คุณสมบัติของครู : มีความรู้และคุณธรรม

เมื่อพูดถึงครู คนไทยโดยเฉพาะชาวพุทธจะนึกถึงคำว่า ครู คือพ่อ แม่คนที่สองของเด็กรองจากพ่อ แม่ ซึ่งเป็นครูคนแรกของลูก ตามนัยแห่งคำสอนของศาสนาพุทธที่ว่า “ภายในเรือนแห่งตระกูลใด บุตรบูชามารดา บิดา ตระกูลนั้น ชื่อว่ามีครูคนแรก”

โดยนัยแห่งพุทธพจน์ข้างต้น ได้มีคำอธิบายขยายความไว้ว่า เนื่องจากพ่อ แม่ เป็นคนแรกที่สอนให้ลูกทุกคนมองโลกทั้งในแง่ดีและไม่ดี ชี้ให้เห็นว่าอะไรผิด อะไรถูก เป็นต้น

ในทำนองเดียวกับครูที่มีจิตวิญญาณของความเป็นครู จะสอนให้เด็กมีความรู้ มีความเข้าใจในด้านวิชาการแขนงต่างๆ และปลูกฝังคุณธรรมเพื่อให้เด็กโตขึ้นเป็นคนดีของสังคม โดยยึดความถูกต้องและเป็นธรรม

แต่ในปัจจุบัน ครูจำนวนไม่น้อยไม่มีคุณสมบัติของความเป็นครู เป็นได้แค่คนขายความรู้หรือให้ความรู้เพื่อแลกกับเงินหรือพูดให้เข้าใจง่ายก็คือ คนรับจ้างสอนหนังสือนั่นเอง และครูประเภทนี้เองที่เป็นต้นเหตุให้เกิดปัญหาสังคมนานัปการ มีตั้งแต่ไม่ตั้งใจสอนไปจนถึงการแสดงพฤติกรรมไม่สมควรกับความเป็นครูเช่น ทำร้ายเด็กด้วยการเฆี่ยนตีจนเกินเหตุ และมีพฤติกรรมเชิงชู้สาวกับเด็ก รวมไปถึงการบิดเบือนความจริง โน้มน้าวให้เด็กเชื่ออย่างผิดๆ ในความเป็นมาของชนชาติ หรือเกี่ยวกับบุคคลสำคัญของประเทศ ดังที่เกิดขึ้นในโรงเรียนแห่งหนึ่งในกรุงเทพฯ ที่ถูกผู้สอนสังคมศึกษา แต่เลยเถิดไปใส่ร้ายป้ายสีพล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ อดีตนายกรัฐมนตรี องคมนตรีและรัฐบุรุษ ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือของคนทั้งประเทศ จึงเป็นเหตุให้มีผู้ออกมาแสดงความคิดเห็นในเชิงตอบโต้ และชี้แจงความจริงให้ปรากฏทางสื่อ

อะไรคือเหตุให้ครูในปัจจุบันมีพฤติกรรมไม่เหมาะสมกับความเป็นครู?

เพื่อจะตอบคำถามดังกล่าวข้างต้น ผู้เขียนใคร่ขอให้ท่านผู้อ่านย้อนไปดูความเป็นมาของการศึกษาของไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ก็จะพบว่าเหตุที่ทำให้ครูขาดคุณสมบัติของความเป็นครู อนุมานได้ว่าเกิดจากเหตุปัจจัยดังต่อไปนี้

1. การศึกษาของไทยในยุคโบราณเริ่มจากในพุทธศาสนา โดยมีพระภิกษุเป็นผู้สอนวิชาความรู้ด้านต่างๆ เช่น ภาษาไทย และวิชาชีพต่างๆ พร้อมกับปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ดังนั้น ผู้เขียนจึงได้ทั้งความรู้ และคุณธรรมควบคู่กันไป

2. ต่อมาการศึกษาได้แยกออกจากวัด และได้จัดการศึกษาในรูปแบบใหม่ โดยมีการสอนวิชาการด้านต่างๆ มากขึ้น และในขณะเดียวกัน การปลูกฝังทางด้านคุณธรรมด้อยลงไป เนื่องจากครูผู้สอนแต่ละคนได้เน้นเฉพาะวิชาที่แต่ละคนถนัด โดยเฉพาะวิชาที่จะทำให้เกิดรายได้ อันเกิดจากการนำความรู้ไปประกอบกิจการ แต่ไม่มีการปลูกฝังให้นำคุณธรรมไปกำกับการใช้ความรู้ จึงเป็นเหตุให้ผู้ที่จบการศึกษาออกไปประกอบวิชาชีพใช้ความรู้หาประโยชน์ โดยไม่คำนึงถึงคุณธรรมหรือมีการคำนึงถึงน้อยลงกว่าแต่ก่อน

แม้แต่ผู้ที่จบการศึกษาแล้วมาเป็นครู ก็ทำนองเดียวกันคือมุ่งแสวงหาประโยชน์มากกว่าการอุทิศตนเองให้แก่การสอน เพื่อให้เด็กมีความรู้และมีคุณธรรมเป็นคนดีของสังคม และครูประเภทนี้ที่ทำให้การศึกษาของไทยด้อยคุณภาพลง

3. ในอดีตผู้ที่จะเป็นครูนอกจากมีความรู้ และศิลปะในการถ่ายทอดความรู้แล้ว จะต้องมีคุณธรรม จริยธรรมเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่เด็ก หรือพูดง่ายๆ ก็คือครูนอกจากเป็นผู้รู้แล้ว จะต้องมีจิตวิญญาณของความเป็นครูควบคู่กันไปด้วย

แต่ในปัจจุบัน ครูมีจำนวนไม่น้อยไม่มีจิตวิญญาณของความเป็นครู แต่ต้องจำใจมาเป็นครู เนื่องจากไม่มีความรู้ ไม่มีศักยภาพเพียงพอที่จะหางานตามที่ตนเองต้องการได้ และครูประเภทนี้เองที่ทำให้การศึกษาด้อยลง และครูประเภทนี้เองที่ก่อให้เกิดปัญหาสังคมในวงการศึกษา

ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ของรัฐบาล โดยเฉพาะกระทรวงศึกษาธิการจะต้องลงมาดูแลแก้ไข และป้องกันปัญหาต่างๆ ที่เกิดจากครู