xs
xsm
sm
md
lg

เทศกาลสงกรานต์...กับสังคมไทย ที่เปลี่ยนไป

เผยแพร่:   โดย: ยุรชัฏ ชาติสุทธิชัย

ในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมเชื่อว่าหลายๆท่านคงได้ไปเที่ยว พักผ่อน ชาร์จแบตกันอย่างเต็มที่ บางคนก็ออกต่างจังหวัด บางคนก็เข้ามากรุงเทพฯ เพื่อร่วมกิจกรรมงานสงกรานต์กับกลุ่มพันธมิตร ที่สะพานมัฆวานฯ

วันหยุดยาวช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่หลายๆคนต่างก็กลับบ้านไปกราบผู้ใหญ่ พบญาติพี่น้อง พูดง่ายๆ เป็นวันรวมญาติ ของคนไทยนั่นเอง

อีกทั้งยังเป็นวันของการเล่นน้ำให้ชุ่มฉ่ำปอด สดชื่นคลายร้อนกันถ้วนหน้า หลายๆจังหวัดมีการปิดถนนอย่างเป็นทางการเพื่อการเล่นน้ำโดยเฉพาะเลยทีเดียว และมักจะตั้งชื่อถนนเหล่านั้นด้วยคำว่าข้าว ตามถนนข้าวสาร ที่เป็นถนนที่มีการปิดถนนเพื่อเล่นน้ำกันอย่างเป็นทางการในที่แรกๆ มีทั้งถนนข้าวปุ้น ถนนข้าวเหนียว และถนนข้าวแคบ ตามมา

สงกรานต์ เป็นประเพณีในเดือน 5 ของประเทศไทย ลาว กัมพูชา พม่า ชนกลุ่มน้อยชาวไตแถบเวียดนามและมณฑลยูนนานของจีน ศรีลังกาและทางตะวันออกของประเทศอินเดีย

สงกรานต์เป็นคำสันสกฤต หมายถึงการเคลื่อนย้าย ซึ่งเป็นการอุปมาถึงการเคลื่อนย้ายของการประทับในจักรราศี หรือคือการเคลื่อนขึ้นปีใหม่ในความเชื่อของไทยและบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สำหรับในประเทศไทย วันสงกรานต์ในแต่ละภาค เรียกชื่อต่างๆกัน ภาคใต้เรียกวันว่าง ภาคเหนือเรียกวันสังขารล่อง ส่วนภาคอิสานเรียกบุญสรงน้ำ

สงกรานต์ เป็นประเพณีเก่าแก่ของไทยซึ่งสืบทอดมาแต่โบราณคู่มากับประเพณีตรุษ จึงมีการเรียกรวมกันว่า ประเพณีตรุษสงกรานต์ หมายถึงประเพณีส่งท้ายปีเก่า และต้อนรับปีใหม่ คำว่าตรุษเป็นภาษาทมิฬ แปลว่าการสิ้นปี เทศกาลเนื่องในการสิ้นปี และการขึ้นปีใหม่

การนับวันเริ่มต้นปีใหม่ของไทยเปลี่ยนแปลงมาตามยุคสมัย คนไทยเคยนับวันขึ้นหนึ่งค่ำเดือนอ้าย เป็นเดือนหนึ่ง ซึ่งตกอยู่ในเดือนพฤศจิกายนเป็นวันขึ้นปีใหม่ ต่อมาไทยรับคติความเชื่อแบบพราหมณ์ นับตามสุริยคติ เรียกวันขึ้นปีใหม่ว่าสงกรานต์( แปลว่าเคลื่อนที่ ก้าวล่วง ข้ามย้าย)

ในช่วงเดือนห้า เมื่อดวงอาทิตย์โยกย้ายข้ามพ้นจากราศีมีนไปสู่ราศีเมษ ดวงอาทิตย์เคลื่อนมาครบหนึ่งรอบปีในวันที่ 13 เมษายน ถือเป็นวันมหาสงกรานต์ ส่วนวันที่ 14 เป็นวันเนา(แปลว่า คงอยู่ระหว่างมีนกับเมษ) และ วันที่15 เมษา เป็นวันเถลิงศกขึ้นปีใหม่ ไทยนับวันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่ไทยมาตั้งแต่สมัย รัชกาลที่ 5

มาเปลี่ยนอีกครั้งตามสากลนิยม ให้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันปีใหม่ตามแบบตะวันตก เมื่อปีพ.ศ. 2483 ในรัชกาลที่ 8 สมัยจอมพลป.พิบูลสงคราม

ที่มาของการนับคำนวณและกำหนดปฏิทินวันขึ้นปีใหม่ของชาติต่างๆ เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับการหมุนของโลก ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดวงดาว ตามความรู้ความเข้าใจของมนุษย์ เช่น ความรู้ของนักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ และตำราโหราศาสตร์

การนับปีใหม่ของโลกตะวันตกสมัยโบราณเลือกวันที่กลางวันกับกลางคืนยาวเท่ากัน ที่เรียกว่า Equinox ส่วนโลกตะวันออกเลือกวันที่เวลากลางคืนกลางวันยาวเท่ากันในฤดูร้อนของเดือนเมษายน หรือวันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่

ไทยเป็นสังคมเกษตรกรรมมายาวนาน การเพาะปลูกสัมพันธ์กับเรื่องของฤดูกาล และดินฟ้าอากาศ ก่อนหน้าที่เราจะมีระบบชลประทาน ชาวไร่ชาวนาพึ่งฝนฟ้าในการผลิตเป็นหลัก ในช่วงเมษายน เป็นช่วงหน้าแล้ง หลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตแล้ว มีช่วงเวลาว่างก่อนฝนจะมา การฉลองสิ้นปีละเริ่มปีใหม่จึงสอดคล้องกับฤดูกาลในการผลิต

พิธีสงกรานต์ของไทยสมัยโบราณมีทั้งพิธีกรรมหลวงในราชสำนัก เป็นหนึ่งในพระราชพิธีสิบสองเดือน ที่เน้นทั้งพิธีกรรมแบบพราหมณ์ หรือศาสนาฮินดู และศาสนาพุทธ มีการประกาศอัญเชิญเทวดา และขออานุภาพพระรัตนตรัย ดลบันดาลให้มีสวัสดิมงคลและพ้นสรรพภัยพิบัติ ทั้งภัยจากธรรมชาติและภัยจากมนุษย์ทั่วพระราชอาณาเขต

ส่วนพิธีสงกรานต์ของชาวบ้าน เกี่ยวข้องกับความเชื่อศาสนาพุทธ มีการทำบุญตักบาตร อุทิศบุญกุศลให้บรรพบุรุษและญาติผู้ล่วงลับ มีการสรงน้ำพระ และ รดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ เพื่อเป็นสิริมงคลต่อชีวิตในการเริ่มต้นปีใหม่ที่มีความสุข

พิธีสงกรานต์ เป็นพิธีกรรมที่เกิดขึ้นในสมาชิกของครอบครัว หรือชุมชนบ้านใกล้เรือนเคียง แต่ปัจจุบันได้เปลี่ยนไปสู่สังคมในวงกว้าง และมีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนทัศนคติ และความเชื่อ ได้มีการเสริมจนคลาดเคลื่อนบิดเบือนไป เกิดการประชาสัมพันธ์ในเชิงการท่องเที่ยวว่าเป็น Water Festival หรือ ประเพณีการเล่นน้ำสงกรานต์

ทุกวันนี้ สังคมเปลี่ยนไป มีการเคลื่อนย้ายอพยพ คนชนบทเข้ามาทำงานในเมืองใหญ่ เมื่อรัฐประกาศให้วันสงกรานต์เป็นวันครอบครัว วันหยุดยาวต่อเนื่องประจำปี เป็นช่วงที่คนทำงานในเมืองมีโอกาส "กลับบ้าน" ไปเยี่ยมครอบครัวญาติพี่น้อง

การมีวันหยุดยาวทั่วประเทศ ทำให้การเดินทางจากเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพออกไปทั่วทุกภาคของประเทศ การจราจรบนถนนสายสำคัญคับคั่งในช่วงวันก่อนสงกรานต์ วันแรกของเทศกาล และวันสุดท้ายของเทศกาล เกิดอุบัติเหตุทางถนนสูง นับเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นตามการเปลี่ยนแปลงหลายด้าน ทั้งเศรษฐกิจและสังคม นอกจากนี้ เทศกาลสงกรานต์ยังถูกใช้ในการส่งเสริมการท่องเที่ยว ทั้งในกลุ่มคนไทย และนักท่องเที่ยวต่างประเทศ

การเดินทางในวันเทศกาลของคนไทย จึงฉลองไปพร้อมกับการเกิดอุบัติเหตุ การฉลองของคนไทยจำนวนมากเกี่ยวข้องกับการดื่มแอลกอฮอล์ ความคึกคะนอง ความประมาท หรือความอ่อนเพลียจนหลับใน หลายครอบครัวจบวันฉลองเทศกาลด้วยงานศพ การสูญเสียคนในครอบครัว และการบาดเจ็บพิการจำนวนมากในแต่ละปี

การใช้รถใช้ถนน เคารพ ปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด และการมีน้ำใจเกื้อกูลกันเป็นสิ่งจำเป็น แต่สิ่งเหล่านี้กำลังขาดหายในสังคมไทย

เมื่อกฎหมายอยู่ในมือเจ้าหน้าที่บางส่วนฉ้อฉล อาศัยช่วงเวลานี้หาผลประโยชน์จากประชาชน บางรายถูกเจ้าหน้าที่เลวๆบางคนฉวยโอกาสตบทรัพย์ด้วยใบสั่ง หรือข้อหาที่ไม่เป็นธรรม

สำหรับคุณตำรวจที่ทำหน้าที่อย่างเสียสละนั้นผมนับถือครับเพราะว่าท่านต้องเสียสละอย่างมากไม่ได้หยุด ไม่ได้ไปเที่ยวไหน แถมบางคนไม่ได้พบหน้าครอบครัวเลยทั้งสัปดาห์ วันสงกรานต์ นี่ห้ามป่วย ห้ามลา ห้ามขาดกันเลยทีเดียวสำหรับบางพื้นที่

เรื่องที่พบเห็นกันทุกปีอีกอย่างหนึ่งคือการที่สาวๆแต่งตัวกันไม่ค่อยเหมาะสม บางคนแต่งตัวไปเล่นน้ำ แต่ใส่เสื้อผ้าซะผีขนุนยังอาย แถมบางคนแต่งตัวล่อเสือล่อจระเข้ จนเกิดภัยกับตัว ทั้งถูกลวนลาม ทั้งถูกจ้องมองอย่างไม่เหมาะสมจากหนุ่มๆอีกด้วย เรื่องนี้ผมก็อยากขอฝากคุณสาวๆเอาไว้ด้วยนะครับ

ความแรงของการแต่งตัวของสาวยุคนี้ แฟชั่นการแต่งตัวจงใจเปิดโชว์อวัยวะที่ควรปกปิด เลยเถิดจนถึงขั้น มีการเต้นเปลือยอกของสามสาวบริเวณถนนสีลม และมีคนเอาคลิปออกมาเผยแพร่ทางอินเตอร์เน็ต ผมไม่ทราบว่าสามสาวเต้นโชว์เปลือยอกด้วยฤทธิ์แอลกอฮอล์หรือเมายาจนควบคุมสติไม่ได้ หรือเพราะเธอถูกจ้างมาเต้นเพื่อนำมาดึงดูดคนมาเล่นน้ำสงกรานต์ที่สีลม

ไม่ว่าจะเกิดจากเหตุผลใด ผมว่าหญิงสาวทั้งสามคนเธอตกเป็นเหยื่อของสังคมที่เสื่อมทราม ใช้ร่างกายอวัยวะมนุษย์โดยเฉพาะเพศหญิง มาเป็นสินค้า ยั่วยุทางเพศ และเป็นเครื่องมือหาผลประโยชน์ทางธุรกิจ ซึ่งเกิดจากผู้ใหญ่เลวๆทั้งหลายนั่นแหละครับ

อย่างไรก็ตาม สงกรานต์ปีนี้น่าจะเป็นปีแรกที่คนไทยได้เล่นน้ำกันอย่างสนุกสนาน ในรอบสองปี เพราะก่อนหน้านี้ทั้งสองปี เราต้องเผชิญกับเหตุการณ์รุนแรงเผาบ้านเผาเมืองของคนกลุ่มหนึ่ง ที่วันนี้คนทำร้ายบ้านเมืองยังลอยนวลอยู่

เนื่องในโอกาสวันปีใหม่แบบไทยๆ ผมหวังว่าทุกๆท่านจะได้พบแต่สิ่งดีๆทั้งครอบครัวนะครับ และขอให้ประเทศไทยปลอดภัย ทั้งภัยจากคนเลวและภัยธรรมชาตินะครับ สาธุ….
กำลังโหลดความคิดเห็น