จีนตัดริบบิ้น เปิดเขตค้าเสรีเซี่ยงไฮ้ หยั่งความสามารถปฏิรูปศก.มังกร

เอเจนซี—จีนเปิดเขตการค้าเสรีในมหานครเซี่ยงไฮ้อย่างเป็นทางการในวันนี้(29 ก.ย.) ซึ่งถือเป็นเขตการค้าเสรีแห่งแรกของประเทศจีน และเป็นฐานทดลองการปฏิรูปที่สำคัญของประเทศ หากประสบความสำเร็จก็จะขยายคลอบคลุมไปยังเขตต่างๆทั่วประเทศ

สำนักข่าวซินหวารายงาน เขตการค้าเสรีเซี่ยงไฮ้ ได้เริ่มดำเนินการแล้วในวันนี้ และจะเป็นฐานทดลองแนวคิดการปฏิรูปเศรษฐกิจระบบตลาดอย่างลงลึกยิ่งขึ้น อีกทั้งช่วยเสริมสร้างความแข็งแกร่งแก่เศรษฐกิจของประเทศ

กระแสทั่วไปมองว่าการเปิดเขตการค้าเสรีในเซี่ยงไฮ้นี้ เป็นการทดสอบสำคัญที่จะหยั่งวัดความสามารถของจีนในการปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจซึ่งผู้นำได้สัญญามานานหลังจากที่ประกาศจะปรับเปลี่ยนรูปแบบเศรษฐกิจเพื่อคลี่คลายสถานการณ์ชะลอตัวทางเศรษฐกิจ

คณะมุขมนตรี หรือคณะรัฐบาลจีน แถลงในวันศุกร์(27 ก.ย.) ถึงการปฏิรูปภายในเขตการค้าเสรีเซี่ยงไฮ้ ได้แก่ ไฟเขียว “สกุลเงินหยวน” ภายใต้บัญชีทุน สามารถแลกเปลี่ยนหรือแปลงค่าได้อย่างเสรี (currency convertibility) และจะทดลองปล่อยอัตราดอกเบี้ยเคลื่อนไหวตามกลไกตลาด (market-set interest rates) ซึ่งกลุ่มนักวิเคราะห์มองว่าเป็นการปฏิรูปสำคัญในระบบเศรษฐกิจจีน นอกจากนี้ยังเปิดกว้างการลงทุนจากต่างแดน โดยจะลดข้อจำกัดการลงทุนในภาคบริการ 18 ภาค ตั้งแต่ภาคบริการการเงินไปถึงภาควัฒนธรรม

สื่อของรัฐจีนเผยว่าความตื่นตัวต่อการเปิดเขตการค้าเสรีแห่งแรกของจีน ทำให้หุ้นของกลุ่มบริษัทที่มีฐานในเซี่ยงไฮ้ดีดตัวขึ้น นอกจากนี้ยังได้ดันราคาบ้านและที่ดินในเขตเพื่อนบ้านรอบๆเซี่ยงไฮ้สูงขึ้นอีกในช่วง 2-3 สัปดาห์ที่ผ่านมา

ทั้งนี้นายกรัฐมนตรีหลี่ เค่อเฉียง ซึ่งเพิ่งเข้าดำรงตำแหน่งฯเมื่อเดือนมี.ค.ที่ผ่านมา เป็นผู้ผลักดันโครงการเขตการค้าเสรีแห่งเซี่ยงไฮ้นี้ ด้วยความหวังสร้างแบบอย่างการปฏิรูปฯทั่วประเทศในอนาคต

ขณะนี้ผู้นำจีนพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงปัจจัยกระตุ้นเศรษฐกิจ ที่พึ่งพิงโครงการลงทุนขนาดใหญ่ โดยผลักดันให้การบริโภคภายในเป็นเครื่องยนต์ตัวหลักในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ

จีนได้ทะยานขึ้นมาเป็นยักษ์ใหญ่เศรษฐกิจอันดับสองของโลก มีอัตราเติบโตฯหรือจีดีพี เท่ากับ 7.7 เปอร์เซ็นต์เมื่อปีที่แล้ว(2555) นับเป็นการขยายตัวที่ช้าที่สุดในรอบ 13 ปี สำหรับอัตราเติบโตช่วงสามเดือนแรกของปีนี้ อยู่ที่ 7.7 เปอร์เซ็นต์ และยิ่งแผ่วลงอีก ที่ 7.5 เปอร์เซ็นต์ระหว่างเดือนเม.ย.-มิ.ย.

ความริเริ่ม 18 ประการ รัฐบาลมังกรจะพร้อมเปิดกว้างแค่ไหน?
ในวันสุกดิบก่อนเปิดเขตการเสรีอย่างเป็นทางการ สื่อฮ่องกง เซาท์ ไชน่า มอร์นิ่ง โพสต์รายงานวานนี้(28 ก.ย.) ว่ารัฐบาลจีนประกาศความริเริ่มด้านนโยบายใหม่สำหรับเขตการค้าเสรีเซี่ยงไฮ้ 18 ประการ ที่จะลดข้อจำกัดการลงทุนในอุตสาหกรรมหลักของ 6 ภาคด้วยกัน รวมทั้งภาคบริการการเงินและโทรคมนาคม แต่ก็ยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่ารัฐบาลมังกรจะพร้อมเปิดกว้างไปไกลแค่ไหน โดยความริเริ่มที่น่าตื่นเต้นและจับตา ได้แก่ การทลายการผูกขาดในภาคบริการอินเทอร์เน็ต การส่งถ่ายข้อมูล และการจัดเก็บข้อมูล (storage business) ซึ่งการเปิดกว้างการลงทุนเหล่านี้ยังอยู่ภายใต้การพิจารณาและอาจต้องได้รับการรับรองเป็นกรณีพิเศษ

ก่อนหน้า นายกฯหลี่กล่าวว่า หากการปฏิรูปเศรษฐกิจในเขตการค้าเสรีเซี่ยงไฮ้ประสบความสำเร็จ รัฐบาลกลางก็จะนำรูปแบบฯนี้ ไปใช้กับเขตต่างๆทั่วประเทศ สื่อของรัฐได้เปรียบเทียบเขตการค้าเสรีเซี่ยงไฮ้นี้กับการสร้างเขตเศรษฐกิจพิเศษเซินเจิ้นของผู้นำเติ้ง เสี่ยวผิงเมื่อ 30 กว่าปีที่แล้ว และนายกฯหลี่ก็ได้เผชิญอุปสรรคเช่นเดียวกับที่ผู้นำเติ้งประสบมา คือ แรงต้านจากกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ

ทั้งการปล่อยเสรีอัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินต่างชาติ และการยกเลิกกฎเหล็กในการห้ามเข้าถึงอินเทอร์เน็ต อย่างเฟซบุ๊ค ทวิตเตอร์ และเว็บไซต์ข่าวนิวยอร์กไทม์ส ที่จีนได้บล็อกไว้ เพราะถือเป็นประเด็นความอ่อนไหวทางการเมือง

แผนการเปิดกว้างภาคอินเทอร์เน็ตดูจะโดนต้านจากกลุ่มอนุรักษ์นิยม โดยหนังสือพิมพ์ประชาชน หรือพีเพิล เดลี่ ซึ่งเป็นกระบอกเสียงพรรคคอมมิวนิสต์ ได้นำเสนอบทความแสดงความคิดเห็นเมื่อวันศุกร์(27 ก.ย.) ระบุกลุ่มนักวิจัยของรัฐบาลเตือนความเสี่ยงทางการเมือง ในบทความยังได้เปรียบเทียบการยกเลิกกฎเหล็กในภาคอินเทอร์เน็ตว่า เสมือนการสร้าง “การตั้งรกรากชาวต่างชาติ” ในเซี่ยงไฮ้ภายใต้สนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรม ที่กลุ่มอำนาจจักรวรรดินิยมบีบบังคับจีนเมื่อ100 ปีที่แล้ว

นอกไปจากนี้ กลุ่มอุตสาหกรรมหลักที่จะได้รับการคลายข้อจำกัดการลงทุน ได้แก่ ภาคบริการการเงินและธนาคาร โดยจีนจะอนุญาตให้ธนาคารต่างชาติ เข้ามาเปิดหน่วยปฏิบัติการธุรกิจโดยทุนบริษัทแม่ทั้งหมด (Wholly Own) และไม่ต้องผ่านขั้นตอนการรับรองจากหน่วยงานรัฐมากมาย

ในเดือนสิงหาคม คณะมุขมนตรีจีนได้รับรองการเปิดเขตการค้าเสรีที่เซี่ยงไฮ้ ครอบคลุมพื้นที่ 29 ตร.กม. ในเขตผู่ตงใหม่ (Pudong New Area) ซึ่งรวมเขตปลอดภาษีไหว้เกาเฉียว ท่าเรือหยังซัน และสนามบินนาชาติ หากประสบความสำเร็จเขตการค้าเสรีฯนี้จะค่อยๆขยายครอบคลุมพื้นที่ 1,210 ตร.กม.ของเขตผู่ตงทั้งหมด