xs
xsm
sm
md
lg

จิตรกรรมบนฝาผนังโบสถ์ : สื่อแห่งศรัทธาในศาสนา

เผยแพร่:   โดย: สามารถ มังสัง



ถ้าท่านผู้อ่านได้เข้าไปในวัดพุทธ และมีโอกาสได้เข้าไปในโบสถ์และวิหาร โดยเฉพาะวัดซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ ท่านจะได้เห็นภาพเขียนบนฝาผนังภายในของทั้งสองแห่ง และส่วนใหญ่เป็นภาพเกี่ยวกับพุทธประวัติ หรือเป็นภาพเกี่ยวกับนิทานชาดก จะมีอยู่บ้างที่เกี่ยวข้องกับประเพณี อันเกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนาสอดแทรกอยู่ด้านล่างของภาพพุทธประวัติ และนิทานชาดก ทั้งนี้ เพื่อสื่อให้ผู้เข้าไปเห็นเกิดศรัทธาในศาสนา และได้เรียนรู้ประเพณีอันเป็นรากเหง้าของชนชาติไทยว่าเป็นมาอย่างไร

เพื่อให้ท่านผู้อ่านที่ไม่คุ้นเคยกับวัดเข้าใจความหมาย และวัตถุประสงค์ของการใช้งาน ซึ่งจะนำไปสู่ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับความเหมาะสม และไม่เหมาะสมอย่างไรในกรณีของภาพวาดบนฝาผนังโบสถ์ในของวัดแห่งหนึ่ง ซึ่งปรากฏเป็นข่าวที่มีทั้งผู้เห็นด้วย และไม่เห็นด้วยพอเป็นสังเขปดังต่อไปนี้

โบสถ์ หมายถึง สถานที่ประกอบพิธีกรรมของสงฆ์ เช่น อุโบสถกรรม ได้แก่ การสวดพระปาติโมกข์เพื่อสอนทานศีลของกันและกัน และกฐินกรรม ได้แก่ การถวายผ้าเพื่อนำไปทำไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่ง เป็นต้น

โบสถ์จะถูกสร้างขึ้นในเขตที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาคือ เขตกำหนดเพื่อทำสังฆกรรมโดยมีสิ่งกำหนดหมายที่เรียกว่า นิมิต หรือที่ชาวบ้านรู้จักกับลูกนิมิต และพิธีฝังลูกนิมิต ถือเป็นงานบุญสำคัญ และจะถูกจัดขึ้นหลังจากสร้างโบสถ์ใหม่เรียบร้อยแล้ว

สังฆกรรมที่จะจัดให้มีขึ้นในโบสถ์ จะต้องเป็นไปตามพระวินัยบัญญัติคือ ภิกษุทุกรูปที่อยู่ในเขตสีมาเดียวกัน ในขณะที่สงฆ์ทำสังฆกรรมจะต้องเข้าร่วม ถ้าหากไม่สามารถเข้าร่วมได้ เนื่องจากการอาพาธจะต้องมอบฉันทะคือการยินยอมให้สงฆ์ทำสังฆกรรมได้ และภิกษุผู้เข้าร่วมในสังฆกรรม จะต้องให้ความเห็นชอบสังฆกรรมที่กระทำนั้น จึงจะเป็นสังฆกรรมและสมบูรณ์ตามพระวินัยบัญญัติ แต่ถ้ามีเพียงรูปใดรูปหนึ่งคัดค้าน สังฆกรรมนั้นเป็นโมฆะ

ส่วนวิหารในสมัยพุทธกาลเป็นพำนักของภิกษุ และเป็นที่ซึ่งพระพุทธองค์หรือพระเถระแสดงธรรมแก่ภิกษุ และประชาชนผู้มาเข้าเฝ้าและฟังพระเทศนา

แต่ในปัจจุบันหมายถึง สถานที่ซึ่งประชาชนมารวมตัวกันเพื่อฟังเทศน์ฟังธรรมในวันพระ และร่วมพิธีกรรมทางศาสนา เช่น การเวียนเทียนในวันมาฆบูชา และวันวิสาขบูชา เป็นต้น

ด้วยเหตุที่โบสถ์เป็นสถานที่ทำสังฆกรรมของสงฆ์ดังกล่าวแล้วข้างต้น จึงไม่เป็นการเหมาะสมที่จะมีภาพอื่นใดซึ่งไม่เกี่ยวกับศาสนาไปปรากฏบนฝาผนังโบสถ์ ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป และสงฆ์ซึ่งเข้าร่วมทำสังฆกรรม ซึ่งอยู่ด้านล่างของภาพ

ดังนั้น ภาพบนฝาผนังโบสถ์ซึ่งตกเป็นข่าว และเป็นเหตุให้เกิดความเห็นต่างระหว่างผู้เขียนภาพ เจ้าของภาพ และเจ้าอาวาส ซึ่งมีความเห็นว่า มีอะไรผิดจึงไม่จำเป็นต้องแก้ไข โดยการลบออกหรือแก้ไของค์ประกอบของภาพให้สอดคล้องกับเรื่องราวทางศาสนา ตามที่เจ้าสำนักพุทธซึ่งมีความเห็นว่าไม่เหมาะสม และควรได้รับการแก้ไข

แต่ในทัศนะของผู้เขียนเห็นว่า ภาพดังกล่าวไม่ควรที่จะปรากฏอยู่บนโบสถ์ ซึ่งเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมของสงฆ์ ดังนั้น จึงเป็นการสมควรที่จะได้รับการแก้ไขโดยการลบทิ้ง และเขียนภาพจากจินตนาการของผู้เขียน ในส่วนที่เกี่ยวกับพุทธประวัติหรือชาดกจะเหมาะกว่า
กำลังโหลดความคิดเห็น