Quick Commerce เทรนด์ใหม่หรือแค่แฟชั่นผู้ค้าปลีก เมื่อนวัตกรรมซอฟต์แวร์และเอไอ กลายเป็นตัวแปรสำคัญ?
ท่ามกลางการเติบโตอย่างรวดเร็วของอีคอมเมิร์ซในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รูปแบบธุรกิจแบบสั่งซื้อสินค้าและจัดส่งทันใจ (Quick Commerce) ได้กลายเป็นเทรนด์ตลาดที่ร้อนแรงล่าสุด แต่คำถามตามมาคือ ผู้ค้าปลีกได้ให้ความใส่ใจในธุรกิจรูปแบบใหม่ที่กำลังได้รับความสนใจอย่างมากนี้เพียงพอแล้วหรือยัง
ความนิยมในการจัดส่งสินค้าในรูปแบบ Quick Commerce เป็นที่รู้จักกันดี จากการให้คำมั่นว่าจะจัดส่งสินค้าอย่างรวดเร็วเป็นพิเศษ ภายในระยะเวลาไม่เกิน 10-20 นาที เริ่มเข้ามาเป็นที่นิยมในช่วงที่ตลาดค้าปลีกออนไลน์ของภูมิภาคได้รับแรงผลักดันจากการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล
Quick Commerce มีความแตกต่างจากการขายของทั่วไปในรูปแบบเดิมๆ ที่ต้องจัดการผลิตภัณฑ์หลากหลายประเภท เนื่องจาก Quick Commerce ใช้หน่วยในการจัดเก็บสินค้า (SKU) จำนวนไม่มาก ประมาณ 1,000-4,000 หน่วย การซื้อสินค้าทันใจแบบออนดีมานด์ ลักษณะนี้จะเป็นการซื้อแบบตะกร้าขนาดเล็ก และการซื้อขายมักขึ้นอยู่กับราคาขายแบบพรีเมียม รวมไปถึงค่าบริการ และค่าจัดส่งสินค้า
ความสามารถในการทำกำไรของรูปแบบธุรกิจนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณการสั่งซื้อ และความหนาแน่นของลูกค้าภายในพื้นที่ให้บริการ อย่างไรก็ตาม ยิ่งไปกว่านั้นการแข่งขันที่เข้มข้นขึ้นทำให้อัตรากำไรลดลง ในขณะที่ปัจจัยทางเศรษฐกิจอื่นๆ เช่น อัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้น และภาวะเศรษฐกิจถดถอย ทั้งหมดนี้อาจทำให้ผู้บริโภคหมดความสนใจลงอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ ยังมีปัญหาอื่นๆ ที่ผู้ดำเนินธุรกิจจะต้องเอาชนะให้ได้อีก เช่น การดำเนินงานด้านขนส่งระบบโลจิสติกส์ด้วยตนเองและขาดประสิทธิภาพ การพึ่งพาเงินสดของผู้บริโภครวมไปถึงการขาดความไว้วางใจจากผู้บริโภค ที่อาจเกิดขึ้นได้
การเติบโตอันน่าทึ่งของอีคอมเมิร์ซ
จากข้อมูลของบริษัทวิจัย Forrester อีคอมเมิร์ซในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มียอดขายกว่า 5 หมื่นล้านดอลลาร์ในปี 2563 และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 1.43 แสนล้านดอลลาร์ในปี 2568 โดยในปี 2563 ของชำเป็นกลุ่มสินค้าสำหรับการชอปปิ้งที่เติบโตรวดเร็วที่สุดด้วยอัตราการเติบโต 97% เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา
แม้ว่าผู้ค้าปลีกที่มีหน้าร้านจริงหรือแม้แต่ผู้ดำเนินธุรกิจอีคอมเมิร์ซจะใช้กลยุทธ์ Omnichannel เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคที่เพิ่มขึ้น แต่ยังมีความท้าทายอีกมากมายที่ผู้ค้าปลีกต้องเอาชนะเพื่อยืนหยัดในสมรภูมิอีคอมเมิร์ซ ซึ่งอัตราการเข้าถึง (penetration rate) สำหรับสินค้าประเภทของชำในตลาดออนไลน์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังอยู่ในระดับเพียง 2% เท่านั้น
แต่ความท้าทายก็มาพร้อมโอกาสเมื่อบริษัทเทคโนโลยีชั้นนำมากมายต่างพากันบุกตลาดทั่วทั้งภูมิภาค เช่น Foodpanda, Grab และ Tokopedia การเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของบริการแบบ Quick Commerce ได้ผลักดันให้ผู้ค้าปลีกแบบดั้งเดิมและแบบดิจิทัลต้องหันมาศึกษาการผสานรวมช่องทางออนไลน์และออฟไลน์เพื่อเสริมสถานะของตนในตลาด
กุญแจสู่ความสำเร็จประการหนึ่งคือการจัดการห่วงโซ่อุปทานที่มีประสิทธิภาพซึ่งจะช่วยให้ธุรกิจสามารถบรรลุผลกำไรและครองตลาด นวัตกรรมในเทคโนโลยี คือระบบหรือแอปพลิเคชันที่สนับสนุน มีความสามารถคาดการณ์ความต้องการสินค้า ระบบการวางแผนสินค้าคงคลัง และระบบความพร้อมของศูนย์กระจายสินค้าที่มีไว้สำหรับการชอปปิ้งออนไลน์โดยเฉพาะ (dark store) ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญอีกประการหนึ่งในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมค้าปลีกให้ก้าวไปข้างหน้า
จะปรับขนาดได้อย่างไร
ความสามารถในการเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงานให้สูงสุดมีความสำคัญต่อการปรับขนาดธุรกิจ ผู้ค้าปลีกไม่เพียงต้องรับประกันความพร้อมของผลิตภัณฑ์สำหรับทั้งช่องทางหน้าร้านและช่องทางออนไลน์ แต่ยังต้องรับมือกับความท้าทายต่างๆ เช่น การจัดการรับคืนสินค้า สำหรับสินค้าที่ไม่ใช่ของชำ และปรับอัตราส่วนสินค้าพร้อมจำหน่ายต่อของเน่าเสียสำหรับของสด
ทุกวันนี้นวัตกรรมทางเทคโนโลยีได้กลายเป็นองค์ประกอบสำคัญของกลยุทธ์ที่ประสบความสำเร็จในการครองตลาดนวัตกรรมต่างๆ ตั้งแต่ระบบซอฟต์แวร์การจัดการสินค้าคงคลัง ไปจนถึงหุ่นยนต์สำหรับหยิบสินค้าแบบอัตโนมัติล้วนมีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำความเข้าใจในความต้องการของผู้บริโภค ตลอดจนการเพิ่มประสิทธิภาพและการทำกำไรสูงสุดจากศูนย์กระจายสินค้า และคลังสินค้า
เมื่อมีผู้เข้าร่วมรายใหม่ในสมรภูมิอีคอมเมิร์ซมากขึ้น คาดว่าอุตสาหกรรมนี้จะมีการแข่งขันที่ดุเดือดยิ่งขึ้น เมื่อการรวมกลุ่มของผู้เล่นรายย่อยเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ บริษัทต่างๆ จึงต้องมีแผนธุรกิจที่แข็งแกร่งและยั่งยืน และในขณะเดียวกัน ต้องปรับปรุงความสามารถในการวางแผนที่วัดผลได้ด้วยเทคโนโลยีที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล
ตลาดเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีศักยภาพที่ไร้ขอบเขต จากรายงาน e-Conomy ของ Google และ Bain ประมาณการว่าภายในปี 2573 เศรษฐกิจอีคอมเมิร์ซจะมีมูลค่าสินค้ารวมสูงถึง 1 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ
และแน่นอนว่าธุรกิจ Quick Commerce ก็เป็นส่วนหนึ่งของเทรนด์ดังกล่าว ถ้าดำเนินการได้อย่างถูกต้อง
