กลุ่มพระต่างแคว้น คือ กลุ่มพระที่ออกบวชต่างแคว้นละ ๑ รูป (เฉพาะที่เป็นพระอสีติมหาสาวก) มี ๖ รูป คือ พระพาหิยะ พระปุณณะ พระทัพพะ พระรัฐบาล พระโสณโกฬิวิสะ พระมหากัปปินะ แต่ละรูปมีประวัติที่น่าศึกษาดังนี้
สถานะเดิม
พระพาหิยะ เกิดในวรรณะไวศยะ ในตระกูลกฏุมพีตระกูลหนึ่งในแคว้นพาหิยะ สันนิษฐานว่าท่านได้ชื่อตามแคว้น
พระปุณณะ เกิดในวรรณะไวศยะ ในตระกูลคหบดีตระกูลหนึ่งในแคว้นอปรันตชนบท มีชื่อเดิมว่า “มหาปุณณะ” แปลว่า ปุณณะคนโต เพราะมีน้องชายชื่อ “จูฬปุณณะ” แปลว่า ปุณณะคนเล็ก
พระทัพพะ เกิดในวรรณะกษัตริย์เชื้อสายราชวงศ์มัลละ ในอนุปิยะนิคม แคว้นมัลละ เหตุที่ได้ชื่อว่า “ทัพพะ” แปลว่า “ไม้” เพราะเกิดบนกองไม้ที่อยู่ใกล้เชิงตะกอนเผาศพในป่าช้า
มีเรื่องเล่าว่า พระมารดาของท่านสิ้น พระชนม์ตอนจะคลอดท่าน (ตายท้องกลม) พวกพระญาตินำไปเผาที่ป่าช้า ขณะที่ไฟกำลังลุกไหม้ศพของพระมารดาอยู่นั้น พระครรภ์ของมารดาได้แตกออก โอรสในพระครรภ์ได้กระเด็นลอยมาตกบนกองไม้ แต่ไม่ตาย พวกสัปเหร่อจึงอุ้มมาให้พระอัยยิกา พระอัยยิกาจึงตั้งชื่อ ว่า “ทัพพะ” ดังกล่าวแล้ว
พระรัฐบาล เกิดในวรรณะไวศยะ ในตระกูลเศรษฐีชื่อ “รัฐบาล” ในถุลลโกฏฐิตนิคม แคว้นกุรุ เหตุที่ตระกูลของท่านได้ชื่อว่า “รัฐบาล” แปลว่า ผู้รักษาแว่นแคว้น ก็เพราะครั้งหนึ่งในอดีต ตระกูลของท่านได้สละทรัพย์สินค้ำจุนฐานะ ของแว่นแคว้น ซึ่งกำลังจะล่มสลาย ให้กลับมั่นคงอยู่ได้จนปัจจุบัน
คนทั่วไปจึงอาศัยเหตุการณ์นั้น เรียกตระกูลของท่านว่า “รัฐบาล” ท่านเป็นคนของตระกูลนั้น จึงได้ชื่อว่า“รัฐบาล”ตามไปด้วย
พระโสณโกฬิวิสะ เกิดในวรรณะไวศยะ ในตระกูลเศรษฐี ในเมืองจัมปา แคว้นอังคะ มีชื่อเดิมว่า “โสณะ” แปลว่า ทองคำ เพราะมีผิวพรรณสวยงามมาตั้งแต่เกิด ส่วน “โกฬิวิสะ” เป็นชื่อโคตรบิดา ชื่อ “อุสภเศรษฐี” ท่านมีความชำนาญ ในด้านดีดพิณ
พระมหากัปปินะ เกิดในวรรณะกษัตริย์ ในราชตระกูลแห่งเมืองกุกกุฏวดี ในปัจจันตชนบท มีชื่อเดิมว่า “กัปปินะ” ต่อเมื่อได้ครองราชย์แล้วจีงได้ชื่อว่า “มหากัปปินะ”
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 135 มีนาคม 2555 โดย ผศ.ร.ท.ดร.บรรจบ บรรณรุจิ)
