ฉีว์ปั๋วอี้ว์ดำเนินชีวิตผ่านกาลเวลามาถึงหกสิบปี และได้เปลี่ยนแปลงถึงหกสิบครั้งเช่นกัน ไม่มีแม้สักครั้งเดียวที่สิ่งที่เขาบอกว่า “ถูก” ในตอนต้นนั้น จะไม่กลายเป็นสิ่งที่เขาปฏิเสธและบอกว่า “ผิด” ในตอนท้าย ดังนั้น ในขณะนี้ก็ยังไม่อาจยืนยันได้ว่าสิ่งที่เขาบอกว่า “ถูก” อยู่ในขณะนี้นั้น แท้จริงแล้วคือสิ่งที่เขาบอกว่า “ผิด” ตลอดห้าสิบเก้าปีที่ผ่านมา สรรพสิ่งล้วนมีชีวิต แต่ก็ไม่มีผู้ใดเห็น “ที่มา” ของมัน มันล้วนอุบัติขึ้น แต่ก็ไม่มีผู้ใดเห็นช่องทางที่ล่วงออกมา ผู้คนต่างให้ความสำคัญกับสิ่งที่ปัญญาพวกเขาสามารถเข้าใจ แต่ก็ไม่มีผู้ใดเข้าใจถึงสิ่งที่ปัญญาพวกเขาไม่สามารถเข้าใจ และสามารถหยั่งถึงได้ในที่สุด เราไม่อาจเรียกขานสิ่งนี้เป็นอื่นไปได้ นอกจากความพิศวงอันยิ่งใหญ่ ปล่อยให้มันเป็นไปเช่นนั้นเถิด ปล่อยไว้เช่นนั้น ท่านก็ไม่อาจหลีกหนีมันพ้น นี่คือสิ่งที่ถูกเรียกว่า “เป็นเช่นนั้น” และ “เป็นเช่นนั้นละหรือ”
จวงจื่อกล่าวแก่ฮุ่ยจื่อว่า “ขงจื่อได้ดำเนินชีวิตผ่านกาลเวลามาถึงหกสิบปี และก็ได้เปลี่ยนแปลงถึงหกสิบครั้ง และสิ่งที่ในตอนแรกเขาบอกว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้องนั้น ในที่สุดเขาก็บอกว่ามันเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง ดังนั้น จึงไม่อาจบอกได้ว่า สิ่งที่เขาบอกว่าเป็นสิ่งถูกต้องในขณะนี้นั้น เป็นสิ่งที่เขาบอกว่าไม่ถูกต้องเมื่อห้าสิบเก้าปีที่ผ่านมาหรือไม่”
แปลเรียบเรียงตัดตอนจากหนังสือจวงจื่อ
