อภินันท์ สิริรัตนจิตต์
คณะศึกษาศาสตร์และศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยหาดใหญ่
ความขัดแย้งถือว่าเป็นภาวะปกติที่มีอยู่ในบุคคล เพราะธรรมชาติของมนุษย์ ผู้ไม่สิ้นกิเลส ย่อมมีปัญหาและความต้องการต่างกันไป ถ้าคิดว่า ความขัดแย้งเป็นปัญหาก็เป็น แต่ถ้าคิดว่า ไม่เป็นปัญหา ก็ไม่เป็น เพราะเจตนาของความขัดแย้ง อาจเป็นได้ทั้งบวก ลบ และเป็นกลาง
ในรวมเรื่องสั้น รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่งอาเซียน ประเทศไทย ชุดก่อกองทราย ของไพฑูรย์ ธัญญา มีเรื่องสั้น ชื่อ คนบนสะพาน ที่สะท้อนภาวะขัดแย้งไว้อย่างธรรมดาที่สุด ในวิถีชีวิตปกติของบุคคลในสังคม และถือว่าเป็นเรื่องสั้นที่สะท้อนภาพความขัดแย้งได้ดีระดับหนึ่ง
เรื่องสั้น คนบนสะพาน เป็นเรื่องราวของชายคนหนึ่ง ซึ่งมีอาชีพเลี้ยงวัวชน โดยในทุกเช้า เขาจะพาวัวชนออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มความแข็งแกร่งให้กับวัวชน และจะต้องสัญจรผ่านสะพานไม้ธรรมดาที่ทอดข้ามแม่น้ำ ซึ่งมีความกว้างพอจะรับวัวได้เพียงตัวเดียว
วันหนึ่ง เขาทำภารกิจเหมือนเดิมทุกเช้า เมื่อจูงวัวมาถึงสะพานไม้ดังกล่าว เขาพาวัวขึ้นสะพาน แต่รู้สึกแปลกไป เพราะรู้สึกว่า น้ำหนักบนสะพานจะมีมากกว่าปกติ จนเขาต้องสะดุ้ง เมื่อเห็นชายอีกคนกำลังจูงวัวเดินขึ้นมาบนสะพานแคบๆ ในขณะที่เขากับวัวกำลังอยู่กลางสะพานไม้ที่มีสภาพเป็นสะพานลิง โดยถูกแขวนด้วยลวดขนาดใหญ่
ชายเลี้ยงวัวชนทั้งสองคน ประจันหน้ากัน แต่ละฝ่ายถือเชือกวัวไว้ในมือ ในขณะที่วัวส่งเสียงและทำท่ากระฟัดกระเฟียด พร้อมจะประจัญบานกัน ชายเลี้ยงวัวคนแรกตะโกนบอกชายเลี้ยงวัวคนที่สองให้พาวัวถอยลงไป แต่ชายเลี้ยงวัวคนที่สอง ไม่มีทีท่าลดราวาศอก พร้อมกับพูดว่า เขาก็มีสิทธิจะใช้สะพานแห่งนี้เช่นกัน ในขณะที่ทั้งสองถกเถียงไล่ส่งกัน มีชายคนหนึ่ง หาบถังใส่น้ำยางเดินเสไปเสมา จนน้ำยางสดเริ่มกระฉอกเรี่ยราดบนสะพาน และชายหาบน้ำยางสดก็ไม่ยอมหันหลังลงจากสะพาน เพราะกลัวน้ำยางจะหกไปมากกว่านี้ ครู่ต่อมา มีหญิงสาววัยกลางคนวิ่งกระหืดกระหอบมาบนสะพาน บอกว่า จะรีบไปซื้อยาที่ตลาด เพราะลูกกำลังป่วยอย่างหนัก จึงไม่ได้ยินเสียงร้องห้ามของผู้คนในอีกฟาก ซึ่งเหตุการณ์บนสะพานในตอนนี้มีคนจำนวน 4 คนถกเถียงกัน เพราะยังหาข้อตกลงไม่ได้ จนกระทั่งมีพระภิกษุเพิ่งกลับมาจากบิณฑบาต เห็นคนทั้ง 4 กำลังถกเถียงกัน จึงเดินขึ้นไปบนสะพานเพื่อไกล่เกลี่ยให้ทุกคนถอยออกจากสะพาน จนกระทั่งคู่กรณีอื่นถอยหลังลงจากสะพาน คงเหลือแต่ชายเลี้ยงวัวคู่กรณีทั้งสองที่ไม่ยอมลงจากสะพาน
เมื่อบนสะพานเหลือเพียงชายเลี้ยงวัวทั้งสองคน ซึ่งไม่สามารถตกลงกันได้ และไม่สามารถพาวัวของตนให้ข้ามไปสะพานอีกฝั่งได้ ชาวบ้านที่อยู่ข้างล่างสะพานจึงโห่ร้องด้วยความไม่พอใจ จึงทำให้วัวของทั้งคู่ละลนละลาน จนไม่สามารถบังคับได้ จึงทำให้วัววิ่งเข้ากัน ในที่สุด สะพานไม้ลิงได้ขาดผึงลงในทันที ทำให้ร่างของชายทั้งสองและวัวทั้งสองตัวตกลงไปในแม่น้ำ พร้อมกับเสียงร้องอันเจ็บปวดของชายทั้งสองคน ที่เคยหยิ่งในศักดิ์ศรีและไม่คิดประนีประนอมกัน
บทสรุปของเรื่องสั้น คนบนสะพาน คงสะท้อนให้เห็นภาพความขัดแย้งที่คู่กรณีกระทำต่อกัน ว่า นอกจากจะส่งผลร้ายต่อตนเองแล้ว ยังสร้างความเดือดร้อนต่อผู้อื่น และสังคมส่วนรวมไปด้วย ดังนั้นบทสรุปจากวรรณกรรมนี้ น่าจะฉายภาพสังคมได้ระดับหนึ่ง ซึ่งใช้เป็นบทเรียนที่เป็นประสบการณ์ โดยอ้อมแก่บุคคลได้ เพราะหากแต่ละฝ่ายยังคิดถึงแต่ประโยชน์ของตน และมองข้ามประโยชน์ของผู้อื่น ความขัดแย้งจะยังดำเนินอยู่เรื่อยไป จะให้พูดอย่างไร ก็ไม่สามารถแก้ปัญหาได้ เพราะหากคิดถึงแต่ว่าตนเองเป็นใหญ่ ตนเองสำคัญ คิดเอาแต่ใจตนเอง คิดว่าตนเองถูกต้อง หรือตนเองดีที่สุด ผู้อื่นก็ไม่มีความหมาย ทำให้กิจกรรมสาธารณะ กิจกรรมเพื่อส่วนรวม หรือการใช้พื้นที่สาธารณะจะมีปัญหา เรื่องความร่วมมือ ความสามัคคี เพราะสิ่งเหล่านั้น มีเงื่อนไขสำหรับผู้คิดถึงแต่ตนเอง
คณะศึกษาศาสตร์และศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยหาดใหญ่
ความขัดแย้งถือว่าเป็นภาวะปกติที่มีอยู่ในบุคคล เพราะธรรมชาติของมนุษย์ ผู้ไม่สิ้นกิเลส ย่อมมีปัญหาและความต้องการต่างกันไป ถ้าคิดว่า ความขัดแย้งเป็นปัญหาก็เป็น แต่ถ้าคิดว่า ไม่เป็นปัญหา ก็ไม่เป็น เพราะเจตนาของความขัดแย้ง อาจเป็นได้ทั้งบวก ลบ และเป็นกลาง
ในรวมเรื่องสั้น รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่งอาเซียน ประเทศไทย ชุดก่อกองทราย ของไพฑูรย์ ธัญญา มีเรื่องสั้น ชื่อ คนบนสะพาน ที่สะท้อนภาวะขัดแย้งไว้อย่างธรรมดาที่สุด ในวิถีชีวิตปกติของบุคคลในสังคม และถือว่าเป็นเรื่องสั้นที่สะท้อนภาพความขัดแย้งได้ดีระดับหนึ่ง
เรื่องสั้น คนบนสะพาน เป็นเรื่องราวของชายคนหนึ่ง ซึ่งมีอาชีพเลี้ยงวัวชน โดยในทุกเช้า เขาจะพาวัวชนออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มความแข็งแกร่งให้กับวัวชน และจะต้องสัญจรผ่านสะพานไม้ธรรมดาที่ทอดข้ามแม่น้ำ ซึ่งมีความกว้างพอจะรับวัวได้เพียงตัวเดียว
วันหนึ่ง เขาทำภารกิจเหมือนเดิมทุกเช้า เมื่อจูงวัวมาถึงสะพานไม้ดังกล่าว เขาพาวัวขึ้นสะพาน แต่รู้สึกแปลกไป เพราะรู้สึกว่า น้ำหนักบนสะพานจะมีมากกว่าปกติ จนเขาต้องสะดุ้ง เมื่อเห็นชายอีกคนกำลังจูงวัวเดินขึ้นมาบนสะพานแคบๆ ในขณะที่เขากับวัวกำลังอยู่กลางสะพานไม้ที่มีสภาพเป็นสะพานลิง โดยถูกแขวนด้วยลวดขนาดใหญ่
ชายเลี้ยงวัวชนทั้งสองคน ประจันหน้ากัน แต่ละฝ่ายถือเชือกวัวไว้ในมือ ในขณะที่วัวส่งเสียงและทำท่ากระฟัดกระเฟียด พร้อมจะประจัญบานกัน ชายเลี้ยงวัวคนแรกตะโกนบอกชายเลี้ยงวัวคนที่สองให้พาวัวถอยลงไป แต่ชายเลี้ยงวัวคนที่สอง ไม่มีทีท่าลดราวาศอก พร้อมกับพูดว่า เขาก็มีสิทธิจะใช้สะพานแห่งนี้เช่นกัน ในขณะที่ทั้งสองถกเถียงไล่ส่งกัน มีชายคนหนึ่ง หาบถังใส่น้ำยางเดินเสไปเสมา จนน้ำยางสดเริ่มกระฉอกเรี่ยราดบนสะพาน และชายหาบน้ำยางสดก็ไม่ยอมหันหลังลงจากสะพาน เพราะกลัวน้ำยางจะหกไปมากกว่านี้ ครู่ต่อมา มีหญิงสาววัยกลางคนวิ่งกระหืดกระหอบมาบนสะพาน บอกว่า จะรีบไปซื้อยาที่ตลาด เพราะลูกกำลังป่วยอย่างหนัก จึงไม่ได้ยินเสียงร้องห้ามของผู้คนในอีกฟาก ซึ่งเหตุการณ์บนสะพานในตอนนี้มีคนจำนวน 4 คนถกเถียงกัน เพราะยังหาข้อตกลงไม่ได้ จนกระทั่งมีพระภิกษุเพิ่งกลับมาจากบิณฑบาต เห็นคนทั้ง 4 กำลังถกเถียงกัน จึงเดินขึ้นไปบนสะพานเพื่อไกล่เกลี่ยให้ทุกคนถอยออกจากสะพาน จนกระทั่งคู่กรณีอื่นถอยหลังลงจากสะพาน คงเหลือแต่ชายเลี้ยงวัวคู่กรณีทั้งสองที่ไม่ยอมลงจากสะพาน
เมื่อบนสะพานเหลือเพียงชายเลี้ยงวัวทั้งสองคน ซึ่งไม่สามารถตกลงกันได้ และไม่สามารถพาวัวของตนให้ข้ามไปสะพานอีกฝั่งได้ ชาวบ้านที่อยู่ข้างล่างสะพานจึงโห่ร้องด้วยความไม่พอใจ จึงทำให้วัวของทั้งคู่ละลนละลาน จนไม่สามารถบังคับได้ จึงทำให้วัววิ่งเข้ากัน ในที่สุด สะพานไม้ลิงได้ขาดผึงลงในทันที ทำให้ร่างของชายทั้งสองและวัวทั้งสองตัวตกลงไปในแม่น้ำ พร้อมกับเสียงร้องอันเจ็บปวดของชายทั้งสองคน ที่เคยหยิ่งในศักดิ์ศรีและไม่คิดประนีประนอมกัน
บทสรุปของเรื่องสั้น คนบนสะพาน คงสะท้อนให้เห็นภาพความขัดแย้งที่คู่กรณีกระทำต่อกัน ว่า นอกจากจะส่งผลร้ายต่อตนเองแล้ว ยังสร้างความเดือดร้อนต่อผู้อื่น และสังคมส่วนรวมไปด้วย ดังนั้นบทสรุปจากวรรณกรรมนี้ น่าจะฉายภาพสังคมได้ระดับหนึ่ง ซึ่งใช้เป็นบทเรียนที่เป็นประสบการณ์ โดยอ้อมแก่บุคคลได้ เพราะหากแต่ละฝ่ายยังคิดถึงแต่ประโยชน์ของตน และมองข้ามประโยชน์ของผู้อื่น ความขัดแย้งจะยังดำเนินอยู่เรื่อยไป จะให้พูดอย่างไร ก็ไม่สามารถแก้ปัญหาได้ เพราะหากคิดถึงแต่ว่าตนเองเป็นใหญ่ ตนเองสำคัญ คิดเอาแต่ใจตนเอง คิดว่าตนเองถูกต้อง หรือตนเองดีที่สุด ผู้อื่นก็ไม่มีความหมาย ทำให้กิจกรรมสาธารณะ กิจกรรมเพื่อส่วนรวม หรือการใช้พื้นที่สาธารณะจะมีปัญหา เรื่องความร่วมมือ ความสามัคคี เพราะสิ่งเหล่านั้น มีเงื่อนไขสำหรับผู้คิดถึงแต่ตนเอง
