23 ตุลาคม 2557
ปิยมหาราชรำลึก
เอกองค์ปิยเจ้าจอมไทย
พระเกียรติเกริกขจรไกลทั่วหล้า
ธ เลิกทาสเป็นไทถ้วนทั่ว สยามเฮย
พระเมตตาล้นฟ้าท่วมท้นใจชน
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า นิตยสาร “ธรรมลีลา”
เข้าพรรษา 3 เดือนผ่านไปราวติดปีก เพราะวันที่ 8 ตุลาคมนี้ เป็น “วันออกพรรษา” แล้ว แต่ออกพรรษาปี 57 นี้ไม่ธรรมดา เพราะจะเกิด “จันทรุปราคา” เต็มดวงให้ชมกันเป็นครั้งสุดท้ายของปี
จันทรุปราคา หรือจันทรคราส เป็นปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์โคจรผ่านเข้าไปในเงาโลก เราจึงเห็นดวงจันทร์ค่อยๆเว้าแหว่งจนหมดดวง และกลับมาเต็มดวงอีกครั้ง คนโบราณเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “ราหูอมจันทร์” หรือบางที่ก็เรียก “กบกินเดือน”
ปรากฏการณ์จันทรุปราคามีอิทธิพลต่อความคิดและความเชื่อในหลายวัฒนธรรม มีนิทานพื้นบ้านอีสานเล่าว่า พี่น้องสามคนตั้งใจจะทำบุญกับพระปัจเจกพุทธเจ้า พี่คนแรกฉวยได้ขันเงินไปถวาย คนที่สองฉวยขันทองไปถวาย พร้อมทั้งอธิษฐานขอให้มีผิวงดงามสว่าง พี่ทั้งสองจึงไปเกิดเป็นพระจันทร์และพระอาทิตย์ น้องคนเล็กโกรธที่พี่ๆชิงตัดหน้าเอาของดีไปถวายหมด เหลือแต่กะลา จึงเอาไปถวาย และอธิษฐานว่าขอบดบังรัศมีของพี่ทั้งสอง จึงไปเกิดเป็นกบกินพระจันทร์และพระอาทิตย์
ในพุทธศาสนามีเรื่องเกี่ยวกับยักษ์ราหูที่ชื่อว่า “อสุรินทราหู” ซึ่งอยากฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า แต่ด้วยสำคัญว่าร่างกายตัวเองใหญ่โต จึงไม่แสดงความอ่อนน้อม พระพุทธองค์ทรงประสงค์จะลดทิฐิของอสุรินทราหูอสูร จึงทรงเนรมิตกายให้ใหญ่โตกว่า โดยทรงประทับนอนแบบสีหไสยาสน์ อสุรินทราหูต้องแหงนคอ เพื่อชมพุทธลักษณะ
แล้วพระพุทธองค์ก็ทรงแสดงปาฏิหาริย์พาอสุรินทราหูไปยังพรหมโลก อสุรินทราหูจึงเห็นว่าบรรดาพรหมทั้งหลายมีร่างกายเล็กกว่าพระพุทธองค์ แต่ใหญ่กว่าตนเอง ซึ่งดูเท่ามดปลวกตัวเล็กๆ จึงเกิดความกลัวต้องหลบอยู่ข้างหลังพระพุทธองค์ นับแต่นั้นมาก็ลดทิฐิมานะ อ่อนน้อมต่อพระพุทธองค์ และเมื่อได้สดับฟังพระธรรมเทศนาจึงเกิดความเลื่อมใส ขอถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะที่พึ่งสูงสุดแห่งชีวิต
จากวันออกพรรษาก็มาถึงอีกวันสำคัญของชาติไทย นั่นคือ วันที่ 23 ตุลาคม “วันปิยมหาราชรำลึก” วันที่รำลึกถึงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว “มหาราชผู้ทรงเป็นที่รัก” และทรงเป็น “พระพุทธเจ้าหลวง” ของปวงชนชาวไทย ผู้ทรงปลดปล่อยทาสให้เป็นไท เฉกเช่นพระพุทธเจ้าที่ทรงช่วยเหลือสรรพสัตว์ให้พ้นจากการเป็นทาสของกิเลสทั้งปวง
และอย่าลืม...ปิดท้ายกันที่กินเจรอบสอง ในรอบ 182 ปี วันที่ 24 ตุลาคม ถึง 1 พฤศจิกายน กินเจปีนี้เรียกว่า “อิ่มบุญ อื่มเจ อิ่มใจ ไม่รู้ลืม”
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 166 ตุลาคม 2557)
