เมื่อเชื้อไวรัส COVID-19 แพร่กระจายไปมากกว่า 40 ประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุโรปซึ่งหลายประเทศกำลังเฝ้ามองสถานการณ์ด้วยความกังวล ถ้าจะประเมินสถานภาพคงจะบอกได้ว่ายากเหลือเกินที่จะชี้ชัดได้ว่า ความพยายามของมนุษย์ในการจะควบคุมเชื้อโรคร้ายนี้จะประสบผลสำเร็จหรือไม่และเมื่อไหร่ ก่อนที่จะอยู่ในสภาพนอกเหนือการจัดการได้
วงการแพทย์ต่างประเมินกันว่าจะให้เร็วที่สุดในการผลิตวัคซีนป้องกันเชื้อไวรัส COVID-19 นี้ต้องใช้เวลาอย่างน้อยหนึ่งปี เว้นแต่จะมีประเทศใดพบตัวยานอกเหนือจากการใช้เชื้อจากผู้ป่วยที่หายแล้วมาปรับเป็นวัคซีน
ก่อนหน้านี้ชาวยุโรปอาจจะไม่ตื่นเต้นเมื่อเห็นการแพร่กระจายของเชื้อโรคในประเทศจีนและในเอเชีย แต่ขณะนี้ประเทศอิตาลีได้กลายเป็นแหล่งต้นตอสำคัญในการส่งผู้ป่วยไปสเปน แอฟริกาตอนเหนือรวมถึงละตินอเมริกา ซึ่งก่อนหน้านี้เชื้อไวรัส COVID-19 ยังไปไม่ถึง
ทวีปแอฟริกามีประชากรหนาแน่น เคยเป็นแหล่งกำเนิดของเชื้อโรคเอดส์ หรือเชื้อเอชไอวี โรคร้ายอีโบลา รวมทั้งการระบาดของโรคอย่างอื่นแม้กระทั่งไข้เลือดออก แต่ครั้งนี้จะต้องเตรียมตัวรับกับการระบาดของไวรัส COVID-19 ถ้าแพร่กระจายจากอียิปต์และแอลจีเรีย ทั้งจะเป็นข้อพิสูจน์ว่าอากาศร้อนในทะเลทรายจะเป็นอุปสรรคสำคัญหรือไม่
แต่อากาศร้อนในตะวันออกกลางก็ไม่ได้เป็นอุปสรรคสำหรับการติดเชื้อไวรัส COVID-19 เพราะได้ค้นพบผู้ป่วยในคูเวต สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ และซาอุดีอาระเบียรวมทั้งเพื่อนบ้าน เช่น อิหร่าน ซึ่งมีผู้ติดเชื้อจำนวนมากรวมทั้งผู้เสียชีวิตเช่นกัน
อิหร่านถือว่าเป็นกรณีพิเศษ เพราะถูกมาตรการคว่ำบาตรโดยสหรัฐฯ กลุ่มประเทศยุโรป และประเทศในภูมิภาคอื่นๆ ซึ่งจำยอมต่อการกดดันของรัฐบาลสหรัฐฯ ซึ่งทำให้ขาดแคลนอุปกรณ์ เครื่องมือเครื่องใช้ทางการแพทย์ จึงทำให้ขาดความพร้อมอย่างเต็มที่ เมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ ที่ไม่ถูกมาตรการปิดล้อมทางเศรษฐกิจและการเมือง
อย่างน้อยจะเห็นได้ว่าตุรกี ปากีสถาน และอัฟกานิสถานได้ปิดพรมแดนติดกับ อิหร่าน แต่จะสำเร็จหรือไม่กาลเวลาจะเป็นเครื่องพิสูจน์
แต่สิ่งที่เกิดขึ้นในยุโรปซึ่งประเทศอิตาลีเป็นเป้าหมายหลักความกังวลของการแพร่กระจายเชื้อโรคนี้ และสร้างความตื่นตระหนกระดับหนึ่งเพราะก่อนหน้านี้มีการติดเชื้อในฝรั่งเศส เยอรมนี อังกฤษ และประเทศอื่นๆ แล้ว เพียงแต่จำนวนผู้ป่วยและผู้เสียชีวิตไม่มากและรวดเร็วเหมือนในกรณีอิตาลี
ยุโรปเป็นทวีปที่ประชาชนมีความมั่งคั่งอยู่ดีกินดี มีระบบการรักษาพยาบาลที่ดีและมีอิทธิพลต่อการขับเคลื่อนด้านเศรษฐกิจในโลก ถ้าจะมาเจ็บป่วยซ้ำเติม 3-4 ประเทศที่มีปัญหาด้านเศรษฐกิจก็จะทำให้สถานการณ์กระเตื้องได้ยาก
ประเทศอิตาลี ซึ่งยังอยู่ในสภาพป่วยด้านการเมืองและเศรษฐกิจ คงจะเฝ้าดูการระบาดด้วยใจระทึก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเมืองมิลานซึ่งเป็นศูนย์กลางด้านการเงิน การท่องเที่ยว และแฟชั่น
และเชื้อไวรัสนี้ไม่ปรานีใครและกำลังระบาดไปเมืองอื่นมีคนติดเชื้อรวมทั้งในกรุงโรมเมืองหลวงด้วย
จากนี้ไปคงจะต้องดูว่ายุโรปตะวันออกซึ่งยังไม่มีรายงานการติดเชื้อเต็มที่นอกจากออสเตรีย จะอยู่รอดไปได้นานสักแค่ไหน เพราะอีกฟากหนึ่งของพรมแดนก็คือรัสเซียซึ่งมีผู้ติดเชื้อแล้ว
เพียงที่ผ่านมา ความเสียหายทางด้านเศรษฐกิจก็ยังยากที่จะประเมินทางด้านการบิน การท่องเที่ยว การขนส่ง คมนาคม และชีวิตความเป็นอยู่ ตลาดการเงิน และตลาดหุ้นซึ่งยังอยู่ในสภาวะขาลงจนแทบไม่มีใครคาดเดาว่าจะสิ้นสุดอย่างไร
บราซิลเป็นประเทศขนาดใหญ่ในละตินอเมริกา ทั้งด้านประชากรและเศรษฐกิจ ถ้าการแพร่กระจายของเชื้อไวรัส COVID-19 ไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในชุมชนคนยากจนคงจะประเมินได้ยากว่าผลสุดท้ายจะมีผู้เจ็บป่วยและเสียชีวิตขนาดไหน และยังจะต้องประเมินไปอีกว่า ถ้าลามระบาดไปประเทศอื่นๆ ซึ่งมีปัญหาด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และความยากจน ก็จะถือว่าเป็นภาระของคนทั้งโลก
อาจจะมีตัวเลขที่ทำให้ดูแล้วใจชื้นขึ้นก็คือ ตัวเลขผู้เจ็บป่วย และเสียชีวิตในประเทศจีนไม่ได้เป็นไปอย่างก้าวกระโดด และตัวเลขผู้ฟื้นจากการเจ็บป่วยก็อยู่ในระดับน่าพอใจเช่นกัน และเมื่อสถานการณ์เป็นเช่นนี้คงจะไม่มีใครโทษใครได้ ด้านความรับผิดชอบ
รัฐบาลจีนพยายามออกมาตรการต่างๆ เพื่อระงับหรือลดจำนวนผู้ป่วยใหม่ อย่างเช่นการออกคำสั่งห้ามการค้าขายสัตว์ป่าเป็นอาหาร และเมื่อประเมินถึงจำนวนประชากรที่มีอยู่แล้วทำให้เห็นว่าผู้เจ็บป่วย และเสียชีวิตยังอยู่ในระดับต่ำ เมื่อเทียบกับผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ในสหรัฐอเมริกาซึ่งมีมากกว่า 26 ล้านคน มีผู้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล 2.5 แสนคน และผู้เสียชีวิต 14,000 คนแล้วตั้งแต่การระบาดเริ่มในปลายเดือนกันยายนปีที่ผ่านมา
ความร่วมมือกันของชาวโลกและทรัพยากรด้านเทคโนโลยีที่มีอยู่จะเอาชนะเชื้อไวรัส COVID-19 ได้หรือไม่ และเมื่อไหร่ ยังเป็นประเด็นที่จะต้องเฝ้าดู รวมทั้งความเสียหาย และขั้นสุดท้ายว่าจะเป็นอย่างไร และต้องใช้มาตรการและเวลามากแค่ไหนในการฟื้นฟูให้เข้าสู่สภาพเดิม
เมื่อขณะนี้ยาและการรักษายังเอาไม่อยู่ คนที่ยังไม่เจ็บป่วยด้วยเชื้อโรคร้ายนี้ก็คงต้องสวดมนต์ภาวนาขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้ช่วยเหลือแล้ว