TikTok แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นดาวรุ่งออกมายืนยันแผนขยายความยาววิดีโอเป็น 10 นาที ให้ผู้ใช้ทุกคนรวมถึงคนไทยได้ชมวิดีโอยาวกว่าเดิม เบื้องต้น TikTok ย้ำว่าต้องการยกระดับประสบการณ์ให้ดีที่สุดในทุกด้าน ทั้งการไลฟ์สด การรองรับความต้องการของแบรนด์ และการชอปปิ้ง แต่นักสังเกตการณ์ฟันธงว่าการขยายความยาววิดีโอครั้งนี้ เป็นการแก้ปัญหาเรื่องความยากของการสร้างรายได้จากวิดีโอขนาดสั้นที่มีประสิทธิภาพ
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ชาวออนไลน์นิยมชมวิดีโอแบบสั้นระดับวินาทีเพราะรู้สึกทันใจกว่าวิดีโอแบบยาว ช่วงความสนใจที่ลดลงและพฤติกรรมการมีส่วนร่วมแบบใหม่เกิดขึ้นแพร่หลายในกลุ่มประชากรรุ่นใหม่ที่อายุน้อยลง ทำให้การชมเนื้อหาแบบสั้นกระชับกลายเป็นเทรนด์แรง จนหลายแพลตฟอร์มต้องเดินตาม TikTok เพื่อเชื่อมต่อกับกลุ่มคนรุ่นใหม่ให้ได้ แต่ปัญหาคือการสร้างรายได้จากวิดีโอสั้นให้มีประสิทธิภาพนั้นเป็นเรื่องยากมาก ซึ่ง TikTok เองก็รู้และพยายามหาทางก้าวข้ามผ่านไปเพื่อเติบโต
หลังจากเปิดตัวครั้งแรกปี 2016 ปัจจุบัน TikTok มีการเติบโต 85% เมื่อเทียบเป็นรายปี สถิติการสร้างวิดีโอบนแพลตฟอร์มเกิน 800 ล้านวิดีโอเรียบร้อย มียอดดูวิดีโอมากกว่า 1 ล้านล้านครั้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (รวมประเทศไทย) โดยข้อมูลประจำเดือนมิถุนายน 2564 ชี้ว่า TikTok มีฐานผู้ใช้ในอาเซียนมากกว่า 240 ล้านคนต่อเดือน
สถิตินี้เอื้อต่อเทรนด์การเติบโตของชุมชนออนไลน์ นำไปสู่เม็ดเงินซื้อสื่อออนไลน์ซึ่ง TikTok คาดว่าจะสูงถึง 27,000 ล้านบาทในปีนี้ โดยแม้จะไม่ได้พูดชัดเจน แต่ใครก็รู้ว่า TikTok ตระหนักดีถึงศักยภาพการสร้างรายได้โดยตรง ซึ่งอาจเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ TikTok ตัดสินใจขยายให้ผู้ใช้ทุกคนสามารถอัปโหลดวิดีโอความยาว 10 นาทีได้ในเร็ววันนี้ แน่นอนว่าการขยายเวลามีนัยสำคัญต่อการแข่งขันกับคู่แข่ง ที่พยายามแย่งชิงสายตาจากผู้นิยมวิดีโอสั้นอย่างดุเดือด
***ไม่สั้นแล้วนะ
สุรยศ เอี่ยมละออ หัวหน้าฝ่ายการตลาดผู้บริโภค TikTok กล่าวถึงกรณี “TikTok แบบยาว” ที่ผู้ใช้ TikTok จำนวนมากได้แจ้งข่าวการขยายขีดความสามารถในการอัปโหลดวิดีโอที่มีความยาว 10 นาที โดยให้ความเห็นสอดคล้องกับแถลงการณ์ที่ TikTok พยายามชูว่าการขยายความยาววิดีโอเป็นวิธีการล่าสุดของ TikTok ในการสร้างคุณค่าให้ชุมชนบนระบบ และเสริมสร้างประสบการณ์ TikTok แบบต่อเนื่องจากปีที่แล้วซึ่งมีการเปิดตัววิดีโอที่ยาวขึ้นมาก่อนหน้านี้ ทำให้ชุมชน TikTok มีเวลามากขึ้นในการสร้างสรรค์และรับความบันเทิงบน TikTok เบื้องต้นเชื่อว่าการเปิดตัวความสามารถในการอัปโหลดวิดีโอที่มีความยาวสูงสุด 10 นาทีจะปลดปล่อยความสร้างสรรค์ยิ่งกว่าเดิมสำหรับครีเอเตอร์ TikTok ทั่วโลก
“ตอนนี้ TikTok เปลี่ยนตัวเองให้เป็นมากกว่าแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นแล้ว มาเป็นเอ็นเตอร์เทนเมนต์แพลตฟอร์ม” สุรยศ กล่าว “การขยายเวลาคลิปวิดีโอเป็น 10 นาที มาจากเพราะอยากยกระดับประสบการณ์ดีที่สุดในทุกด้าน ทั้งการไลฟ์สด การรองรับแบรนด์ และการชอปปิ้งซึ่งเป็นเทรนด์พฤติกรรมของคนออนไลน์”
TikTok มองว่าการระบาดใหญ่เป็นตัวเร่งเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภค โดยมากกว่า 40% เปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคสื่อจากแบบดั้งเดิมมาเป็นออนไลน์ ขณะเดียวกัน 85% ของคนไทยยังใช้โทรศัพท์มือถือเพื่อดูสื่อบันเทิง และ 99% ดูวิดีโอออนไลน์ ภาวะนี้เสริมให้ TikTok ต้องปรับจุดยืนของตัวเองเพื่อเปิดรับโอกาสทางธุรกิจที่รออยู่ ก่อนจะซ้ำรอยแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นอื่นที่ไม่อาจลืมตาอ้าปากได้เพราะมีข้อจำกัด
ยกตัวอย่างเช่น ไวน์ (Vine) แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นของทวิตเตอร์ (Twitter) ซึ่งได้รับความนิยมอย่างล้นหลามในช่วงเวลาหนึ่ง และเป็นจุดเริ่มต้นอาชีพของดาราดังหลายคน น่าเสียที่ Twitter บริษัทแม่ของ Vine ไม่สามารถหาวิธีสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำจากคลิปวิดีโอของ Vine เพราะไม่สามารถแทรกโฆษณาที่ตอนต้นหรือตอนกลางลงในเนื้อหาสั้นจู๋ของวิดีโอ ในที่สุด ทุกสิ่งที่บีบบังคับให้ Vine ต้องปิดตัวลง
แต่ TikTok ไม่อยู่นิ่งรอให้โอกาสผ่านไป ด้วยการทยอยประกาศขยายความยาววิดีโอก่อนหน้านี้ตั้งแต่สิงหาคมปีที่แล้ว โดยผู้ใช้มีตัวเลือกในการอัปโหลดคลิปยาว 5 นาที เพิ่มจาก 3 นาที และ 60 วินาทีที่ขยายจากเวลาดั้งเดิมคือ 15 วินาที ทำให้ปัจจุบัน ผู้ใช้สามารถอัปโหลดคลิปที่ยาวขึ้นได้มาก ซึ่งอาจมีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อวิธีที่ผู้คนบริโภคเนื้อหาในแอป TikTok
TikTok ไม่ได้ตัดสินใจแบบนี้อย่างกะทันหัน แต่มุ่งต่อยอดหลังจากทดลองให้ TikTok เวอร์ชันภาษาจีนในชื่อ “Douyin” ได้เปิดใช้งานการอัปโหลดวิดีโอ 15 นาที (สำหรับผู้ใช้ทั้งหมด) ตั้งแต่ปี 2019 ซึ่ง TikTok พบว่าวิดีโอสตรีมสดที่ยาวกว่าซึ่งแสดงอยู่ในฟีดหลักนั้นไม่ได้สร้างปัญหาการมีส่วนร่วมใดๆ แถมยังเป็นเรื่องดีที่ครีเอเตอร์บางรายสามารถโพสต์ หรืออัปโหลดวิดีโอที่ยาวขึ้นได้ในบางครั้ง
ไม่เพียง TikTok จะมีความเข้าใจในเบื้องต้นว่าผู้ใช้มีแนวโน้มที่จะตอบสนองอย่างไรและจะนำเสนอคลิปที่ยาวกว่าในสตรีมสดได้อย่างไร แต่ความน่าสนใจยังอยู่ที่ TikTok จะสามารถขยายการมีส่วนร่วมของผู้ใช้ในแอปได้สำเร็จหรือไม่ ซึ่งหากทำได้ ย่อมนำไปสู่ชุดเนื้อหาและตัวเลือกโฆษณาที่กว้างขึ้น
***แข่งดุวงการแพลตฟอร์มวิดีโอสั้น-ยาว
การที่ TikTok พยายามแก้ความท้าทายเรื่องการสร้างรายได้จากคอนเทต์วิดีโอสั้น ด้วยการเปิดให้อัปโหลดวิดีโอที่ยาวขึ้นเพื่อให้มีศักยภาพในการสร้างรายได้โดยตรงมากขึ้น ย่อมเป็นการเติมเชื้อไฟให้ตลาดโฆษณาบนแพลตฟอร์มวิดีโอออนไลน์แข่งขันกันดุเดือดมากขึ้น ที่ผ่านมา ยูทูบ (YouTube) แจ้งเกิดบริการที่คล้ายกับ TikTok ในชื่อ “ชอร์ตส์” (Shorts) เพื่อเป็นสื่อเสริมสำหรับครีเอเตอร์ให้สามารถกระตุ้นความสนใจได้มากขึ้น ขณะที่เฟซบุ๊ก (Facebook) ก็เปิดใช้ฟีเจอร์ “รีลส์” (Reels) ให้ผู้ใช้อัปโหลดคลิปสั้นเหมือนในอินสตาแกรม (Instagram) ซึ่งให้บริการมาก่อนหน้านี้
เมื่อถามถึงภาวะการแข่งขันดุเดือดที่ TikTok ต้องเผชิญ ผู้บริหารไม่ได้มองว่าเป็นความกดดันของ TikTok ในการหาทางทำให้ครีเอเตอร์สามารถสร้างรายได้โดยตรงผ่านคลิปที่ยาวขึ้น ได้เหมือนกับสิ่งที่ครีเอเตอร์เห็นบนแพลตฟอร์มอื่น แต่ TikTok จะเน้นที่ความแตกต่างซึ่งทำให้ TikTok มีเอกลักษณ์และน่าดึงดูดกว่าแพลตฟอร์มอื่น
“เราเน้นให้ TikTok เชื่อมต่อทั้งคนที่รู้จักกันและไม่รู้จักกัน เราเปิดโอกาสให้ทุกคน ถือเป็นความแตกต่างระหว่างแพลตฟอร์มอื่น เราโฟกัสที่การให้ความบันเทิงและความสุข จึงแตกต่างจากที่อื่น เพราะคอนเทนต์ที่ทำออกมาจะไม่ปรากฏเฉพาะเพื่อนของเพื่อน การนำเสนอฟีดวิดีโอไม่ถูกชักนำโดยเพื่อน ทำให้ไม่มีการจำกัดกลุ่มเป้าหมาย และตรงความสนใจผู้ชมอย่างแท้จริง ไม่ต้องมีผู้ติดตามจำนวนมากก็มีโอกาสทำให้วิดีโอเป็นไวรัลได้ ถ้าเป็นคอนเทนต์ที่ดีจริง”
ไม่ว่าความพยายามของ TikTok จะออกผลหรือไม่ แต่สิ่งที่จะเกิดขึ้นแน่นอนคือชาว TikTok จะได้เห็นวิดีโอที่ยาวขึ้นเรื่อยๆ และทุกคนจะเห็นเทรนด์ใหม่ที่ก่อตัวขึ้นในเร็วๆ นี้ จากคลิปที่ยาวขึ้นภายในแอป ไม่ว่าใครจะชอบหรือไม่ก็ตาม
