ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) มีบทบาทในการส่งเสริมและขับเคลื่อนเครือข่ายทางสังคมด้วยองค์ความรู้ และนวัตกรรม เพื่อสร้างสังคมคุณธรรม รวมถึงการส่งเสริม ยกย่องการทำความดี ได้เล็งเห็นคุณค่าของความดีที่ปรากฏในสถานการณ์วิกฤตโควิด-๑๙ นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ ประธานกรรมการศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) และในฐานะประธานคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์และสื่อสารสู่สาธารณะ และรศ.นพ.สุริยเดว ทรีปาตี ผู้อำนวยการศูนย์คุณธรรม(องค์การมหาชน)ในฐานะประธานคณะทำงานคัดเลือกฯ เห็นว่าจากวิกฤตดังกล่าวได้เกิดปรากฏการณ์เรื่องราวดีๆ ของคนไทยที่สะท้อนถึงการมีคุณธรรมและความสามัคคีของคนไทย ซึ่งศูนย์คุณธรรมได้ร่วมกับ Super poll ได้สำรวจความเห็นประชาชนพบว่า ประชาชนยอมรับเรื่องการมีวินัยในการปฏิบัติตนเอง รับผิดชอบต่อส่วนรวม และความพอเพียงสำคัญที่สุดในการฟันฝ่าวิกฤตโควิด 19 ขณะที่ยอมรับว่าจิตอาสายังอยู่ในลำดับรอง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ประเทศไทยลดความรุนแรงการแพร่ระบาดของเชื้อได้อย่างดีจนเป็นที่ยอมรับในระดับสากล
จึงได้ให้มีการคัดเลือก ๑๐ ปรากฏการณ์คุณธรรมของสังคมไทยในสถานการณ์โควิด-๑๙ นี้ขึ้นมาโดยมีหลักเกณฑ์การพิจารณาบุคคล ประชาชนทั่วไป /องค์กร ชุมชน เครือข่าย และกิจกรรม โครงการ เหตุการณ์ที่เป็นปรากฏการณ์เด่น ที่ถูกนำเสนอเข้ารับการคัดเลือกต้องมีพฤติกรรมหรือผลงานที่แสดงออกตามหลักเกณฑ์ ดังนี้ ๑. มีพฤติกรรมแสดงออกที่สะท้อนการมีคุณธรรม ควรค่าแก่การยกย่อง เชิดชูเกียรติ ๒.เกิดผลเป็นที่ประจักษ์ในสถานการณ์โควิด อีกทั้งประชาชนได้รับรู้อย่างกว้างขวาง ปรากฏต่อสาธารณะชัดเจน และได้ส่งต่อหรือได้นำไปประยุกต์หรือปรับใช้ขยายผลได้จริง และ ๓.เป็นพฤติกรรมที่ทำมากกว่าการทำงานในบทบาทหน้าที่ปกติที่หน่วยงานหรือองค์กรต้องทำอยู่แล้ว
จากการเปิดรับการเสนอชื่อทั่วประเทศ ได้มีประชาชน หน่วยงาน/องค์การและโครงการทุกภาคส่วนได้ให้ความสนใจส่งผลงานกันเข้ามาจำนวนมาก ซึ่งทางคณะกรรมการได้คัดเลือกและมีการประกาศผล ณ ศูนย์คุณธรรม(องค์การมหาชน) ชั้น ๑๖ อาคารวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล ถนนวิภาวดีรังสิต ในวันที่ ๒๓ กันยายน พ.ศ ๒๕๖๓ เพื่อให้เป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณะ ในการประกาศ ยกย่อง เชิดชูเกียรติผู้ที่ได้รับคัดเลือกเป็น ๑๐ ปรากฏการณ์คุณธรรมในสถานการณ์โควิด-๑๙ มีรายชื่อดังนี้
๑. วินัยและคุณธรรมของคนไทย ฝ่าวิกฤตโควิด-๑๙
๒. แพทย์ พยาบาลและบุคลลากรทางการแพทย์ เสียสละทุ่มเทมากกว่า คำว่า หน้าที่
๓. สร้างนวัตกรรมสู้โควิด - โดยสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบังและจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
๔. พลังสาธารณสุขจิตอาสา (อสม.)
๕. การแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างชุมชน- ข้าวแลกปลาและขนส่งโดยกองทัพอากาศ
๖. โครงการเชฟจิตอาสา Chef Cares อาหารที่ดีเพื่อทีมแพทย์
๗. การดูแลนักท่องเที่ยวที่ตกต้าง- วัดไม้ขาว จังหวัดภูเก็ตและสื่อฝรั่งเศสตีข่าว ๒ ครอบครัวหนีโควิด มีความสุขกับการกักตัวอยู่บนเกาะสมุยเมืองสวรรค์
๘. พระพยอมเปิดวัดช่วยจ้างงาน สร้างรายได้ให้ประชาชน
๙. ตู้ปันสุข- หยิบแต่พอดี ถ้าท่านมีใส่ตู้แบ่งปัน
๑๐. ผู้ว่าราชการจังหวัดไถ่ของจากโรงจำนำช่วยประชนชน
โดยทุกปรากฏการณ์จะได้รับยกย่อง เชิดชูเกียรติ ดังนี้
๑. การยกย่องจากศูนย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (ศบค.)
๒. โล่เกียรติคุณจากนายกรัฐมนตรี/รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม
๓. รวบรวมเรื่องราวเพื่อการเผยแพร่ขยายผลต่อสาธารณะผ่านช่องทางต่าง ๆ เพื่อสร้างขวัญกำลังใจโดย
ประสาน/แจ้ง/ส่งต่อผลไปยังหน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยที่เกี่ยวข้องกับบุคคลนั้นเพื่อรับทราบต่อไป
๔. ใบประกาศเกียรติคุณจากศูนย์คุณธรรม(องค์การมหาชน) จัดทำเป็นสื่อเพื่อการเผยแพร่ขยายผลต่อ
สาธารณะ ผ่านช่องทางต่าง ๆ ของโครงการนี้
และทางศูนย์คุณธรรม จะมีการจัดทำคลิปวีดีโอประชาสัมพันธ์ “๑๐ ปรากฏการณ์คุณธรรมของสังคมไทยในสถานการณ์โควิด-๑๙” โดยผู้กำกับชื่อดังของเมืองไทย เพื่อนำเผยแพร่และสะท้อนถึงการมีคุณธรรม – ความสามัคคีของคนไทยในการฝ่าฟันวิกฤตโควิด-๑๙ ในครั้งนี้ ด้วยความมีวินัย พอเพียง สุจริตและจิตอาสา โดยจะเผยแพร่ทางสื่อทั้งในและต่างประเทศต่อไป เพื่อให้เกิดความภาคภูมิใจของคนไทยทั้งชาติที่ร่วมมือร่วมใจกันและเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่เยาวชนไทยได้สืบสานคุณธรรมความดีเช่นนี้สืบต่อไป
“ทำดี ไม่ต้องเดี๋ยว” และ “คุณธรรม คุณทำได้”
