บริษัทสวีเดนยุคใหม่เอาอกเอาใจพนักงานสุดความสามารถ สารพัดจะสรรหาทั้งห้องออกกำลังกายไฮเทค อาหารเช้าฟรี โปรแกรมลดความอ้วนหรือเลิกบุหรี่ ทั้งหมดนี้มีเป้าหมายเพื่อลดสถิติการลางานที่พุ่งสูงสุดในยุโรป
บรรษัทข้ามชาติขนาดใหญ่ในสวีเดน อาทิ สกาเนีย,อิริกสัน และวอลโว รวมถึงบริษัทที่ปรึกษาและไอทีหัวสมัยใหม่อีกหลายแห่ง พยายามทุกวิถีทางเท่าที่ทำได้เพื่อให้พนักงานมีความสุขขณะอยู่ในที่ทำงาน
บริษัทบางแห่งพาหมอนวดมาคลึงเส้นพนักงานให้หายปวดไหล่ปวดหลังถึงที่ทำงาน อีกหลายแห่งแจกบัตรสมาชิกฟิตเนส หรืออาหารเช้าฟรีและตะกร้าผลไม้
“แม้พนักงานชอบบ่นว่าผลไม้ไม่สดบ้าง หรือไม่ได้มาจากไร่เกษตรอินทรีย์บ้าง แต่ก็เห็นหมดตะกร้าทุกวัน” โอลกา คารา พนักงานของสวีแด็ก หน่วยงานตรวจสอบและออกใบรับรองด้านเทคนิคของรัฐบาลสวีเดน เล่า
“เป็นเรื่องธรรมดามากในสวีเดนที่บริษัทจะดูแลพนักงานอย่างดี” ลาร์ส จิล์มสแตด โฆษกสมาพันธ์ธุรกิจสวีเดน กล่าวโดยมีแมกนัส เวอร์กี ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยสต็อกโฮล์ม ขานรับว่า “เพราะเมื่อพนักงานมีความสุข ก็จะพอใจกับสภาพแวดล้อมการทำงานและทำงานได้ดีขึ้น”
อย่างไรก็ตาม ความเคลื่อนไหวเหล่านี้ไม่ได้มาจากความเอื้ออารีของนายจ้างเพียงอย่างเดียว แต่ปัจจัยที่มีความสำคัญชัดเจนคือข้อเท็จจริงที่ว่า พนักงานที่แข็งแรงทั้งกายและใจมีแนวโน้มลาป่วยน้อยลง จึงมีผลงานมากขึ้น
อีกหนึ่งปัจจัยที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากันคือ มาตรการกระตุ้นจากรัฐบาลด้วยการลดภาษีก้อนใหญ่ให้แก่นายจ้างที่มีโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพพนักงาน ทั้งนี้ เนื่องจากรัฐเล็งการณ์ไกลในการลดภาระด้านสวัสดิการสุขอนามัย
มาตรการลดภาษีนี้จะมอบให้สำหรับบริษัทที่แจกบัตรสมาชิกฟิตเนสให้พนักงาน หาครูมาสอนโยคะให้ หรือมีโครงการรณรงค์ส่งเสริมให้พนักงานลดน้ำหนักหรือเลิกบุหรี่
ทั้งนี้ สวีเดนที่มีแรงงานทั้งสิ้นราว 4.34 ล้านคน มีอัตราการลาป่วยสูงที่สุดในสหภาพยุโรป (อียู) คือ 2.9% เทียบกับอัตราเฉลี่ยของอียู 1.6%
สกาเนีย ผู้นำการผลิตรถบรรทุกหนักชั้นนำของโลก ศึกษาปัญหานี้อย่างละเอียด
“ปัจจุบัน อัตราการลางานของเราต่ำกว่า 5% ซึ่งถือว่าต่ำมากในอุตสาหกรรมวิศวกรรมที่อัตราปกติอยู่ที่ 10-20%” ฮันส์-เอค แดเนียลสัน บอกและว่า “สำหรับบริษัทใหญ่ขนาดเรา ทุกเปอร์เซ็นต์ของการลาป่วยที่ลดลงหมายถึงการประหยัดต้นทุนถึง 12.5 ล้านดอลลาร์”
ภาวะที่เป็นสุขของพนักงานจึงเป็นกลไกสำคัญของเรื่องนี้ ดังนั้น แม้อาจต้องลงทุนแพง แต่แดเนียลสันยืนยันว่าคุ้มค่าในระยะยาว
ที่สำนักงานใหญ่ของสกาเนีย พนักงาน 9,000 คนสามารถรีดไขมันฟรีที่ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพของบริษัท ซึ่งประกอบด้วยฟิตเนส สนามออกกำลังกาย และสระว่ายน้ำบนพื้นที่กว้างขวาง 4,400 ตารางเมตร นอกจากนั้น สมาชิกครอบครัวของพนักงานยังสามารถมาใช้บริการของสปอร์ตคอมเพล็กซ์ได้โดยเสียค่าใช้จ่ายเพียงปีละ 50 ดอลลาร์เท่านั้น
ซิสโก เบอร์เกนดอร์ฟ โฆษกสำนักงานประกันสังคมของสวีเดน แจงว่าในช่วงที่เศรษฐกิจเติบโต อัตราการว่างงานลดต่ำ แต่สถิติการลาป่วยกลับพุ่งสูง พร้อมกันนี้ยังตั้งข้อสังเกตว่า สวีเดนมีพนักงานที่อายุ 55 ปีขึ้นไปจำนวนมาก และคนเหล่านี้ก็เป็นกลุ่มที่ลาป่วยบ่อยกว่าแรงงานวัยอื่นๆ
ทั้งนี้ การรับประกันการเจ็บป่วยของสวีเดนถือว่าเอื้ออาทรอย่างยิ่ง อีกทั้งยังอนุญาตให้มีการลาป่วยได้นานเป็นพิเศษ แม้รัฐบาลสายกลาง-ขวาชุดปัจจุบันพยายามปรับกฎให้เคร่งครัดขึ้นเพื่อป้องกันการใช้สวัสดิการนี้ผิดวัตถุประสงค์ก็ตาม
ภายใต้กฎหมายปัจจุบัน นายจ้างต้องจ่ายค่ารักษาพยาบาลในช่วง 14 วันแรก หลังจากนั้นจะเป็นความรับผิดชอบของระบบประกันสังคม
แต่แม้จะมีความสุขในการทำงาน ทว่า พนักงานในสวีเดนกลับไม่เคยลังเลเลยที่จะลาป่วยครั้งแล้วครั้งเล่า เวอร์กีเสริมว่า พนักงานมักขอให้แพทย์ออกใบรับรองให้ลางานแม้จะมีอาการเพียงเครียดหรือเหนื่อยอ่อนเท่านั้น
ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยสต็อกโฮล์มยังบอกอีกว่า วัฒนธรรมการร่วมมือและสมานฉันท์ระหว่างนายจ้างกับสหภาพแรงงาน เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้สภาพแวดล้อมการทำงานในสวีเดนเข้าขั้น ‘ดีมาก’ และพนักงานมีความสุขในที่ทำงานอย่างแท้จริง
บรรษัทข้ามชาติขนาดใหญ่ในสวีเดน อาทิ สกาเนีย,อิริกสัน และวอลโว รวมถึงบริษัทที่ปรึกษาและไอทีหัวสมัยใหม่อีกหลายแห่ง พยายามทุกวิถีทางเท่าที่ทำได้เพื่อให้พนักงานมีความสุขขณะอยู่ในที่ทำงาน
บริษัทบางแห่งพาหมอนวดมาคลึงเส้นพนักงานให้หายปวดไหล่ปวดหลังถึงที่ทำงาน อีกหลายแห่งแจกบัตรสมาชิกฟิตเนส หรืออาหารเช้าฟรีและตะกร้าผลไม้
“แม้พนักงานชอบบ่นว่าผลไม้ไม่สดบ้าง หรือไม่ได้มาจากไร่เกษตรอินทรีย์บ้าง แต่ก็เห็นหมดตะกร้าทุกวัน” โอลกา คารา พนักงานของสวีแด็ก หน่วยงานตรวจสอบและออกใบรับรองด้านเทคนิคของรัฐบาลสวีเดน เล่า
“เป็นเรื่องธรรมดามากในสวีเดนที่บริษัทจะดูแลพนักงานอย่างดี” ลาร์ส จิล์มสแตด โฆษกสมาพันธ์ธุรกิจสวีเดน กล่าวโดยมีแมกนัส เวอร์กี ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยสต็อกโฮล์ม ขานรับว่า “เพราะเมื่อพนักงานมีความสุข ก็จะพอใจกับสภาพแวดล้อมการทำงานและทำงานได้ดีขึ้น”
อย่างไรก็ตาม ความเคลื่อนไหวเหล่านี้ไม่ได้มาจากความเอื้ออารีของนายจ้างเพียงอย่างเดียว แต่ปัจจัยที่มีความสำคัญชัดเจนคือข้อเท็จจริงที่ว่า พนักงานที่แข็งแรงทั้งกายและใจมีแนวโน้มลาป่วยน้อยลง จึงมีผลงานมากขึ้น
อีกหนึ่งปัจจัยที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากันคือ มาตรการกระตุ้นจากรัฐบาลด้วยการลดภาษีก้อนใหญ่ให้แก่นายจ้างที่มีโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพพนักงาน ทั้งนี้ เนื่องจากรัฐเล็งการณ์ไกลในการลดภาระด้านสวัสดิการสุขอนามัย
มาตรการลดภาษีนี้จะมอบให้สำหรับบริษัทที่แจกบัตรสมาชิกฟิตเนสให้พนักงาน หาครูมาสอนโยคะให้ หรือมีโครงการรณรงค์ส่งเสริมให้พนักงานลดน้ำหนักหรือเลิกบุหรี่
ทั้งนี้ สวีเดนที่มีแรงงานทั้งสิ้นราว 4.34 ล้านคน มีอัตราการลาป่วยสูงที่สุดในสหภาพยุโรป (อียู) คือ 2.9% เทียบกับอัตราเฉลี่ยของอียู 1.6%
สกาเนีย ผู้นำการผลิตรถบรรทุกหนักชั้นนำของโลก ศึกษาปัญหานี้อย่างละเอียด
“ปัจจุบัน อัตราการลางานของเราต่ำกว่า 5% ซึ่งถือว่าต่ำมากในอุตสาหกรรมวิศวกรรมที่อัตราปกติอยู่ที่ 10-20%” ฮันส์-เอค แดเนียลสัน บอกและว่า “สำหรับบริษัทใหญ่ขนาดเรา ทุกเปอร์เซ็นต์ของการลาป่วยที่ลดลงหมายถึงการประหยัดต้นทุนถึง 12.5 ล้านดอลลาร์”
ภาวะที่เป็นสุขของพนักงานจึงเป็นกลไกสำคัญของเรื่องนี้ ดังนั้น แม้อาจต้องลงทุนแพง แต่แดเนียลสันยืนยันว่าคุ้มค่าในระยะยาว
ที่สำนักงานใหญ่ของสกาเนีย พนักงาน 9,000 คนสามารถรีดไขมันฟรีที่ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพของบริษัท ซึ่งประกอบด้วยฟิตเนส สนามออกกำลังกาย และสระว่ายน้ำบนพื้นที่กว้างขวาง 4,400 ตารางเมตร นอกจากนั้น สมาชิกครอบครัวของพนักงานยังสามารถมาใช้บริการของสปอร์ตคอมเพล็กซ์ได้โดยเสียค่าใช้จ่ายเพียงปีละ 50 ดอลลาร์เท่านั้น
ซิสโก เบอร์เกนดอร์ฟ โฆษกสำนักงานประกันสังคมของสวีเดน แจงว่าในช่วงที่เศรษฐกิจเติบโต อัตราการว่างงานลดต่ำ แต่สถิติการลาป่วยกลับพุ่งสูง พร้อมกันนี้ยังตั้งข้อสังเกตว่า สวีเดนมีพนักงานที่อายุ 55 ปีขึ้นไปจำนวนมาก และคนเหล่านี้ก็เป็นกลุ่มที่ลาป่วยบ่อยกว่าแรงงานวัยอื่นๆ
ทั้งนี้ การรับประกันการเจ็บป่วยของสวีเดนถือว่าเอื้ออาทรอย่างยิ่ง อีกทั้งยังอนุญาตให้มีการลาป่วยได้นานเป็นพิเศษ แม้รัฐบาลสายกลาง-ขวาชุดปัจจุบันพยายามปรับกฎให้เคร่งครัดขึ้นเพื่อป้องกันการใช้สวัสดิการนี้ผิดวัตถุประสงค์ก็ตาม
ภายใต้กฎหมายปัจจุบัน นายจ้างต้องจ่ายค่ารักษาพยาบาลในช่วง 14 วันแรก หลังจากนั้นจะเป็นความรับผิดชอบของระบบประกันสังคม
แต่แม้จะมีความสุขในการทำงาน ทว่า พนักงานในสวีเดนกลับไม่เคยลังเลเลยที่จะลาป่วยครั้งแล้วครั้งเล่า เวอร์กีเสริมว่า พนักงานมักขอให้แพทย์ออกใบรับรองให้ลางานแม้จะมีอาการเพียงเครียดหรือเหนื่อยอ่อนเท่านั้น
ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยสต็อกโฮล์มยังบอกอีกว่า วัฒนธรรมการร่วมมือและสมานฉันท์ระหว่างนายจ้างกับสหภาพแรงงาน เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้สภาพแวดล้อมการทำงานในสวีเดนเข้าขั้น ‘ดีมาก’ และพนักงานมีความสุขในที่ทำงานอย่างแท้จริง
