จี้รัฐเจรจาจีนด่วนเรื่องแม่โขงวิกฤต ต้นเหตุเกิดจากเขื่อนจีน-ระเบิดแก่ง

เชียงราย – ทีมนักอนุรักษ์เจอคาตาน้ำโขงแห้งขอด เรือใหญ่-เล็กหยุดวิ่งกันตลอดแนว เหลือแค่เรือยนต์ที่วิ่งข้ามฝั่งไทย-ลาวเท่านั้น แถมบางจุดคนเดินข้ามได้แล้ว ยันเขื่อนจีน-เรือสินค้า-การระเบิดเกาะแก่งใต้น้ำโขง ต้นเหตุก่อวิกฤต จี้รัฐบาลยกระดับปัญหาเข้าเวทีระหว่างประเทศด่วน แทนปล่อยคนท้ายน้ำรับกรรม

รายงานข่าวจาก จ.เชียงราย แจ้งว่า หลังจากระดับน้ำในแม่น้ำโขงเหือดแห้งอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน ตั้งแต่ต้นเดือนกุมภาพันธ์ 53 ล่าสุดเครือข่ายอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง-ล้านนา ได้นำคณะเจ้าหน้าที่ทั้งจากกลุ่มรักษ์เชียงแสน-กลุ่มรักษ์เชียงของ ออกสำรวจความตื้นเขินของแม่น้ำโขง บริเวณชายแดนไทย-สปป.ลาว ด้าน อ.เชียงแสน ล่องแม่น้ำไปยัง อ.เชียงของ และ อ.เวียงแก่น

ปรากฏว่า คณะสำรวจทั้งหมดต้องประสบกับปัญหาแม่น้ำโขงแห้งเหือดเช่นกัน เนื่องจากเรือที่ให้บริการในแม่น้ำโขงทั้งเรือนำเที่ยวขนาดกลาง ขนาดเล็กไปจนถึงเรือเร็ว หรือสปีดโบต ก็งดให้บริการในช่วงนี้กันหมด เหลือเพียงเรือยนต์เล็กที่รับผู้โดยสารข้ามฟากมาจากฝั่ง สปป.ลาว –ไทยเท่านั้น แต่ก็ต้องขับเรืออย่างระมัดระวัง

สาเหตุที่คนเดินเรือส่วนใหญ่งดให้การบริการช่วงนี้เนื่องจากแม่น้ำโขงแห้งลง จนส่วนใหญ่ลึกเพียง 0.5-1 เมตรเท่านั้น และมีบางแห่ง เป็นคุ้งน้ำลึก ซึ่งมีความลึกประมาณ 2-3 เมตร ทำให้เรือทุกประเภทไม่กล้าเดินเรือให้บริการ เพราะเกรงว่าจะเกยตื้นติดทรายหรือใบพัดถูกทรายหรือหินจนได้รับความเสียหาย รวมทั้งเกรงว่าจะชนกับเกาะแก่งใต้น้ำโขง ที่โผล่ขึ้นมาเหนือน้ำจำนวนมาก

ขณะที่เรือสินค้าในแม่น้ำโขง ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเรือสัญชาติจีนต่างนำผ้าใบปกคลุมเรือ รักษาสินค้าเอาไว้และจอดเรียงรายอยู่ติดกับท่าเรือเชียงแสนอยู่ราว 4-5 ลำ เพราะไม่สามารถแล่นออกจากท่าเรือหรือริมฝั่งได้ รวมถึงเรือสินค้าส่วนใหญ่อีกเกือบ 100 ลำที่เคยวิ่งขึ้น-ล่องจากเชียงรุ่ง – เชียงแสน ก็ไม่สามารถเดินทางมาจากท่าเรือเชียงรุ่งหรือจิ่งหง เขตปกครองตนเองสิบสองปันนา มณฑลหยุนหนัน จีนตอนใต้ เช่นกัน เพราะมีตะกอนทรายจำนวนมาก กระจายไปทั่วพื้นที่ตลอดแนวแม่น้ำโขง

นายจิระศักดิ์ อินทะยศ แกนนำกลุ่มรักษ์เชียงของ อ.เชียงของ กล่าวว่าสภาพของแม่น้ำโขงเช่นนี้ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนจนชาวบ้านทั้งสองฝั่งแทบจะเดินไปมาหากันได้ เพราะการเกิดตะกอนทรายขึ้นมากมาย อันเกิดจากใบพัดเรือในแม่น้ำที่พัดตะกุยไปมาเพื่อการค้าขายกันอย่างคึกคักในช่วงที่ผ่านมา รวมทั้งมีการระเบิดเกาะแก่ง จึงทำให้ทรายพื้นแม่น้ำถูกตะกุยขึ้นมาจนเต็ม จากนั้นไหลไปติดตามจุดต่างๆ จนเกิดตะกอนทราย

นอกจากนี้ เขื่อนจีนยังเปิดและปิดน้ำไม่เป็นธรรมชาติ ทำให้ต้นไม้ที่ขึ้นริมฝั่ง ที่ต้องการพ้นน้ำนาน 6 เดือนจึงลงรากยืนต้นได้ถูกน้ำท่วมในบางช่วงที่มีการเปิดเขื่อน จนต้นไม้ตาย ต่อมามีการปิดเขื่อนน้ำก็แห้งอีกส่งผลให้ริมฝั่งไม่มีต้นไม้คอยยึดหน้าดิน เมื่อมีเรือสินค้าแล่นผ่าน จึงทำให้ดินพังทลายลงไปกลายเป็นตะกอนทรายทับถมกันไปในที่สุด

นายมิติ ยาประสิทธิ์ ประธานกลุ่มรักษ์เชียงแสน กล่าวว่า ระดับน้ำจากการตรวจวัดของทางการมีการวัดจากเสาวัดเดิม แต่สภาพปัจจุบันคือเกิดตะกอนทรายจากใต้น้ำขึ้นมาจนทำให้น้ำตื้น แต่ผิวน้ำยังอาจจะเท่าเดิม ดังนั้นสภาพเช่นนี้จึงเกิดจากตะกอนทรายล้นแม่น้ำ ประกอบกับน้ำก็แห้งเพราะการกักเก็บน้ำของเขื่อนจีน โดยปัจจุบันสื่อในประเทศจีนเองไม่ว่าจะเป็นหนังสือพิมพ์ไชน่าเดลี่ หนังสือพิมพ์หนานฟ่างเดลี่ ฯลฯ ต่างก็นำเสนอข่าวว่าเขื่อนต่างๆ ในแม่น้ำโขงของจีนกักเก็บน้ำเอาไว้ เพราะข้างบนก็ประสบปัญหาความแห้งแล้งเช่นกัน และเกิดปัญหาเรือสินค้าติดตามหาดทรายต่างๆ ระหว่างเส้นทางพม่า-สปป.ลาว

ดังนั้น จึงอยากให้ยกปัญหานี้เป็นปัญหานานาชาติ รัฐบาลไทยต้องให้ความสำคัญและดำเนินการตามกรอบเวทีระหว่างประเทศต่างๆ หรือประสานกันระหว่างประเทศ เพื่อให้แก้ไขปัญหาพร้อมๆ กัน ไม่ใช่ปล่อยให้ประเทศใต้น้ำได้รับผลกระทบอยู่ฝ่ายเดียว

รายงานข่าวแจ้งอีกว่าในปัจจุบันที่มณฑลหยุนหนันมีการก่อสร้างเขื่อนหลายแห่ง โดยเขื่อนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดคือเขื่อนเสี่ยวหวาน ตั้งอยู่ตอนบนสุดของเขื่อนอื่นๆ ในแม่น้ำโขง มีความสูง 300 เมตร มีกำลังผลิตไฟฟ้า 4,200 เมกะวัตต์ และมีความจุน้ำกว่า 145,560 ล้าน ลบ.ม. เริ่มกักเก็บน้ำตั้งแต่เดือนตุลาคม 52 นอกจากนี้มีเขื่อนมั่นวาน มีกำลังผลิตไฟฟ้าขนาด 1,500 เมกะวัตต์ เขื่อนต้าเฉาซาน ขนาด 1,350 เมกะวัตต์ และเขื่อนจิ่งหง ขนาด 1,500 เมกะวัตต์