เมื่อช่วงกลางเดือนกุมภาพันธ์ 2554 ที่ผ่านมา อัจฉรินทร์ พัฒนพันธ์ชัย ที่ปรึกษาด้านการลงทุน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ได้นำคณะเจ้าหน้าที่บีโอไอร่วมกิจกรรมดูงานในแหล่งเรียนรู้ของโครงการ “หนึ่งป่าต้นน้ำ หนึ่งต้นกำเนิดพลังงาน” ณ บ้านสันดินแดง อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือระหว่างกระทรวงพลังงาน โดยกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.) และบริษัท ผลิตไฟฟ้า จำกัด (มหาชน) หรือเอ็กโก กรุ๊ป
จุดประสงค์หลักของโครงการ เพื่อเป็นการสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ โดยยึดหลักการว่า การที่จะให้ผืนป่าหลักอยู่ได้ ชุมชนรอบผืนป่าต้องร่วมกันรักษาป่าด้วย หากประสงค์จะให้เกิดการอนุรักษ์ป่าอย่างยั่งยืน จำเป็นต้องพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนในด้านการเรียนรู้ การศึกษา และอาชีพ ให้สอดคล้องกับความยั่งยืนของชุมชนด้วย หากชุมชนอยู่ได้ก็จะทำให้ชุมชนดูแลผืนป่า และแหล่งน้ำต่อไป จึงเป็นที่มาของแนวคิดในการนำศักยภาพ รวมถึงความรู้ความชำนาญของเอ็กโก กรุ๊ป ในด้านการผลิตไฟฟ้ามาช่วยกันพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดพลังงาน เป็นการร่วมสร้างพลังงานเพื่อชีวิต
สำหรับโครงการดังกล่าวนั้น เป็นการพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็กมากสำหรับชุมชนพื้นที่ป่าต้นน้ำแห่งแรก ซึ่งมีกำลังการผลิต 20 กิโลวัตต์ ทั้งนี้เพื่อให้ชุมชนชาวปกาเกอะญอ จำนวนประมาณ 39 ครัวเรือน รวมกว่า 198 ชีวิต ที่ตั้งรกรากมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย และอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ป่าต้นน้ำที่มีศักยภาพในการเป็นต้นกำเนิดพลังงานบนใจกลางอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์มานานกว่า 70 ปี ได้มีไฟฟ้าใช้ในยามค่ำคืน
โดยแสงสว่างที่เกิดขึ้นนี้ เป็นผลมาจากการที่ชุมชนชาวปกาเกอะญอ ช่วยกันรักษาป่าไม้และต้นน้ำ ซึ่งเป็นจุดกำเนิดของแหล่งพลังงานให้กับโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็ก ที่ทุกคนได้มีส่วนร่วมอย่างสำคัญในการพัฒนาตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อสนองพระราชดำรัสในเรื่องการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
ดังนั้น การออกแบบและก่อสร้างโรงไฟฟ้าฯ ดังกล่าว จึงยึดแนวทางการพัฒนาอย่างพอเพียงควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ การดำเนินงานในทุกขั้นตอนจึงให้ความสำคัญต่อผลกระทบด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมมากที่สุด โดยเริ่มตั้งแต่การสร้างฝายชะลอน้ำจากวัสดุธรรมชาติ การวางท่อส่งน้ำโดยไม่ตัดต้นไม้แม้แต่ต้นเดียว เน้นการออกแบบอาคารพลังงานให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อม ดำเนินการพัฒนาทางออกท้ายน้ำที่ทำให้น้ำสามารถไหลย้อนกลับไปยังลำน้ำเดิมได้ เพื่อให้ชุมชนได้มีน้ำใช้ประโยชน์ในด้านการเกษตรต่อไป
ส่วนการเดินระบบสายส่งไฟฟ้านั้น ใช้ไม้ยืนต้นตายขนาดใหญ่แทนเสาคอนกรีตและยึดสายส่งด้วยลวดสลิงที่สามารถขยายให้มีขนาดใหญ่ขึ้นได้ เมื่อต้นไม้เจริญเติบโต จนกระทั่งถึงปลายทางที่มีการติดตั้งหลอดไฟฟ้าประหยัดพลังงานตามบ้านเรือนไม่เกิน 8 หลอดต่อหลังคาเรือน เพื่อเป็นการส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีคุณค่า
วุฒิชัย สิทธิปรีดานันท์ ผู้จัดการฝ่ายสื่อสารองค์กรเอ็กโก กรุ๊ป กล่าวถึง ความสำเร็จที่เกิดขึ้นว่า เนื่องจากทุกฝ่ายได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติด้านป่าไม้ และน้ำ โดยเฉพาะป่าต้นน้ำ ซึ่งเปรียบเสมือนแหล่งผลิตและเก็บกักน้ำธรรมชาติ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของแม่น้ำลำธารปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด และมุ่งหวังจะกระตุ้นให้เกิดความร่วมมือสนับสนุนการอนุรักษ์ผืนป่าไว้อย่างยั่งยืนเพื่ออนุชนรุ่นหลัง รวมทั้งขอขอบคุณชาวบ้านปกาเกอะญอทุกคนที่ช่วยกันดูแลผืนป่าได้เป็นอย่างดี
จะเห็นได้ว่า ชุมชนบ้านสันดินแดงในวันนี้ นับได้ว่าเป็นหมู่บ้านต้นแบบด้านการพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็กระดับชุมชน และยังเป็นจุดเริ่มต้นของการรักษาสมดุลของป่าไม้ ต้นน้ำ และวิถีชีวิตชุมชน โดยมีพลังงานไฟฟ้าเข้ามาเสริมสร้างคุณภาพชีวิตให้ดียิ่งขึ้น
อย่างไรก็ตาม สำหรับการพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าฯ ดังกล่าวนั้น มีเป้าหมายนำร่องโครงการในพื้นที่ป่าต้นน้ำจำนวน 6 แห่ง ในระยะเวลา 3 ปี เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2553 ถึงมกราคม 2556 โดยในปี 2553 เริ่มดำเนินโครงการในพื้นที่ป่าต้นน้ำ จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 2 แห่ง ประกอบด้วย บ้านสันดินแดง อำเภอจอมทอง ในเขตอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ และบ้านโป่งสะแยน อำเภอแม่แจ่ม ซึ่งตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติแม่แจ่ม
ส่วนอีก 4 แห่งอยู่ในระหว่างการศึกษาและสำรวจ โดยพื้นที่ที่ได้เข้าไปดำเนินการสำรวจแล้วคือ พื้นที่ป่าต้นน้ำบริเวณอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช และบริเวณบ้านห้วยวอก อำเภอจอมทอง
โครงการ “หนึ่งป่าต้นน้ำ หนึ่งต้นกำเนิดพลังงาน” นับเป็นมิติใหม่ของความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนที่ผสานทั้งด้านนโยบาย จุดแข็งขององค์กร และศักยภาพของบุคลากรในการปลูกจิตสำนึกรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ร่วมสร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับชุมชน และสนับสนุนสังคมพึ่งพาตนเองตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ติดต่อขอข้อมูล ติชม และเสนอแนะความคิดเห็นได้ที่ ศูนย์บริการลงทุน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน 0-2553-8111 หรือที่ head@boi.go.th
จุดประสงค์หลักของโครงการ เพื่อเป็นการสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ โดยยึดหลักการว่า การที่จะให้ผืนป่าหลักอยู่ได้ ชุมชนรอบผืนป่าต้องร่วมกันรักษาป่าด้วย หากประสงค์จะให้เกิดการอนุรักษ์ป่าอย่างยั่งยืน จำเป็นต้องพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนในด้านการเรียนรู้ การศึกษา และอาชีพ ให้สอดคล้องกับความยั่งยืนของชุมชนด้วย หากชุมชนอยู่ได้ก็จะทำให้ชุมชนดูแลผืนป่า และแหล่งน้ำต่อไป จึงเป็นที่มาของแนวคิดในการนำศักยภาพ รวมถึงความรู้ความชำนาญของเอ็กโก กรุ๊ป ในด้านการผลิตไฟฟ้ามาช่วยกันพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดพลังงาน เป็นการร่วมสร้างพลังงานเพื่อชีวิต
สำหรับโครงการดังกล่าวนั้น เป็นการพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็กมากสำหรับชุมชนพื้นที่ป่าต้นน้ำแห่งแรก ซึ่งมีกำลังการผลิต 20 กิโลวัตต์ ทั้งนี้เพื่อให้ชุมชนชาวปกาเกอะญอ จำนวนประมาณ 39 ครัวเรือน รวมกว่า 198 ชีวิต ที่ตั้งรกรากมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย และอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ป่าต้นน้ำที่มีศักยภาพในการเป็นต้นกำเนิดพลังงานบนใจกลางอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์มานานกว่า 70 ปี ได้มีไฟฟ้าใช้ในยามค่ำคืน
โดยแสงสว่างที่เกิดขึ้นนี้ เป็นผลมาจากการที่ชุมชนชาวปกาเกอะญอ ช่วยกันรักษาป่าไม้และต้นน้ำ ซึ่งเป็นจุดกำเนิดของแหล่งพลังงานให้กับโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็ก ที่ทุกคนได้มีส่วนร่วมอย่างสำคัญในการพัฒนาตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อสนองพระราชดำรัสในเรื่องการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
ดังนั้น การออกแบบและก่อสร้างโรงไฟฟ้าฯ ดังกล่าว จึงยึดแนวทางการพัฒนาอย่างพอเพียงควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ การดำเนินงานในทุกขั้นตอนจึงให้ความสำคัญต่อผลกระทบด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมมากที่สุด โดยเริ่มตั้งแต่การสร้างฝายชะลอน้ำจากวัสดุธรรมชาติ การวางท่อส่งน้ำโดยไม่ตัดต้นไม้แม้แต่ต้นเดียว เน้นการออกแบบอาคารพลังงานให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อม ดำเนินการพัฒนาทางออกท้ายน้ำที่ทำให้น้ำสามารถไหลย้อนกลับไปยังลำน้ำเดิมได้ เพื่อให้ชุมชนได้มีน้ำใช้ประโยชน์ในด้านการเกษตรต่อไป
ส่วนการเดินระบบสายส่งไฟฟ้านั้น ใช้ไม้ยืนต้นตายขนาดใหญ่แทนเสาคอนกรีตและยึดสายส่งด้วยลวดสลิงที่สามารถขยายให้มีขนาดใหญ่ขึ้นได้ เมื่อต้นไม้เจริญเติบโต จนกระทั่งถึงปลายทางที่มีการติดตั้งหลอดไฟฟ้าประหยัดพลังงานตามบ้านเรือนไม่เกิน 8 หลอดต่อหลังคาเรือน เพื่อเป็นการส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีคุณค่า
วุฒิชัย สิทธิปรีดานันท์ ผู้จัดการฝ่ายสื่อสารองค์กรเอ็กโก กรุ๊ป กล่าวถึง ความสำเร็จที่เกิดขึ้นว่า เนื่องจากทุกฝ่ายได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติด้านป่าไม้ และน้ำ โดยเฉพาะป่าต้นน้ำ ซึ่งเปรียบเสมือนแหล่งผลิตและเก็บกักน้ำธรรมชาติ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของแม่น้ำลำธารปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด และมุ่งหวังจะกระตุ้นให้เกิดความร่วมมือสนับสนุนการอนุรักษ์ผืนป่าไว้อย่างยั่งยืนเพื่ออนุชนรุ่นหลัง รวมทั้งขอขอบคุณชาวบ้านปกาเกอะญอทุกคนที่ช่วยกันดูแลผืนป่าได้เป็นอย่างดี
จะเห็นได้ว่า ชุมชนบ้านสันดินแดงในวันนี้ นับได้ว่าเป็นหมู่บ้านต้นแบบด้านการพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดเล็กระดับชุมชน และยังเป็นจุดเริ่มต้นของการรักษาสมดุลของป่าไม้ ต้นน้ำ และวิถีชีวิตชุมชน โดยมีพลังงานไฟฟ้าเข้ามาเสริมสร้างคุณภาพชีวิตให้ดียิ่งขึ้น
อย่างไรก็ตาม สำหรับการพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าฯ ดังกล่าวนั้น มีเป้าหมายนำร่องโครงการในพื้นที่ป่าต้นน้ำจำนวน 6 แห่ง ในระยะเวลา 3 ปี เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2553 ถึงมกราคม 2556 โดยในปี 2553 เริ่มดำเนินโครงการในพื้นที่ป่าต้นน้ำ จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 2 แห่ง ประกอบด้วย บ้านสันดินแดง อำเภอจอมทอง ในเขตอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ และบ้านโป่งสะแยน อำเภอแม่แจ่ม ซึ่งตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติแม่แจ่ม
ส่วนอีก 4 แห่งอยู่ในระหว่างการศึกษาและสำรวจ โดยพื้นที่ที่ได้เข้าไปดำเนินการสำรวจแล้วคือ พื้นที่ป่าต้นน้ำบริเวณอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช และบริเวณบ้านห้วยวอก อำเภอจอมทอง
โครงการ “หนึ่งป่าต้นน้ำ หนึ่งต้นกำเนิดพลังงาน” นับเป็นมิติใหม่ของความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนที่ผสานทั้งด้านนโยบาย จุดแข็งขององค์กร และศักยภาพของบุคลากรในการปลูกจิตสำนึกรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ร่วมสร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับชุมชน และสนับสนุนสังคมพึ่งพาตนเองตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ติดต่อขอข้อมูล ติชม และเสนอแนะความคิดเห็นได้ที่ ศูนย์บริการลงทุน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน 0-2553-8111 หรือที่ head@boi.go.th
