คุณอุดร ตันติสุนทร ผู้ซึ่งเคยเป็น ส.ส.มาหลายสมัย และเป็นผู้ให้ความสนับสนุนและส่งเสริมองค์กรปกครองท้องถิ่นอย่างมาก มีความเห็นว่า เมืองไทยควรมี ส.ส.สัดส่วนให้มากกว่านี้ เพราะ ส.ส.สัดส่วนจะทำหน้าที่ดูแลภาพใหญ่ของประเทศ ในขณะที่ ส.ส.เขตจะมีความสนใจแคบกว่า
การมี ส.ส.สัดส่วนนั้น ประชาชนลงคะแนนเลือกพรรค พรรคไหนได้คะแนนมากก็จะได้ ส.ส.สัดส่วนมากตามไปด้วย การที่คนเลือกพรรคนั้น มีสมมติฐานว่าพรรคต้องมีความแตกต่างกัน ไม่ว่าในแง่อุดมการณ์หรือนโยบาย ในต่างประเทศ เช่น เยอรมนีความแตกต่างนี้เห็นได้ชัด
ในต่างประเทศนั้น นอกจากจะมีการเลือกตั้ง ส.ส.แบบสัดส่วนแล้ว ก็ยังมีเรื่องอื่นๆ อีก เช่น มีรัฐบาลท้องถิ่นที่เข้มแข็ง และที่สำคัญคือมีประชาชนที่ตื่นตัวทางการเมืองไม่มีการซื้อสิทธิขายเสียง และมีพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์ และนโยบายต่างกัน
ส่วนของไทยเรา ระบอบการเมืองก็เหมือนกับระบบอื่นๆ ในประเทศไทย ตรงที่ว่าระบอบการเมืองก็มีการรวมศูนย์อำนาจเช่นกัน และการรวมศูนย์อำนาจการเมืองนี้ ก็มาจากการรวมศูนย์อำนาจของระบบราชการ และอำนาจทางการปกครอง ที่สำคัญก็คือการรวมศูนย์ของระบบงบประมาณ ส.ส.จึงแก่งแย่งกันเข้ามาหาผลประโยชน์จากการจัดสรรงบประมาณ
ปัญหาของเมืองไทยจะแก้ไม่ได้เลย หากไม่มีการกระจายอำนาจอย่างแท้จริง ในญี่ปุ่นนอกจากผู้ว่าราชการจังหวัด จะมาจากการเลือกตั้งแล้ว ก็ยังมีเทศบาลอีกมากมาย ส่วนของไทยเรานั้น ผู้ว่าราชการจังหวัดมาจากการแต่งตั้ง และหลายคนก็เป็นเพียงปีเดียว ไม่สามารถทำงานใดๆ ให้ลุล่วงไปได้ ถึงแม้จะมี อบต. อบจ. และเทศบาล และมีงบประมาณมากขึ้นกว่าแต่ก่อน แต่ก็ยังไม่มากพอที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญได้
การกระจายอำนาจ และการมอบหมายหน้าที่ให้รัฐบาลระดับท้องถิ่นทำงานมากขึ้นนั้น ย่อมเป็นผลดีแน่นอน เพราะคนท้องถิ่นย่อมใกล้ชิดกับทุกข์สุขของประชาชน นอกจากนั้น โครงการต่างๆ ระดับท้องถิ่นก็ต้องสอดคล้องกับการแก้ปัญหา และความต้องการของประชาชนด้วย ที่สำคัญก็คือ โครงการท้องถิ่นไม่สลับซับซ้อนมากและง่ายต่อการถูกตรวจสอบ
แต่ก็ไม่มีใครสนใจจะให้ท้องถิ่นมีบทบาทมากไปกว่านี้ รัฐบาลและ ส.ส.ต่างมีผลประโยชน์ร่วมกันในการทำโครงการขนาดใหญ่ และรวมการตัดสินใจไว้ที่ส่วนกลาง ดังนั้นแม้ ส.ส.จะเป็นผู้แทนของจังหวัด และในบางครั้งอาจดึงเอางบประมาณลงไปที่จังหวัดได้ แต่ก็ไม่มากพอที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริง เราจึงเห็นกรุงเทพฯ เจริญเติบโตมากกว่าจังหวัดอื่นๆ หลายเท่า
เมื่อไม่แก้ไขอย่างจริงจังแล้ว นักการเมืองบางคนยังอาศัยความแตกต่างระหว่างเมืองกับชนบท ไปหาเสียงกับชาวบ้าน ตลอดจนยุแหย่ให้ชนบทเป็นปฏิปักษ์ต่อเมืองอีกด้วย เวลานี้จึงเกิดปรากฏการณ์แปลกๆ เช่น มีการจัดตั้งหมู่บ้านแดง และบางหมู่บ้านมีการยุยงให้เกิดความกระด้างกระเดื่องต่อสถาบันพระมหากษัตริย์อีกด้วย
การเมืองไทยปัจจุบันจึงเสื่อมทรามลงมาก แม้แต่ความประพฤติของนักการเมืองเองก็เลวลงตามไปด้วย เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็ต้องโทษประชาชนเองที่ยอมอยู่ใต้อำนาจเงิน และหลงเชื่อนักการเมืองที่มอมเมาชาวบ้านด้วยการให้เงินในรูปแบบต่างๆ จนในขณะนี้การเมืองถึงจุดต่ำสุด ไม่เฉพาะแต่มีการซื้อสิทธิขายเสียงเท่านั้น แต่อำนาจเงินสามารถซื้อคนจำนวนมากได้ทั้งชีวิตทีเดียว
การปฏิรูปการเมืองด้วยการแก้รัฐธรรมนูญหรือการเปลี่ยนวิธีการเลือกตั้งคงช่วยอะไรไม่ได้ยาก ในที่สุดก็เหลืออยู่แต่การกระจายอำนาจ และเพิ่มบทบาทขององค์กรปกครองท้องถิ่นโดยตรง หากเป็นเช่นนี้ในบั้นปลายคนชนบทก็จะสามารถดูแลควบคุมตรวจสอบนักการเมืองได้
แรงกดดันที่จะให้มีการกระจายอำนาจนี้มีอยู่ในหลายจังหวัด ล่าสุดชาวจังหวัดอุบลราชธานี ก็ต้องการเสนอกฎหมายให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัด และเชื่อว่ากระแสความต้องการนี้ ก็มีในอีกหลายจังหวัดเช่นกัน
การมี ส.ส.สัดส่วนนั้น ประชาชนลงคะแนนเลือกพรรค พรรคไหนได้คะแนนมากก็จะได้ ส.ส.สัดส่วนมากตามไปด้วย การที่คนเลือกพรรคนั้น มีสมมติฐานว่าพรรคต้องมีความแตกต่างกัน ไม่ว่าในแง่อุดมการณ์หรือนโยบาย ในต่างประเทศ เช่น เยอรมนีความแตกต่างนี้เห็นได้ชัด
ในต่างประเทศนั้น นอกจากจะมีการเลือกตั้ง ส.ส.แบบสัดส่วนแล้ว ก็ยังมีเรื่องอื่นๆ อีก เช่น มีรัฐบาลท้องถิ่นที่เข้มแข็ง และที่สำคัญคือมีประชาชนที่ตื่นตัวทางการเมืองไม่มีการซื้อสิทธิขายเสียง และมีพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์ และนโยบายต่างกัน
ส่วนของไทยเรา ระบอบการเมืองก็เหมือนกับระบบอื่นๆ ในประเทศไทย ตรงที่ว่าระบอบการเมืองก็มีการรวมศูนย์อำนาจเช่นกัน และการรวมศูนย์อำนาจการเมืองนี้ ก็มาจากการรวมศูนย์อำนาจของระบบราชการ และอำนาจทางการปกครอง ที่สำคัญก็คือการรวมศูนย์ของระบบงบประมาณ ส.ส.จึงแก่งแย่งกันเข้ามาหาผลประโยชน์จากการจัดสรรงบประมาณ
ปัญหาของเมืองไทยจะแก้ไม่ได้เลย หากไม่มีการกระจายอำนาจอย่างแท้จริง ในญี่ปุ่นนอกจากผู้ว่าราชการจังหวัด จะมาจากการเลือกตั้งแล้ว ก็ยังมีเทศบาลอีกมากมาย ส่วนของไทยเรานั้น ผู้ว่าราชการจังหวัดมาจากการแต่งตั้ง และหลายคนก็เป็นเพียงปีเดียว ไม่สามารถทำงานใดๆ ให้ลุล่วงไปได้ ถึงแม้จะมี อบต. อบจ. และเทศบาล และมีงบประมาณมากขึ้นกว่าแต่ก่อน แต่ก็ยังไม่มากพอที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญได้
การกระจายอำนาจ และการมอบหมายหน้าที่ให้รัฐบาลระดับท้องถิ่นทำงานมากขึ้นนั้น ย่อมเป็นผลดีแน่นอน เพราะคนท้องถิ่นย่อมใกล้ชิดกับทุกข์สุขของประชาชน นอกจากนั้น โครงการต่างๆ ระดับท้องถิ่นก็ต้องสอดคล้องกับการแก้ปัญหา และความต้องการของประชาชนด้วย ที่สำคัญก็คือ โครงการท้องถิ่นไม่สลับซับซ้อนมากและง่ายต่อการถูกตรวจสอบ
แต่ก็ไม่มีใครสนใจจะให้ท้องถิ่นมีบทบาทมากไปกว่านี้ รัฐบาลและ ส.ส.ต่างมีผลประโยชน์ร่วมกันในการทำโครงการขนาดใหญ่ และรวมการตัดสินใจไว้ที่ส่วนกลาง ดังนั้นแม้ ส.ส.จะเป็นผู้แทนของจังหวัด และในบางครั้งอาจดึงเอางบประมาณลงไปที่จังหวัดได้ แต่ก็ไม่มากพอที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริง เราจึงเห็นกรุงเทพฯ เจริญเติบโตมากกว่าจังหวัดอื่นๆ หลายเท่า
เมื่อไม่แก้ไขอย่างจริงจังแล้ว นักการเมืองบางคนยังอาศัยความแตกต่างระหว่างเมืองกับชนบท ไปหาเสียงกับชาวบ้าน ตลอดจนยุแหย่ให้ชนบทเป็นปฏิปักษ์ต่อเมืองอีกด้วย เวลานี้จึงเกิดปรากฏการณ์แปลกๆ เช่น มีการจัดตั้งหมู่บ้านแดง และบางหมู่บ้านมีการยุยงให้เกิดความกระด้างกระเดื่องต่อสถาบันพระมหากษัตริย์อีกด้วย
การเมืองไทยปัจจุบันจึงเสื่อมทรามลงมาก แม้แต่ความประพฤติของนักการเมืองเองก็เลวลงตามไปด้วย เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็ต้องโทษประชาชนเองที่ยอมอยู่ใต้อำนาจเงิน และหลงเชื่อนักการเมืองที่มอมเมาชาวบ้านด้วยการให้เงินในรูปแบบต่างๆ จนในขณะนี้การเมืองถึงจุดต่ำสุด ไม่เฉพาะแต่มีการซื้อสิทธิขายเสียงเท่านั้น แต่อำนาจเงินสามารถซื้อคนจำนวนมากได้ทั้งชีวิตทีเดียว
การปฏิรูปการเมืองด้วยการแก้รัฐธรรมนูญหรือการเปลี่ยนวิธีการเลือกตั้งคงช่วยอะไรไม่ได้ยาก ในที่สุดก็เหลืออยู่แต่การกระจายอำนาจ และเพิ่มบทบาทขององค์กรปกครองท้องถิ่นโดยตรง หากเป็นเช่นนี้ในบั้นปลายคนชนบทก็จะสามารถดูแลควบคุมตรวจสอบนักการเมืองได้
แรงกดดันที่จะให้มีการกระจายอำนาจนี้มีอยู่ในหลายจังหวัด ล่าสุดชาวจังหวัดอุบลราชธานี ก็ต้องการเสนอกฎหมายให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัด และเชื่อว่ากระแสความต้องการนี้ ก็มีในอีกหลายจังหวัดเช่นกัน
