จากปรากฏการณ์ที่พบเห็นได้ยากกรณีช้างเอเชียป่าในเขตอนุรักษ์ประจำแคว้นปกครองตัวเองชนชาติไตแห่งสิบสองปันนา มณฑลยูนนาน จำนวน 15-16 ตัว* อพยพขึ้นเหนือตั้งแต่ปีที่แล้ว รอนแรมเป็นระยะทางราว 500 กิโลเมตร ระหว่างทางแม่ช้างยังตกลูกหนึ่งตัว จนมาถึงบริเวณใกล้เมืองคุนหมิงในปลายเดือน พ.ค. โขลงช้างนอนพักผ่อนกลายเป็นภาพข่าวฮ็อตทั้งในจีนและต่างประเทศ
ด้วยความก้าวหน้าเทคโนโลยีสารสนเทศจีนที่ใช้ในการติดตามการเดินทางของช้างป่าโขลงนี้ ได้เผยพฤติกรรมของโขลงช้างทั้งตัวแม่ตัวลูกจนดึงดูดใจชาวจีนและชาวโลกหลายล้านคนเข้าร่วมติดตาม
ทว่า นอกจากกระแสชื่นชมในความน่ารักและปลุกความตื่นตัวการอนุรักษ์สัตว์โลกร่างยักษ์แล้ว ขณะนี้ยังไม่มีใครอธิบายสาเหตุที่แน่นอนของการอพยพขึ้นเหนือของโขลงช้างเอเชียป่าโขลงนี้ ซึ่งคำตอบในการอพยพของช้างป่าโขลงนี้จะช่วยกำหนดทิศทางการอนุรักษ์ฯอย่างสำคัญ
ในฝั่งจีน โดยสำนักข่าวซินหัวได้รวบรวมการคาดเดาของผู้เชี่ยวชาญ 1) ประชากรช้างป่าในเขตอนุรักษ์ธรรมชาติมีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆจนอาหารไม่พอกิน พวกมันจึงต้องออกเดินทางหาอาหารไปทั่ว 2) หลังจากที่ช้างยกโขยงออกจากเขตอนุรักษ์แล้ว หากินได้อย่างอิสระ และได้กินอาหารถูกปาก เช่น อ้อย ข้าวโพด ทั้งยังไม่ประสบภัยคุกคามใดๆ พวกมันจึงไม่คิดกลับแหล่งที่อยู่อาศัยเดิม 3) จ่าฝูงหลงทาง โขลงช้างเดินทางเข้าไปในป่าลึกบุกเรือกสวนไร่นากินพืชผลเกษตรเป็นอาหาร และไม่สามารถค้นพบแหล่งธรรมชาติที่เหมาะเป็นที่อยู่อาศัยระยะยาวดังนั้นจึงเที่ยวท่องไปเรื่อยๆอย่างไร้จุดหมาย
ในสัปดาห์ที่แล้ว สื่อจีน สถานีโทรทัศน์ของทางการจีน ฟีนิกซ์ทีวี ได้ติดต่อขอสัมภาษณ์พิเศษ วีระศักดิ์ โควสุรัตน์ รองประธานกรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของวุฒิสภาไทย ในฐานะที่เคยมีประสบการณ์ทำงานเกี่ยวกับช้างมา20 ปี
วีระศักดิ์ โควสุรัตน์ กล่าวว่า สาเหตุที่มีการเร่งสืบค้นกันต่อไปก็คืออะไรเป็นเหตุให้ช้าง ออกเดินทางจากแหล่งที่อยู่อาศัยในเขตอนุรักษ์ช้างป่าโดยเฉพาะเป็นการอพยพจากทางตอนใต้ของจีนขึ้นมาทางเหนือ ซึ่งเป็นสิ่งที่กลุ่มนักอนุรักษ์จากทั่วโลกกำลังให้ความสนใจอย่างยิ่ง และหวังว่าทีมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมจีนจะช่วยให้ช้างกลับสู่ธรรมชาติที่เหมาะสม
นอกจากนี้ กลุ่มยักษ์ใหญ่สื่อโลกต่างให้ความสนใจต่อกรณีโขลงช้างป่าจีนอพยพขึ้นเหนือทั้งสำนักข่าวรอยเตอร์ส เอพี นิวยอร์กไทม์ส ไปยันสื่อแดนผู้ดีแห่งอังกฤษ และสื่อเมืองเบียร์ในเยอรมนี นิวยอร์กไทม์ส ได้อ้างผู้เชี่ยวชาญในสมาคมสวนสัตว์แห่งลอนดอน (Zoological Society of London) เสนอแนะว่า “พวกเราจะต้องเรียนรู้...และควรใช้เหตุการณ์นี้ปลุกกระแสความสนใจปัญหาการอยู่ร่วมระหว่างคนกับสัตว์”
ล่าสุด สำนักข่าวซินนหัวรายงานว่าในสุดสัปดาห์ที่ผ่ามา ช้างป่า 14 ตัวยังคงอยู่ในตำบลสือเจี๋ย เมืองอี้ว์ซี ห่างจากเมืองคุนหมิง 90 กิโลเมตร โดยช้างเพศผู้อีกตัวแยกจากโขลงไปเมื่อ 8 วันก่อน
หน่วยงานท้องถิ่นระดมเจ้าหน้าที่กว่า 300 คน ยานพาหนะมากกว่า 600 คัน และโดรน 18 ลำ เพื่อติดตามโขลงช้างและป้องกันความขัดแย้งระหว่างชาวบ้านกับช้าง
คณะทำงานฯได้ระดมตำรวจต้อนช้าง อพยพผู้คนบนท้องถนนเพื่ออำนวยความสะดวกแก่การเดินทางของโขลงช้าง และใช้อาหารล่อช้างออกห่างจากพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่น
อนึ่ง ช้างป่าในจีนมีจำนวนราว 300 ตัว ขณะที่ฝั่งไทยมีช้างป่าอยู่ถึง 3,000-4,000 ตัว ส่วนช้างบ้านไทยนั้นก็กำลังเผชิญปัญหาขาดแคลนอาหาร และมลพิษสิ่งแวดล้อมทำให้พวกช้างหากินอย่างยากลำบากมาก
ในจังหวะโอกาสที่ช้างป่าจีนกลายเป็น “หมิงซิง” (ดาราดัง)ระดับอินเตอร์ มาช่วยปลุกกระแสอนุรักษ์เจ้าสัตว์ร่างยักษ์ หวังว่าทั้งช้างป่าจีนและช้างป่าไทยจะได้มีแหล่งที่อยู่อาศัยในธรรมชาติที่เหมาะสม ตลอดจนช้างบ้านได้มีแหล่งอาหารที่เพียงพอ
ปริศนา ‘ช้างป่าจีนเดินทัพทางไกล’ ชาวจีนกำลัง 'อิน' ข่าว ‘ช้างป่าออนทัวร์’ (ตอน 1)
* หมายเหตุ ช้างป่าเรียกเป็นตัว ส่วนช้างบ้านเรียกเป็นเชือก
Clip: โขลงช้างป่าจีนอพยพขึ้นเหนือ ตอนลุยเข้าใกล้เมืองคุนหมิง
Clip: CCTV+ ช้างหนุ่มแยกโขลงรอนแรมไปลำพัง
Clip: แม่ช้างช่วยลูกช้างตกท่อ ระหว่างมาถึงเมืองอี้ว์ซี ใกล้เมืองคุนหมิง