เรื่องที่ 63
คำอธิษฐานจิต 10 ประการ
ใกล้วันสิ้นเดือนแรกของปีเผาจริงเข้ามาทุกที แม้จะยังคงเหลืออีก 11 ที่สุดของวันสิ้นเดือนก่อนจะสิ้นปีก็ตาม แต่อุบัติเหตุและสิ่งไม่คาดคิดมักเกิดขึ้นได้เสมอ จึงไม่ควรประมาท หันมาหมั่นพิจารณากันเสียตั้งแต่เนิ่นๆ ดีกว่า จะได้มีเวลาตั้งจิต ปรับทิศทางของชีวิตให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เพราะเรามีเรื่องต้องแก้ไขปรับปรุงตนเองกันอีกมาก
ดั่งคำเตือนของครูบาอาจารย์ท่านว่า... ขอให้มีความมุ่งมั่น เพราะแม้จะไปไม่ถึงดวงจันทร์ แต่อย่างน้อยก็ยังได้อยู่ท่ามกลาง หมู่ดาว...
โดยโจทย์ข้อแรกที่เราควรหาบทสรุปให้ตนเองก่อนคือ คำว่า คุณค่าของชีวิต ว่าใช่หรือไม่ว่า อยู่ที่ความร่ำรวย เกียรติยศชื่อเสียง และการมีอายุยืน?
คนที่รู้ตัวว่าใกล้ตาย หากรู้จักใช้เวลาที่เหลืออยู่ กระทำแต่กรรมดี ย่อมทำตนให้มีค่า และเอื้อประโยชน์ให้ชีวิตผู้อื่นมีคุณค่า ไปด้วย ดีกว่าคนที่มีโอกาสอยู่หมื่นปีในโลก แต่ไม่ได้ทำประโยชน์ อะไรให้ใครเลย หนำซ้ำอาจประทุษร้ายตนเองด้วยการสะสมพิษอกุศลจิตข้ามภพข้ามชาติไปอีกด้วย
วันนี้ จึงขอนำตัวอย่างคำอธิษฐาน 10 ประการ ของผู้ที่รู้ตัวว่ายังต้องแก้ไขปรับปรุงตนเองอีกมาก เพื่อพัฒนาจิตวิญญาณ ไปสู่ขั้นสูง สรุปมาเป็นแนวคิดเพื่อเปลี่ยนวิถีชีวิตด้วยความมุ่งมั่น ดังนี้
1. ขออย่าให้ข้าพเจ้าเป็นคนคิดจะได้ดีอะไรอย่างลอยๆ แบบนั่งๆ นอนๆ คอยโชควาสนา โดยไม่ลงมือทำความดี ไม่เพียรพยายามสร้างความเจริญก้าวหน้าให้แก่ตนเอง แม้จะได้ดีอะไร ก็ขอให้ข้าพเจ้าได้มา เพราะได้ทำความดีอย่างสมเหตุผลเถิด
2. ขออย่าให้ข้าพเจ้าเป็นคนลืมตน อย่าแสดงอาการข่มขู่เยาะเย้ย ดูหมิ่นเหยียดหยามใครๆ ไม่ว่าจะด้อยกว่าข้าพเจ้า ด้านตำแหน่ง ฐานะการเงิน หรือวิชาความรู้
ขอให้ข้าพเจ้ามีความอ่อนโยน นุ่มนวล สุภาพ เรียบร้อย มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ให้เกียรติเขาตามความเหมาะสม
3. หากใครมีเหตุทำให้พลั้งพลาดไปในครรลองของชีวิต ประสบความทุกข์เดือดร้อนใดๆ ก็ตาม ขออย่าให้ข้าพเจ้าเหยียบย่ำซ้ำเติมคนเหล่านั้น แต่จงมีความกรุณาหาทาง ช่วยเขาให้ ฟื้นคืน คลายจากความทุกข์ร้อนได้สำเร็จ
4. ใครก็ตามที่มีความรู้ความสามารถขึ้นมาเทียบเคียงข้าพเจ้า หรือมีผลงานปรากฏดีเด่น สูงส่งน่านิยมยิ่งกว่าข้าพเจ้า ขออย่าให้มีความอิจฉาริษยาหรือกังวลใจในความเจริญของผู้นั้นเลย แต่ขอให้ข้าพเจ้าเป็นผู้มีมุทิตาจิต มีน้ำใจใสสะอาด พูดส่งเสริมยกย่อง
ผู้อื่นที่ควรยกย่อง พลอยยินดีในความดี ความรู้ความสามารถของบุคคลเหล่านั้นด้วยใจจริง ช่วยส่งเสริมสนับสนุนและให้กำลังใจเขา อย่าติเตียน ใส่ไคล้เขาว่ายังบกพร่องเลย
5. ขอให้ข้าพเจ้าเป็นผู้มีน้ำใจเข้มแข็งอดทนสามารถต่อสู้กับความทุกข์ยากลำบากได้โดยไม่บ่น ไม่มีจิตคิดทุจริตวิ่งหา ทางลัด หรืออภิสิทธิ์เหนือผู้อื่น ไม่หวั่นไหวอ้อนวอนขอพรจาก สิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่มีตนเป็นที่พึ่งแห่งตน
6. ขณะข้าพเจ้าทำงานที่ใด ขออย่าให้ข้าพเจ้าคิดเอาเปรียบ คิดเอาแต่ได้โดยส่วนตัว ไม่ทำงานเถลไถล รีบเลิกงานก่อนกำหนด ขอจงมีความขยันหมั่นเพียร พอใจในการทำงานให้ได้ผลดี ด้วยความตั้งใจและเต็มใจ
แม้หากข้าพเจ้าได้บังเอิญก้ำเกินข้าวของในที่ทำงานไปเป็นส่วนตัว ขอให้ข้าพเจ้าระลึกอยู่เสมอว่ายังเป็นหนี้อยู่ และพยายาม ใช้หนี้คืนด้วยมากกว่าที่กำหนด ข้อนี้รวมทั้ง ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเอาเปรียบชาติบ้านเมือง เช่น การเสียภาษีอากร ถ้ารู้ว่ายังเสียน้อย กว่าที่ควร หรือตามที่กฎหมายกำหนดไว้ ขอให้ข้าพเจ้ามีความตั้งใจชดใช้ให้แก่ชาติบ้านเมืองอยู่เสมอ เมื่อมีโอกาสตอบแทนครั้งไร ก็ขอให้ตอบแทนได้ทันที ด้วยการบริจาคบำรุงโรงพยาบาล บำรุงการศึกษา หรือบริจาคเพื่อสาธารณประโยชน์อื่นๆ และในข้อนี้ขอให้ข้าพเจ้าปฏิบัติแม้ต่อเอกชนใดๆ ขออย่าให้ข้าพเจ้าคิด เอาเปรียบหรือโกงใครเลยแม้แต่น้อย ถ้าเขาทอนเงินเกินมา ก็ขอให้ข้าพเจ้ายินดีคืนเงินให้แก่เขา อย่ายินดีว่ามีลาภเลย
7. ขออย่าให้ข้าพเจ้ามักใหญ่ใฝ่สูง อยากมีหน้ามีตา อยากมีอำนาจ อยากเป็นใหญ่เป็นโต ขอให้ข้าพเจ้าใฝ่สงบ มีความเป็นอยู่อย่างง่ายๆ ไม่ต้องเดือดร้อนในเรื่องการแข่งดีกับใครๆ เพราะ มันจะเผาให้เร่าร้อน ด้วยความริษยา คิดให้ร้ายคู่แข่งขัน
ขออยู่อย่างเย็นอกเย็นใจไม่ต้องทอดถอนใจเพราะความไม่สมหวัง
ขอให้ข้าพเจ้ามีความเข้าใจซาบซึ้งในพระพุทธภาษิตว่า
'ผู้ชนะย่อมก่อเวร ผู้แพ้ย่อมอยู่เป็นทุกข์ ละความชนะความแพ้เสียได้ ย่อมอยู่เป็นสุข'
เมื่อใฝ่สงบแล้ว ขอข้าพเจ้าอยู่ด้วยความบากบั่นก้าวหน้าในทางที่ดีทั้งทางโลกทางธรรม โดยไม่ผูกพันกับความทะยานอยาก หรือมักใหญ่ใฝ่สูง ให้ทำงานไปตามหน้าที่ สร้างเหตุที่ดีอย่างดีที่สุด เพื่อผลดีที่จะเกิดตามมาเองโดยไม่เฝ้ารอ
8. ขอให้ข้าพเจ้าหมั่นปลูกฝังความมีเมตตาปรารถนาดีคิดทำให้ตนและผู้อื่นเป็นสุข มีความกรุณาคิดช่วยตนและผู้อื่นพ้นทุกข์ ปูพื้นจิตใจเช่นนี้อยู่เสมอ ไม่รู้สึกว่าใครเป็นศัตรูที่ต้องคิดกำจัด ใคร ไม่ดี ทำชั่ว ทำผิด ก็ขอให้เขาคิดกลับตัวกลับใจได้ จักได้ไม่ต้อง รับผลแห่งกรรมชั่วนั้น ขอให้มีจิตไม่คับแคบ ให้คิดในวงกว้าง ให้เป็นไปทั้งในมนุษย์และสัตว์ทุกประเภท รวมทั้งสัตว์ดิรัจฉานด้วย
9. ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเป็นคนโกรธง่าย ต่างว่าจะโกรธบ้าง ก็ขอให้มีสติรู้ตัวโดยเร็วว่ากำลังโกรธ จะได้สอนใจตนเองให้บรรเทา ความโกรธลง หรือถ้าห้ามใจไม่ให้โกรธไม่ได้ ก็ขออย่าให้เกิดมโนทุจริตคิดประทุษร้ายผู้อื่น หรือคิดอยากให้เขาถึงความพินาศ
ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเป็นคนผูกโกรธ ผูกใจเจ็บ หรือเก็บความ รู้สึกไม่พอใจนั้นมาขังอยู่ในใจ ให้รู้จักให้อภัย ทำใจให้ปลอดโปร่ง จากการผูกอาฆาตจองเวร ให้สามารถควบคุมจิตใจเป็นปกติได้ โดยเร็ว เมื่อมีความไม่พอใจหรือความโกรธเกิดขึ้น ขอให้มีความ เห็นอกเห็นใจผู้อื่นว่า อาจทำผิด พูดผิด คิดผิด หรือล่วงเกิน ผู้อื่นได้ ทั้งโดยเจตนาและไม่เจตนา แม้ตนเองก็ยังมีโอกาส ผิดพลาดได้เช่นกัน
10. ขอให้ข้าพเจ้ามีความเข้าใจทั้งทางโลกทางธรรม ปฏิบัติตน ให้ถูกต้องได้ทั้งสองทาง สามารถชักนำเพื่อนร่วมชาติและร่วมโลก ให้ได้ประสบความสุขสงบ รู้วิธีแก้ไขปัญหาชีวิต สอนใจตัวเองได้ตามหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา ไม่ติดชั่ว ไม่ถือดี มีจิตใจเบาสบาย ไม่เป็นภัยอันตรายแก่ใครๆ ทำตนให้เป็นประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติ รู้จักและรู้เท่าทันโลก หมั่นขัดเกลานิสัยสันดานให้เป็นไปเพื่อบรรลุความดับทุกข์ และความพ้นทุกข์ เถิด
แม้ระดับปราชญ์ผู้ทรงศีลแห่งแผ่นดินอย่างท่านอาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ ยังอธิษฐานตั้งความปรารถนาทั้ง 10 ประการนี้ไว้เพื่อเตือนตน สั่งสอนตนให้ไม่ประมาทลืมตัว ...แล้วเราท่านทั้งหลาย ล่ะ...
คำอธิษฐานจิต 10 ประการ
ใกล้วันสิ้นเดือนแรกของปีเผาจริงเข้ามาทุกที แม้จะยังคงเหลืออีก 11 ที่สุดของวันสิ้นเดือนก่อนจะสิ้นปีก็ตาม แต่อุบัติเหตุและสิ่งไม่คาดคิดมักเกิดขึ้นได้เสมอ จึงไม่ควรประมาท หันมาหมั่นพิจารณากันเสียตั้งแต่เนิ่นๆ ดีกว่า จะได้มีเวลาตั้งจิต ปรับทิศทางของชีวิตให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เพราะเรามีเรื่องต้องแก้ไขปรับปรุงตนเองกันอีกมาก
ดั่งคำเตือนของครูบาอาจารย์ท่านว่า... ขอให้มีความมุ่งมั่น เพราะแม้จะไปไม่ถึงดวงจันทร์ แต่อย่างน้อยก็ยังได้อยู่ท่ามกลาง หมู่ดาว...
โดยโจทย์ข้อแรกที่เราควรหาบทสรุปให้ตนเองก่อนคือ คำว่า คุณค่าของชีวิต ว่าใช่หรือไม่ว่า อยู่ที่ความร่ำรวย เกียรติยศชื่อเสียง และการมีอายุยืน?
คนที่รู้ตัวว่าใกล้ตาย หากรู้จักใช้เวลาที่เหลืออยู่ กระทำแต่กรรมดี ย่อมทำตนให้มีค่า และเอื้อประโยชน์ให้ชีวิตผู้อื่นมีคุณค่า ไปด้วย ดีกว่าคนที่มีโอกาสอยู่หมื่นปีในโลก แต่ไม่ได้ทำประโยชน์ อะไรให้ใครเลย หนำซ้ำอาจประทุษร้ายตนเองด้วยการสะสมพิษอกุศลจิตข้ามภพข้ามชาติไปอีกด้วย
วันนี้ จึงขอนำตัวอย่างคำอธิษฐาน 10 ประการ ของผู้ที่รู้ตัวว่ายังต้องแก้ไขปรับปรุงตนเองอีกมาก เพื่อพัฒนาจิตวิญญาณ ไปสู่ขั้นสูง สรุปมาเป็นแนวคิดเพื่อเปลี่ยนวิถีชีวิตด้วยความมุ่งมั่น ดังนี้
1. ขออย่าให้ข้าพเจ้าเป็นคนคิดจะได้ดีอะไรอย่างลอยๆ แบบนั่งๆ นอนๆ คอยโชควาสนา โดยไม่ลงมือทำความดี ไม่เพียรพยายามสร้างความเจริญก้าวหน้าให้แก่ตนเอง แม้จะได้ดีอะไร ก็ขอให้ข้าพเจ้าได้มา เพราะได้ทำความดีอย่างสมเหตุผลเถิด
2. ขออย่าให้ข้าพเจ้าเป็นคนลืมตน อย่าแสดงอาการข่มขู่เยาะเย้ย ดูหมิ่นเหยียดหยามใครๆ ไม่ว่าจะด้อยกว่าข้าพเจ้า ด้านตำแหน่ง ฐานะการเงิน หรือวิชาความรู้
ขอให้ข้าพเจ้ามีความอ่อนโยน นุ่มนวล สุภาพ เรียบร้อย มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ให้เกียรติเขาตามความเหมาะสม
3. หากใครมีเหตุทำให้พลั้งพลาดไปในครรลองของชีวิต ประสบความทุกข์เดือดร้อนใดๆ ก็ตาม ขออย่าให้ข้าพเจ้าเหยียบย่ำซ้ำเติมคนเหล่านั้น แต่จงมีความกรุณาหาทาง ช่วยเขาให้ ฟื้นคืน คลายจากความทุกข์ร้อนได้สำเร็จ
4. ใครก็ตามที่มีความรู้ความสามารถขึ้นมาเทียบเคียงข้าพเจ้า หรือมีผลงานปรากฏดีเด่น สูงส่งน่านิยมยิ่งกว่าข้าพเจ้า ขออย่าให้มีความอิจฉาริษยาหรือกังวลใจในความเจริญของผู้นั้นเลย แต่ขอให้ข้าพเจ้าเป็นผู้มีมุทิตาจิต มีน้ำใจใสสะอาด พูดส่งเสริมยกย่อง
ผู้อื่นที่ควรยกย่อง พลอยยินดีในความดี ความรู้ความสามารถของบุคคลเหล่านั้นด้วยใจจริง ช่วยส่งเสริมสนับสนุนและให้กำลังใจเขา อย่าติเตียน ใส่ไคล้เขาว่ายังบกพร่องเลย
5. ขอให้ข้าพเจ้าเป็นผู้มีน้ำใจเข้มแข็งอดทนสามารถต่อสู้กับความทุกข์ยากลำบากได้โดยไม่บ่น ไม่มีจิตคิดทุจริตวิ่งหา ทางลัด หรืออภิสิทธิ์เหนือผู้อื่น ไม่หวั่นไหวอ้อนวอนขอพรจาก สิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่มีตนเป็นที่พึ่งแห่งตน
6. ขณะข้าพเจ้าทำงานที่ใด ขออย่าให้ข้าพเจ้าคิดเอาเปรียบ คิดเอาแต่ได้โดยส่วนตัว ไม่ทำงานเถลไถล รีบเลิกงานก่อนกำหนด ขอจงมีความขยันหมั่นเพียร พอใจในการทำงานให้ได้ผลดี ด้วยความตั้งใจและเต็มใจ
แม้หากข้าพเจ้าได้บังเอิญก้ำเกินข้าวของในที่ทำงานไปเป็นส่วนตัว ขอให้ข้าพเจ้าระลึกอยู่เสมอว่ายังเป็นหนี้อยู่ และพยายาม ใช้หนี้คืนด้วยมากกว่าที่กำหนด ข้อนี้รวมทั้ง ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเอาเปรียบชาติบ้านเมือง เช่น การเสียภาษีอากร ถ้ารู้ว่ายังเสียน้อย กว่าที่ควร หรือตามที่กฎหมายกำหนดไว้ ขอให้ข้าพเจ้ามีความตั้งใจชดใช้ให้แก่ชาติบ้านเมืองอยู่เสมอ เมื่อมีโอกาสตอบแทนครั้งไร ก็ขอให้ตอบแทนได้ทันที ด้วยการบริจาคบำรุงโรงพยาบาล บำรุงการศึกษา หรือบริจาคเพื่อสาธารณประโยชน์อื่นๆ และในข้อนี้ขอให้ข้าพเจ้าปฏิบัติแม้ต่อเอกชนใดๆ ขออย่าให้ข้าพเจ้าคิด เอาเปรียบหรือโกงใครเลยแม้แต่น้อย ถ้าเขาทอนเงินเกินมา ก็ขอให้ข้าพเจ้ายินดีคืนเงินให้แก่เขา อย่ายินดีว่ามีลาภเลย
7. ขออย่าให้ข้าพเจ้ามักใหญ่ใฝ่สูง อยากมีหน้ามีตา อยากมีอำนาจ อยากเป็นใหญ่เป็นโต ขอให้ข้าพเจ้าใฝ่สงบ มีความเป็นอยู่อย่างง่ายๆ ไม่ต้องเดือดร้อนในเรื่องการแข่งดีกับใครๆ เพราะ มันจะเผาให้เร่าร้อน ด้วยความริษยา คิดให้ร้ายคู่แข่งขัน
ขออยู่อย่างเย็นอกเย็นใจไม่ต้องทอดถอนใจเพราะความไม่สมหวัง
ขอให้ข้าพเจ้ามีความเข้าใจซาบซึ้งในพระพุทธภาษิตว่า
'ผู้ชนะย่อมก่อเวร ผู้แพ้ย่อมอยู่เป็นทุกข์ ละความชนะความแพ้เสียได้ ย่อมอยู่เป็นสุข'
เมื่อใฝ่สงบแล้ว ขอข้าพเจ้าอยู่ด้วยความบากบั่นก้าวหน้าในทางที่ดีทั้งทางโลกทางธรรม โดยไม่ผูกพันกับความทะยานอยาก หรือมักใหญ่ใฝ่สูง ให้ทำงานไปตามหน้าที่ สร้างเหตุที่ดีอย่างดีที่สุด เพื่อผลดีที่จะเกิดตามมาเองโดยไม่เฝ้ารอ
8. ขอให้ข้าพเจ้าหมั่นปลูกฝังความมีเมตตาปรารถนาดีคิดทำให้ตนและผู้อื่นเป็นสุข มีความกรุณาคิดช่วยตนและผู้อื่นพ้นทุกข์ ปูพื้นจิตใจเช่นนี้อยู่เสมอ ไม่รู้สึกว่าใครเป็นศัตรูที่ต้องคิดกำจัด ใคร ไม่ดี ทำชั่ว ทำผิด ก็ขอให้เขาคิดกลับตัวกลับใจได้ จักได้ไม่ต้อง รับผลแห่งกรรมชั่วนั้น ขอให้มีจิตไม่คับแคบ ให้คิดในวงกว้าง ให้เป็นไปทั้งในมนุษย์และสัตว์ทุกประเภท รวมทั้งสัตว์ดิรัจฉานด้วย
9. ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเป็นคนโกรธง่าย ต่างว่าจะโกรธบ้าง ก็ขอให้มีสติรู้ตัวโดยเร็วว่ากำลังโกรธ จะได้สอนใจตนเองให้บรรเทา ความโกรธลง หรือถ้าห้ามใจไม่ให้โกรธไม่ได้ ก็ขออย่าให้เกิดมโนทุจริตคิดประทุษร้ายผู้อื่น หรือคิดอยากให้เขาถึงความพินาศ
ขอให้ข้าพเจ้าอย่าเป็นคนผูกโกรธ ผูกใจเจ็บ หรือเก็บความ รู้สึกไม่พอใจนั้นมาขังอยู่ในใจ ให้รู้จักให้อภัย ทำใจให้ปลอดโปร่ง จากการผูกอาฆาตจองเวร ให้สามารถควบคุมจิตใจเป็นปกติได้ โดยเร็ว เมื่อมีความไม่พอใจหรือความโกรธเกิดขึ้น ขอให้มีความ เห็นอกเห็นใจผู้อื่นว่า อาจทำผิด พูดผิด คิดผิด หรือล่วงเกิน ผู้อื่นได้ ทั้งโดยเจตนาและไม่เจตนา แม้ตนเองก็ยังมีโอกาส ผิดพลาดได้เช่นกัน
10. ขอให้ข้าพเจ้ามีความเข้าใจทั้งทางโลกทางธรรม ปฏิบัติตน ให้ถูกต้องได้ทั้งสองทาง สามารถชักนำเพื่อนร่วมชาติและร่วมโลก ให้ได้ประสบความสุขสงบ รู้วิธีแก้ไขปัญหาชีวิต สอนใจตัวเองได้ตามหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา ไม่ติดชั่ว ไม่ถือดี มีจิตใจเบาสบาย ไม่เป็นภัยอันตรายแก่ใครๆ ทำตนให้เป็นประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติ รู้จักและรู้เท่าทันโลก หมั่นขัดเกลานิสัยสันดานให้เป็นไปเพื่อบรรลุความดับทุกข์ และความพ้นทุกข์ เถิด
แม้ระดับปราชญ์ผู้ทรงศีลแห่งแผ่นดินอย่างท่านอาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ ยังอธิษฐานตั้งความปรารถนาทั้ง 10 ประการนี้ไว้เพื่อเตือนตน สั่งสอนตนให้ไม่ประมาทลืมตัว ...แล้วเราท่านทั้งหลาย ล่ะ...
