย (Thai Green Building Foundation)