เสียดายโอกาสยามวิกฤต

ประเทศไทยมีพื้นที่ทำการเกษตรมากมาย ปลูกข้าวและพืชพันธุ์อย่างอื่นเลี้ยงคนได้ทั้งประเทศทั้งยังมีเหลือสำหรับการส่งออกแต่ละปี สร้างรายได้มากมายทำให้ประชาชนไม่ถึงขั้นขาดแคนอาหาร อยู่ในขั้นอดอยากเหมือนในประเทศอื่น

บางปีถ้าการเมืองมีปัญหา เสนาบดีขาดความรู้ความสามารถในการหาตลาดสำหรับสินค้าเกษตรประเภทข้าวและผลไม้ ทำให้เสียโอกาสในการสร้างรายได้อย่างน่าเสียดาย โดยเฉพาะในยามที่หลายภูมิภาคของโลกขาดแคนอาหารด้วยปัญหาความแห้งแล้งหรือวิกฤตทางการเมือง

เราควรจะมีการวางแผนล่วงหน้าว่าจะปลูกพืชพันธุ์อะไรบ้างนอกเหนือจากข้าวซึ่งเป็นอาหารหลัก เพราะไทยมีศักยภาพแม้จะไม่ได้ทำการเกษตรแบบทันสมัยใช้เครื่องจักรกลช่วย และเร่งผลผลิตด้วยการใช้ปุ๋ยอย่างมากก็ตาม

จะเป็นเพราะธรรมชาติเอื้ออำนวยหรือยังมีคนทำการเกษตรอยู่ทำให้ผลผลิตข้าวยังมีเหลือพอสำหรับการส่งออกหลังจากเหลือให้ประชาชนเกือบ 70 ล้านคน สำหรับการบริโภคภายในประเทศ บางปียังเหลือจากการส่งออกค้างอยู่ในสต๊อกมากเพราะขาดความชำนาญด้านการหาตลาดใหม่ ขณะที่มีคู่แข่งเพิ่มขึ้น

ยุคนี้ถือว่าเป็นโอกาสเหมาะอีกครั้งหนึ่งที่ประเทศไทยจะไปแสวงหาตลาดเพื่อส่งออกข้าวเพราะเหตุจากวิกฤตขาดแคลนอาหารหลังจากสงครามระหว่างรัสเซียและยูเครนเกิดขึ้นวันที่ 24 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ทำให้การส่งออกข้าวสาลีจากยูเครนซึ่งเป็นผู้ผลิตรายใหญ่มีปัญหา

ขณะเดียวกันรัสเซียซึ่งเป็นผู้ผลิตรายใหญ่ได้เพิ่มภาษีสำหรับการส่งออกเพื่อสงวนไว้สำหรับบริโภคภายในประเทศ สร้างรายได้จากความต้องการของตลาดโลกโดยเฉพาะในภูมิภาคซึ่งบริโภคข้าวสาลีและหลายประเทศเริ่มมีปัญหาความอดอยากเพราะขาดเงินไปซื้อ

ข้าวเป็นทางเลือกของอาหารทางตะวันออกกลางและแอฟริกาด้วย เพราะเหตุจากสงครามในหลายประเทศทำให้มีปัจจัยด้านลบเกิดขึ้น เช่นการขนส่งมีราคาแพงผลกระทบจากโควิด-19 หลายประการทำให้ราคาสินค้าโภคภัณฑ์สูงขึ้นประมาณ 30 ถึง 40% และสภาพเช่นนี้จะคงอยู่ต่อไป

ประเทศไทยทำอะไรอยู่ในขณะที่มีความต้องการรายได้เข้าประเทศเพราะวิกฤต โควิด-19 และขาดรายได้จากการท่องเที่ยว รวมทั้งการส่งออกสินค้าเพราะมีขีดความสามารถจำกัดในการแสวงหาตลาดใหม่

ไม่มีใครทราบว่าสงครามระหว่างรัสเซียกับยูเครนจะยืดเยื้อไปอีกนานแค่ไหน ที่แน่ชัดก็คือการเกษตรในยูเครนจะไม่สามารถทำได้อย่างเต็มที่ และนั่นเป็นโอกาสสำหรับประเทศผู้ผลิตข้าวสาลีและโภคภัณฑ์อื่นๆ สำหรับใช้เป็นอาหาร

ผู้บริหารประเทศไทยมีโลกทัศน์ รับรู้ความเป็นไปในโลกบ้างหรือไม่ว่าสภาวะขาดแคนอาหารและราคาที่เพิ่มขึ้น จะทำให้ความต้องการสินค้าเกษตรโดยเฉพาะข้าวมีมากขึ้น เราประชุมงานยุทธศาสตร์การผลิตอาหารเพื่อป้อนตลาดโลกบ้างหรือไม่

เสนาบดีผู้รับผิดชอบด้านการค้าได้ตระหนักถึงโอกาสนี้และมีความสามารถเพียงพอที่จะไปหาตลาดเพิ่มได้หรือไม่ หรืออยู่ไปแต่ละวันห่วงแต่ว่าจะอยู่รอดได้อีกนานหรือไม่ท่ามกลางปัญหาการเมือง และความไม่แน่นอนด้านเสถียรภาพของรัฐบาล

ประเทศไทยเป็นผู้ส่งออกสินค้าอาหารสุทธิ นั่นก็คือไม่จำเป็นต้องนำเข้าอาหารเพื่อป้อนให้ประชาชนเพราะมีทุกอย่างพร้อม และสำหรับการส่งออก แต่การดำเนินนโยบายต่างประเทศได้สร้างปัญหา จำกัดตลาดในการส่งออกไปจีนใช่หรือไม่

ทุกวันนี้มีแต่เสียงบ่นเรื่องความยากลำบากในการส่งออกสินค้าประเภทผลไม้เช่นทุเรียน มังคุด มะม่วง มะพร้าว และสินค้าอย่างอื่นไปจีนเพราะปัญหาการระบาดของโควิด-19 ทำให้มีการจำกัดจำนวนพาหนะที่เข้าไปในจีน แต่ปัญหาแท้จริงมาจากการเมืองแบบเลือกข้าง ไทยไปอิงแอบสหรัฐอเมริกาในนโยบายปิดล้อมจีนหรือไม่

และถ้าการที่ไปอยู่ในแผนอินโด-แปซิฟิกซึ่งทำให้จีนรู้สึกขุ่นเคืองจนทำให้เราเสียตลาดส่งออกสำหรับสินค้าเกษตร และอาจส่งผลกระทบต่อรายได้จากการท่องเที่ยวในระยะยาว ก็มีความจำเป็นที่ผู้บริหารประเทศต้องตระหนักถึงผลกระทบนี้

คงไม่ง่ายนักที่จะแก้ไขปัญหาจากการที่ไปเดินตามสหรัฐฯ ในนโยบายปิดล้อมจีนซึ่งเท่ากับว่าเป็นการสร้างศัตรูใกล้บ้าน แต่มีมิตรซึ่งไม่มั่นคงอยู่ไกลบ้าน ทั้งในอดีตก็มีบทพิสูจน์ให้เห็นหลายครั้งแล้วว่าเพื่อนที่อยู่ห่างไกลนั้นพึ่งพาช่วยเหลืออะไรไม่ได้

ความพยายามที่จะแก้ไขสถานการณ์ด้านความสัมพันธ์กับจีนยังไม่เห็นความเป็นไปอย่างกระตือรือร้น ผู้นำประเทศดูเหมือนจะมีความเกรงใจชาติมหาอำนาจที่เป็นเพื่อนอยู่ห่างไกล ดังนั้นผลกระทบที่เกิดขึ้นด้านภาคเกษตรต้องรับไว้โดยไม่มีช่องทางอื่น เพราะเสนาบดีรับผิดชอบการค้าไม่ได้แสวงหาตลาดใหม่

น่าเสียดายที่ไทยกำลังเสียโอกาสในการวางแผนการผลิตและการตลาดสำหรับสินค้าเกษตรทุกประเภทที่ประเทศสามารถปลูกได้เพื่อป้อนตลาดโลก เป็นเพราะการเมืองด้อยพัฒนา ทำให้เราได้ผู้บริหารประเทศที่ด้อยฝีมือความรู้ ความสามารถ

ซ้ำร้าย เรายังมองไม่เห็นทางออก ไม่ว่าจะเลือกตั้งอีกกี่ครั้งก็ตามเพราะมีแต่คนหน้าเดิมวนเวียนเปลี่ยนการคุมอำนาจรัฐ ประเทศไทยจึงต้องติดอยู่ในกับดักของวังวนการเมืองด้อยพัฒนาอย่างนี้แทบจะไม่เห็นทางออก