ผู้จัดการสุดสัปดาห์ -ออกกฎหมายลูกไม่ทัน เป็นข้ออ้างที่สัปดาห์ก่อนกระทรวงมหาดไทย โดยนายฉัตรชัย พรหมเลิศ ปลัดกระทรวงมหาดไทย ลงนามในหนังสือ ด่วนที่สุด มท. 0808.37 ว 7475 ลงวันที่ 11 ธ.ค.62 ส่งถึงผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจังหวัด
เรื่อง การขยายกำหนดเวลาดำเนินการตามพ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 กฎหมายที่นำมาใช้แทน"ภาษีโรงเรือนและที่ดิน" เนื้อหาสาระสืบเนื่องจาก ตามที่พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 กำหนดให้เริ่มจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ตั้งแต่วันที่ 1ม.ค.63 เป็นต้นไปนั้น
จากความรับผิดชอบของกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงการคลัง ในการออกกฎหมายลำดับรอง อีก 8 ฉบับ ซึ่งยังดำเนินการไม่แล้วเสร็จ
ความล่าช้าดังกล่าวทำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไม่ทราบถึงหลักเกณฑ์ วิธีการปฏิบัติที่ชัดเจน และไม่สามารถดำเนินการแจ้งบัญชีรายการที่ดินและสิ่งปลูกสร้างได้ถูกต้องครบถ้วน ตามกรอบระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด และระเบียบซึ่งออกตามความใน พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 โดยสอดคล้องกับห้วงระยะเวลาในการประกาศใช้กฎหมายลำดับรอง จึงเห็นชอบให้ขยายกำหนดเวลาดำเนินการของผู้มีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามกำหนดในพ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562
เฉพาะการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ประจำปี 2563 เป็นการทั่วไป โดยการชำระภาษีตามแบบแจ้งการประเมิน เลื่อนไปเป็นภายในเดือน ส.ค.63 จากเดิมต้องเสียภาษีภายในเดือนเม.ย. 63
กฎหมายลำดับรอง อีก 8 ฉบับ มีอะไรบ้างนั้น พบว่าในส่วนของกระทรวงมหาดไทย มี 4 ฉบับ และกระทรวงการคลัง 3 ฉบับ
ตาม ร่างพระราชกฤษฎีกา และร่างกฎกระทรวง ที่ต้องจัดทำตาม พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 จำนวน 7 ฉบับ ที่ครม.เห็นชอบ หลังจากสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา
เป็น ร่าง พระราชกฤษฎีกาและร่างกฎกระทรวง ที่กำหนดขึ้นเพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ซึ่งเป็นผู้จัดเก็บภาษีนำไปปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวกับการลดหย่อนภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง สำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างบางประเภท งดเบี้ยปรับของภาษีที่ค้างชำระกรณีที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างถูกยึดหรืออายัดตามกฎหมาย รวมถึงการกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการในการคำนวณราคาประเมินทุนทรัพย์สำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ไม่มีราคาประเมินทุนทรัพย์ โดยมีสาระสำคัญดังนี้
1. ร่างพระราชกฤษฎีกาลดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. ...
1.1 กำหนดให้ลดภาษีที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างร้อยละ 50 ดังต่อไปนี้
1.1.1 ที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่เจ้าของซึ่งเป็นบุคคลธรรมดาได้มาทางมรดก โดยใช้เป็นที่อยู่อาศัยและมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน ทั้งนี้ ต้องได้รับโอนมรดกและจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมก่อนวันที่ 13 มี.ค.62
1.1.2 ที่ดินที่เป็นที่ตั้งของโรงผลิตไฟฟ้า และโรงผลิตไฟฟ้า ทั้งนี้ให้รวมถึงที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างอื่นที่ใช้ประโยชน์เกี่ยวเนื่องกับการผลิตไฟฟ้า
1.2 กำหนดให้ลดภาษีที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างร้อยละ 90 ดังต่อไปนี้
1.2.1 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นอสังหาริมทรัพย์รอการขายของสถาบันการเงิน สถาบันการเงินเฉพาะกิจที่มีกฎหมายเฉพาะจัดตั้งขึ้น สถาบันการเงินประชาชน บริษัทบริหารสินทรัพย์ เป็นเวลาไม่เกิน 5 ปี นับแต่วันที่อสังหาริมทรัพย์นั้นตกเป็นของหน่วยงาน
1.2.2 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่อยู่ระหว่างการพัฒนาเป็นโครงการจัดสรรเพื่ออยู่อาศัยหรืออุตสาหกรรมตามกฎหมายว่าด้วยการจัดสรรที่ดินเป็นเวลาไม่เกิน 3 ปี นับแต่วันที่ได้รับอนุญาตให้จัดสรรที่ดินดังกล่าว
1.2.3 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้าง ที่อยู่ระหว่างการพัฒนาเป็นอาคารชุดตามกฎหมายว่าด้วยอาคารชุด เป็นเวลาไม่เกิน 3 ปี นับแต่วันที่ได้รับอนุญาตก่อสร้างอาคารชุดดังกล่าว
1.2.4 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างอยู่ระหว่างการพัฒนาเป็นนิคมอุตสาหกรรมตามกฎหมายว่าด้วยการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย เป็นเวลาไม่เกิน 3 ปี นับแต่วันที่ได้รับอนุญาตจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมดังกล่าว
1.2.5 ที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่ได้ดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการจัดสรรที่ดิน กฎหมายว่าด้วยอาคารชุด หรือกฎหมายว่าด้วยการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยแล้ว ที่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายดังกล่าวยังไม่ได้ขายเป็นเวลาไม่เกิน 2 ปี นับแต่วันที่ 13 มี.ค.62
1.2.6 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ใช้ประโยชน์ในกิจการของสถาบันอุดมศึกษา ตามกฎหมายว่าด้วยสถาบันอุดมศึกษาเอกชน ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ใช้ประโยชน์ในกิจการของโรงเรียน ตามกฎหมายว่าด้วยโรงเรียนเอกชน
1.2.7 ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ใช้เป็นสถานที่ให้บริการแก่ประชาชนเป็นการทั่วไป ได้แก่ เล่นกีฬา สวนสัตว์ สวนสนุกที่มีเครื่องเล่นที่ได้รับอนุญาตตามกฎหมาย
1.2.8 ที่จอดรถของการรถไฟฟ้า ที่ดินที่เป็นลานจอดรถสาธารณะในสถานีขนส่งผู้โดยสาร ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่ตั้งของถนนหรือทางยกระดับ ที่เป็นทางพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยการทางพิเศษแห่งประเทศไทย หรือเป็นทางหลวงสัมปทานตามกฎหมายว่าด้วยทางหลวงสัมปทาน
2. ร่างกฎกระทรวงการงด หรือลดเบี้ยปรับ พ.ศ. … เป็นการกำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการของดเบี้ยปรับของภาษีที่ค้างชำระสำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ถูกยึด หรืออายัดตามกฎหมาย
3. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการคำนวณมูลค่าที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ไม่มีราคาประเมินทุนทรัพย์ พ.ศ. … เป็นการกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการคำนวณมูลค่าที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างสำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ไม่มีราคาประเมินทุนทรัพย์กำหนด ดังนี้
3.1 กรณีที่ดิน
3.1.1 ที่ดินที่มีโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (นส. 3 ก.) ให้พนักงานประเมินเทียบเคียงราคาประเมินทุนทรัพย์ของที่ดินกับแปลงที่ดินใกล้เคียงที่มีสภาพคล้ายคลึงกัน
3.1.2 ที่ดินที่มีหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดินอื่น หรือที่ดินที่ไม่มีหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน ให้พนักงานประเมินใช้ราคาที่ดินตามบัญชีกำหนดราคาประเมินทุนทรัพย์ของที่ดินรายเขตปกครองกรมธนารักษ์ หรือสำนักงานกรมธนารักษ์พื้นที่จัดส่งให้เป็นฐานในการคำนวณภาษีของที่ดิน
3.2 กรณีสิ่งปลูกสร้าง ให้พนักงานประเมินใช้ราคาสิ่งปลูกสร้างตามบัญชีกำหนดราคาประเมินทุนทรัพย์ของสิ่งปลูกสร้างที่กรมธนารักษ์หรือสำนักงานธนารักษ์พื้นที่จัดส่งให้ เป็นฐานในการคำนวณภาษีของสิ่งปลูกสร้าง และกรณีไม่มีราคาประเมินทุนทรัพย์ของสิ่งปลูกสร้างให้พนักงานประเมินเทียบเคียงราคาประเมินทุนทรัพย์ของสิ่งปลูกสร้างตามบัญชีเทียบเคียงสิ่งปลูกสร้างที่กรมธนารักษ์หรือสำนักงานธนารักษ์พื้นที่จัดส่งให้
3.3 กรณีสิ่งปลูกสร้างที่มีลักษณะอื่นซึ่งไม่สามารถเทียบเคียงตามบัญชีกำหนดราคาประเมินทุนทรัพย์ ให้พนักงานประเมินแจ้งให้เจ้าของสิ่งปลูกสร้างดังกล่าว นำส่งเอกสารหรือหลักฐานแสดงมูลค่าสิ่งปลูกสร้างเพื่อประกอบการพิจารณากำหนดราคาของสิ่งปลูกสร้างต่อ อปท.
ส่วนร่างกฎกระทรวง ตามที่กระทรวงมหาดไทยเสนอ ประกอบด้วย
1. ร่างกฎกระทรวงกำหนดค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บภาษีแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ... กำหนดให้ส่วนราชการที่รับชำระภาษีแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) หักค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บภาษีในอัตราร้อยละ 3 ของภาษีที่รับชำระไว้แทน และให้นำส่งภาษีหลังหักค่าใช้จ่ายแล้วให้แก่ อปท. ภายในวันที่ 10 ของเดือนถัดไป
2. ร่างกฎกระทรวงกำหนดที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ทิ้งไว้ว่างเปล่าหรือไม่ได้ทำประโยชน์ตามควรแก่สภาพ พ.ศ....
2.1 กำหนดให้ลักษณะที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ทิ้งไว้ว่างเปล่า เป็นไปตามหลักเกณฑ์ ดังนี้
2.1.1 ที่ดินที่โดยสภาพสามารถทำประโยชน์ได้ แต่ไม่มีการทำประโยชน์ในที่ดินนั้นตลอดปีที่ผ่านมา เว้นแต่การที่ไม่สามารถทำประโยชน์นั้นเนื่องจากมีเหตุธรรมชาติหรือเหตุพ้นวิสัย
2.1.2 สิ่งปลูกสร้างที่โดยสภาพทำประโยชน์ได้ แต่ถูกทิ้งร้างและไม่มีการทำประโยชน์ในสิ่งปลูกสร้างนั้นตลอดปีที่ผ่านมา
2.2 กำหนดให้ลักษณะที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ไม่ได้ทำประโยชน์ตามควรแก่สภาพ เป็นไปตามหลักเกณฑ์ ดังนี้
2.2.1 ที่ดินที่โดยสภาพสามารถทำประโยชน์ในการประกอบเกษตรกรรม แต่มีการทำประโยชน์ไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่รมว. คลังและ รมว.มหาดไทยประกาศกำหนด ตลอดปีที่ผ่านมา
2.2.2 สิ่งปลูกสร้างที่ก่อสร้างหรือปรับปรุงเสร็จแล้ว และโดยสภาพสามารถทำประโยชน์ในการประกอบเกษตรกรรม หรือเป็นที่อยู่อาศัย หรือทำประโยชน์อื่น ที่ไม่ใช่การทำประโยชน์ในการประกอบเกษตรกรรมหรือเป็นที่อยู่อาศัย แต่ไม่มีการใช้ประโยชน์ตลอดปีที่ผ่านมา
ทั้งนี้ ไม่รวมถึงที่ดินที่อยู่ระหว่างการเตรียมการเพื่อทำประโยชน์หรือสิ่งปลูกสร้างที่อยู่ระหว่างการก่อสร้าง ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ถูกรอนสิทธิในการทำประโยชน์โดยกฎหมาย หรือโดยคำสั่งหรือคำพิพากษาของศาล หรือที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่อยู่ระหว่างการพิจารณาคดีของศาลเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครอง
โดยในการพิจารณาว่าที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างใดเป็นที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ทิ้งไว้ว่างเปล่าหรือไม่ได้ทำประโยชน์ตามควรแก่สภาพ ให้คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สภาพภูมิประเทศ สภาพดิน ความลาดชันของพื้นดิน และการทำประโยชน์ของที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างในบริเวณใกล้เคียง
3. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการประกาศราคาประเมินทุนทรัพย์ อัตราภาษี และรายละเอียดอื่นในการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. ...
กำหนดให้ อปท. จัดทำประกาศราคาประเมินทุนทรัพย์ของที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง อัตราภาษี และรายละเอียดอื่นที่จำเป็นตามลักษณะการใช้ประโยชน์ของผู้มีหน้าที่เสียภาษีแต่ละราย ตามแบบ ภ.ด.ส. 1 และ ภ.ด.ส. 2 และให้ อปท. ปิดประกาศก่อนวันที่ 1 ก.พ. ของทุกปี โดยให้แสดงไว้ ณ สำนักงานหรือที่ทำการของ อปท. และสถานที่อื่นใดที่ประชาชนเข้าถึงได้ หรือผ่านระบบอินเทอร์เน็ตทางเว็บไซต์ของอปท.
สุดท้าย 4. ร่างกฎกระทรวงการผ่อนชำระภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ.... กำหนดให้ผู้เสียภาษีที่มีวงเงินตั้งแต่ 3,000 บาทขึ้นไป ยื่นหนังสือขอผ่อนชำระภาษีต่อ อปท. ภายในเดือนเม.ย.ของปี และกำหนดเวลาผ่อนชำระภาษี 3 งวด งวดละเท่าๆ กัน (เดือนเม.ย.-พ.ค.- มิ.ย.)
ตัดกลับมาที่ กระทรวงมหาดไทย หลายวันก่อนเพิ่งจัดส่งคู่มือพนักงานสำรวจและขั้นตอนและวิธีการส่งหนังสือตาม มาตรา 13 แห่ง พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 ถึงผู้ว่าราชการจังหวัดทั่วประเทศ เพื่ออกแนวทางปฏิบัติ
ขณะที่ กรุงเทพมหานคร เพิ่งเริ่มกำหนดแบบประกาศ นอกเหนือจากแบบสำรวจที่ รมว.มหาดไทย ประกาศกำหนด
“เป็นคู่มือ” เพื่อจัดทำเอกสารเพื่อแจ้งการครอบครองที่ดิน และสิ่งปลูกสร้าง รวมถึงการเข้าไปสำรวจของเจ้าหน้าที่ อปท.ต่าง ๆเพื่อประเมินภาษี
จึงเป็นส่วนหนึ่ง ที่กระทรวงมหาดไทยจำเป็นต้องออกประกาศ "เลื่อน"ไปใช้ในปีหน้า
