ฟรานซ์ คาฟก้า....

ฟรานซ์ คาฟก้า....

โดย นพวรรณ สิริเวชกุล

คลิกที่ไอคอนด้านบนเพื่อ ชม และ ฟัง ในรูปแบบ MULTIMEDIA

....ความกลัวคือความทุกข์...แต่ความกล้าหาญก็ไม่ใช่ความสุข...ความไม่กลัวต่างหากที่เป็นความสุข....

ความตอนหนึ่งที่ฟรานซ์ คาฟก้า ได้เขียนถึงความในใจของเขาถึงเรื่องความกลัวและเหตุการณ์ที่เกิดกับเพื่อนชาวยิวในชั้นเรียนของเขา....

ใครที่รู้จักฟรานซ์ คาฟก้า ก็คงต้องรู้จัก เกรเกอร์ แซมซาตัวเองที่กลายร่างเป็นแมลงสาบในเรื่องสั้นขนาดยาวของเขา เมตตามอร์โฟซิส metamorphosis ไม่น่าเชื่อนะคะว่างานประพันธ์ชิ้นนี้จะมีอายุกว่า 90 ปีแล้ว โดยเขาเขียนและได้รับการตีพิมพ์เป็นครั้งแรกในปี 1915

ฟรานซ์ คาฟก้าถือเป็นนักประพันธ์ชาวยิวที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่ง งานประพันธ์ของเขาเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป โดยได้รับการแปลมากมายหลายภาษาโดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่อง เมตตามอร์โฟซิส ที่นิยมอ่านกันมากจนได้รับการบรรจุเข้าเป็นหนังสืออ่านประกอบการเรียนวิชาวรรณคดีในระดับโรงเรียนมัธยยมในเยอรมันนี และในมหาวิทยาลัยต่างประเทศ และมีผู้แปลงานนี้ออกเป็นภาษาต่างๆ เช่น ฝรั่งเศส อังกฤษ สเปน อิตาเลียน เดนมาร์ก ญี่ปุ่นและไทย เป็นต้น

นอกจากนี้ผลงานการประพันธ์เรื่องเมตตามอร์โฟซิส นี้ยังเคยได้รับการนำไปทำเป็นภาพยนตร์ ตั้งแต่ปี 1962 และแสดงเป็นละครเวทีในต่างประเทศอีกด้วย จนอาจกล่าวได้ว่า วรรณกรรมเรื่องนี้ทำให้นักอ่านหลายคนเริ่มต้นที่จะรู้จักเขาผู้นี้

ฟรานซ์ คาฟก้า Franz Kafka เกิดในครอบครัวพ่อค้าชาวยิวในกรุงปรากเขตเมืองเก่า เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 1883 ก่อนหน้าที่เขาจะถือกำเนิด มารดาของเขาให้กำเนิดบุตรชายถึงสองคน แต่...ก็เสียชีวิตไปตั้งแต่เยาว์วัย... หลังจากที่คาฟก้าลืมตาขึ้นมาดูโลก เขาก็มีน้องสาวร่วมสายโลหิตอีก 3 คน

คำว่า คาฟก้า มาจากภาษาเชค Kavka ซึ่งแปลว่า นกตัวเล็กสีดำ ที่มีลักษณะเหมือนอีกา ซึ่งพ่อของเขาได้นำความหมายของชื่อบุตรชายคนนี้ ไปเป็นสัญลักษณ์เครื่องหมายการค้าของครอบครัวอีกด้วย

คาฟก้าถูกเลี้ยงดูมาด้วยความเข้มงวดและกดดัน ด้วยพ่อของเขาปรารถนาจะให้เด็กชายผู้นี้เติบโตเป็นคนเข็มแข็งและอดทน แต่... วิธีการเลี้ยงดูเช่นนี้ นอกจากจะไม่อาจทำให้เขาเปลี่ยนจากเด็กชายผู้อ่อนไหว บอบบางแล้ว ยังกลายเป็นสิ่งเร้าที่ทำให้ คาฟก้ามีความรู้สึกหมดที่พึ่ง หวาดกลัว และไม่ร่าเริงเหมือนเด็กทั่วไป อีกด้วย

บุคคลเดียวในครอบครัวที่คาฟก้ารู้สึกรักและไว้วางใจมากที่สุด คือ ออทลา น้องสาวคนสุดท้องที่อ่อนกว่าเขาถึง 9 ปี ทั้งสองเข้าใจซึ่งกันและกันเป็นอย่างดี ออทลาเป็นน้องสาวที่คอยสนับสนุนและให้กำลังใจคาฟก้ามาตลอด และแน่นอน คาฟก้าไม่เคยมีความลับกับน้องสาวผู้นี้เลย

ด้วยบุคลิกที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองผิดไปจากพี่สาวอีกสองคน ทำให้ออทลา น้องสาวคนสุดท้องของคาฟก้าเลือกกำหนดชะตาชีวิตของตัวเองได้ เธอเลือกที่จะแต่งงานกับชายหนุ่มที่รักแทนคำเชื่อฟังคำพ่อแม่ และเธอเลือกจะไปทำไร่ทำนาและไปอาศัยในชนบท มากกว่าจะเป็นผู้หญิงที่แต่งตัวสวยงามในเมือง ในเรื่องนี้ แน่นอน เขาได้รับการสนับสนุนจากพี่ชายคนเดียวของตัวเองด้วย....

ฟรานซ์ คาฟก้า มีนิสัยรักการอ่านมาตั้งแต่เด็ก เขาอ่านหนังสือหลายประเภท และมีนักเขียนที่กลายเป็นแรงบันดาลใจของเขาหลายคน การอ่านทำให้โลกทัศน์ของเขานั้นกว้างขึ้น นับตั้งแต่มัธยมเรื่อยไปกระทั่งถึงมหาวิทยาลัย...

งานประพันธ์ชิ้นแรกของเขานั้นเริ่มต้นเมื่อสมัยเรียนมัธยมราวปี 1897 – 1898 งานส่วนใหญ่ในช่วงเวลานี้ถูกทำลายไป และเขาเรียกงานช่วงนี้ของเขาว่า เป็นเพียงการขีดๆ เขียนๆของเด็กๆ ผลงานระยะแรกที่หลงเหลือมาถึงปัจจุบัน คือวรรณกรรมเรื่องสั้นชุด การบรรยายการต่อสู้ Beschreibung eines kampfes ซึ่งเขาแต่งมันขึ้นเมื่อปี 1904

ผลงานที่ทำให้หลายคนรู้จักฟรานซ์ คาฟก้า เป็นอย่างดี คือ เรื่องเมตตามอร์โฟซิส (Metamorphosis) Die Verwandlung ซึ่งตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี 1915
บทประพันธ์เรื่องนี้ของเขาได้รับแรงบันดาลใจมาจากเหตุการณ์จริงที่เกิดขึ้นกับตัวของเขาเอง เมื่อครั้งที่เขาเคยมีความคิดจะปลิดชีวิตตัวเอง หนีจากโลกนี้ด้วยเหตุผลต่างๆ ที่รุมเร้าเขาในขณะนั้น

คาฟก้าสร้างให้ตัวเองของเรื่อง เกรเกอร์ ซามซา กลายร่างจากคนสามัญธรรมดาเป็นแมลงสาบที่ใครต่อใครพากันรังเกียจ แม้แต่น้องสาวสุดที่รักของตัวเองก็อยากจะให้บิดากำจัดตัวประหลาดนี้ออกจากบ้าน....

ปัญหารุมเร้าคาฟก้าในเวลานั้นย่อมมีปัญหาหัวใจรวมอยู่ด้วย กับหญิงสาวคนแรกที่เขาตัดสินใจจะใช้ชีวิตครอบครัวด้วยกัน เฟลิเซ ผู้ซึ่งเขาได้ปฏิเสธที่จะแต่งงานกับเธอด้วยเหตุผลที่เขาได้กล่าวหลังจากที่ได้หมั้นกับเธอว่า ดังถูกผูกมัดราวกับเป็นอาชญากร... เขากลายเป็นผู้ที่ต้องต่อสู้กับความขัดแย้งภายในใจของตัวเอง และมีความหวั่นไหวในเพศตรงข้าม เขามีคนรักสับเปลี่ยนตามวาระและเวลาถึง 4 คน.....

และในช่วงเวลาเดียวกันนั้นเองที่เขาตัดสินใจลงทุนเปิดโรงงาน โดยขอยืมเงินทุนจากบิดาของตัวเอง แต่เขาทำมันไปได้ไม่นาน ก็เกิดความรู้สึกอึดอัดและไม่สบายใจเป็นอย่างมาก เขาเริ่มไม่สนใจกิจการโรงงานของตัวเอง..ด้วยเหตุการณ์นี้ทำให้น้องสาวผู้ยืนเคียงข้างเขาเสมออย่างออทลา ยังเอ่ยปากตำหนิและหันกลับไปเห็นใจพ่อและแม่ของคาฟก้าแทน จึงกลายเป็นชนวนบางอย่างที่ทำให้เขา ตัดสินใจคิดฆ่าตัวตาย...แต่...เขาก็ทำมันไม่สำเร็จ...

หลังจากตัดสินใจยุติความคิดฆ่าตัวเองตาย คาฟก้า ก็ได้ผลิตผลงานเรื่องเมตตามอร์โฟซิส ที่กลายเป็นผลงานที่ได้รับการกล่าวขานมากที่สุดเรื่องหนึ่งของเขา ที่สามารถบรรยายความรู้สึกของคนๆ หนึ่งที่ตื่นขึ้นมาในยามเช้าแล้วรู้ตัวเองว่า ได้กลายเป็นแมลงสาบ ไม่เป็นที่ต้องการของใครภายในครอบครัวอีกต่อไปแล้ว แมลงสาบที่ไม่ว่าใครก็รังเกียจ แม้กระทั่งน้องสาวที่เคยรักเขาและเห็นใจพี่ชายคนนี้ เมื่อครั้งที่เขายังคงเป็นคนหาเลี้ยงครอบครัวอยู่ นอกจากนั้นน้องสาวคนนี้ยังบอกกับพ่อให้กำจัดแมลงสาบน่ารังเกียจนี้ออกไปจากบ้าน....

เกรเกอร์ ตัวเอกของเรื่องที่กลายร่างเป็นแมลงสาป ได้ฟังถ้อยคำบาดใจนั้นประกอบกับบาดแผลข้างหลังที่ถูกพ่อของตัวทำร้าย ทำให้เขาค่อยๆ ตายจากครอบครัวไปในห้องนอนของตัวเอง....เรื่องจบลงตรงที่...แล้วครอบครัวนั้นก็มีความสุขกันต่อไป ราวกับไม่มีอะไรเกิดขึ้น....

ในความรู้สึกเป็นอื่น...มันก่อให้คนเราคิดอะไรไปได้หลากหลายรูปแบบนะคะ... เราจะคิดให้เราเป็นอื่นที่เหนือกว่า ดีกว่าคนอื่น หรือเราจะคิดให้เรากลายเป็นอื่นที่น่าขยะแขยง น่ารังเกียจของสังคม แล้วก็ต้องหลบเร้นจากทุกผู้นาม เพื่อไปนอนรอความตายแต่เพียงลำพัง เหมือนอย่างที่
เกรเกอร์... ตัวเองของเรื่องเมตตามอร์โฟซิส ผู้เลือกที่จะตายอย่างเดียวดาย แปลกแยกและรู้สึกต่ำต้อยในคุณค่าของตัวเอง...

บั้นปลายชีวิตของฟรานซ์ คาฟก้า เขาป่วยเป็นวัณโรคและพักรักษาตัวเป็นระยะ แต่ยังคงผลิตผลงานประพันธ์ของตัวเอง ออกมาอย่างสม่ำเสมอ ก่อนที่เขาจะเสียชีวิต เพื่อนรักสมัยเรียนมหาวิทยาลัยก็ได้พาเขาไปรักษาตัวที่กรุงปราก และคาฟก้าได้ขอร้องให้เพื่อนของเขาผู้นี้เผาผลงานเขียนของเขาให้สิ้นซากหลังจากที่เขาจากไป...

แต่เพื่อนรักของเขาคนนี้ไม่ได้ทำดังประสงค์ของคาฟก้า ค่ะ...เขากลับนำมันออกพิมพ์จำหน่ายเผยแพร่ให้คนทั้งโลกได้รู้จักผลงานของนักเขียนผู้นี้ กระทั่งปัจจุบัน...ฟารนซ์ คาฟก้า กลายเป็นแรงบันดาลใจให้นักเขียนรุ่นถัดมาใช้เป็นแนวทางอีกมากมาย.....

พบกับรายการ ต่างสมัย รอยไทย โดย นพวรรณ สิริเวชกุล
ได้ทุกวัน เสาร์ - อาทิตย์ เวลา 07.00 - 08.00 น.
ทางคลื่นยามเฝ้าแผ่นดิน FM 97.75 MHz
หรือรับฟังรายการย้อนหลังได้ทาง www.managerradio.com