ซากใบไม้โลกล้านปีปริศนา ‘หลังคาโลก’ หยุดสูง

เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์ - การค้นพบซากฟอสซิลใบไม้ของต้นเบอร์บีริส ( Berberis) อายุ 17 ล้านปีก่อนเมื่อไม่นานมานี้ นับเป็นหลักฐานทางบรรพพฤกศาสตร์ครั้งสำคัญ ที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์ต้องทบทวนเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของที่ราบสูงทิเบตกันใหม่

ที่ราบสูงทิเบต ซึ่งได้ชื่อว่า หลังคาโลก ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ยังคงเป็นประเด็นถกเถียงกันในเรื่องยุคสมัยของกาลเวลา ที่มีการเพิ่มระดับความสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณที่ราบสูงทิเบตทางด้านเหนือ ซึ่งยังขาดหลักฐานในยุคดึกดำบรรพ์มาคลี่คลายปริศนา และนักวิทยาศาสตร์บางคนเข้าใจว่า ที่ราบสูงแห่งนี้หยุดสูงมานานกว่า 20 ล้านปีแล้ว

รายงานการค้นพบครั้งนี้มีปรากฏอยู่ในวารสารไซเอนทีฟิก รีพอร์ตส ( Scientific Reports) โดยคณะนักวิทยาศาสตร์ของสถาบันพฤกษศาสตร์แห่งสถาบันศึกษาวิทยาศาสตร์ของจีน ซึ่งมีศาสตราจารย์หวัง อี้ว์เฟย และหลี่ เฉิงเซิน เป็นหัวหน้า

นักวิทยาศาสตร์คณะนี้ไปพบซากฟอสซิลใบไม้ของดอกไม้สกุลเบอร์บีริสในแอ่งน้ำโฮล ซิล ( Hol Xil Basin) ที่ระดับความสูง 4,600 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล ซึ่งสูงหลายพันเมตรจากระดับที่ต้นเบอร์บีริสทั่วไปจะอยู่ได้ โดยปัจจุบันต้นไม้ชนิดนี้ยังขึ้นมีให้เห็นดกดื่นในทิเบต ที่ระดับความสูงระหว่าง 900-2,500 เมตร

การพบซากฟอสซิลดังกล่าวหักล้างความคิดที่ว่า ที่ราบสูงทิเบตด้านเหนือได้มีการยกตัวขึ้นสูงจนถึงระดับในปัจจุบันคือ 4,600 เมตรจากระดับน้ำทะเล หรือสูงกว่านี้มาตั้งแต่ก่อนจะถึงยุคไมโอซีน ( 23 ล้านปีก่อน) และได้หยุดสูงมานับตั้งแต่นั้น โดยนักวิทยาศาสตร์คณะนี้คำนวณว่า ที่ราบสูงทิเบตด้านเหนือเคยสูงถึง 3,000 เมตรมาตั้งแต่ต้นเบอร์บีริสมีชีวิตเมื่อ 17 ล้านปีก่อน โดยในช่วงกว่า 50 ล้านปีก่อน จนถึงช่วงต้นยุคไมโอซีน ที่ราบสูงทิเบตด้านเหนืออาจยังอยู่อยู่ในภาวะนิ่ง แต่หลังจากนั้น ได้มีการยกตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว และมิได้หยุดสูงอย่างที่เข้าใจกันดังกล่าว

ทั้งนี้ การเคลื่อนชนกันระหว่างแผ่นเปลือกโลกอินเดียกับยูเรเซียดันให้ที่ราบสูงทิเบตขยับสูงขึ้นที่ละน้อยทุกปี แต่สภาพแวดล้อม เช่น ลมและน้ำฝนมีส่วนกัดกร่อนการเติบโตได้เช่นกัน

ด้านนายหวัง เจี้ยนกัง ผู้ช่วยนักวิจัยของสถาบันธรณีวิทยาและธรณีฟิสิกส์แห่งสถาบันศึกษาวิทยาศาสตร์ของจีนระบุว่า การค้นพบดังกล่าวให้ข้อมูล ที่มีประโยชน์มาก โดยเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่า ที่ราบสูงทิเบตได้หยุดสูง แต่จะเป็นเมื่อใดนั้นยังเป็นประเด็นถกเถียงกันไม่จบ และนำไปสู่การพัฒนาทฤษฎีต่าง ๆ เพื่อคำนวณการเพิ่มระดับความสูง อย่างไรก็ตาม การค้นพบนี้ยังต้องศึกษาข้อมูลอีกหลายอย่าง เพื่อรองรับความน่าเชื่อถือ อาทิ ใบไม้แห่งอดีตกาลนี้มีการเคลื่อนย้ายทางธรรมชาติได้อย่างไร จึงปลิวมาถูกฝังทับถมใต้โคลนตะกอน กระทั่งกลายเป็นซากฟอสซิลจนถึงทุกวันนี้