จีนไม่ได้ยุ่งราคาธาตุหายาก จะโทษก็ต้องโทษ “กลไกตลาด”

รอยเตอร์ - จีนส่งเสียงปฏิเสธ (20 มิ.ย.) ว่าตนไม่ได้เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับราคาธาตุหายากในตลาดโลก ตามที่ชาติมหาอำนาจเศรษฐกิจพยายามจะกล่าวโทษ โดยเผยว่าคุณภาพวัตถุดิบที่ดีขึ้นเป็นตัวทำให้ราคาธาตุหายากที่จีนผลิตเพื่อส่งออกและใช้ในประเทศนั้นดีดตัวสูงขึ้น

ในเดือนมี.ค. สหภาพยุโรป สหรัฐฯ และญี่ปุ่นอ้างกฎองค์การการค้าโลกระบุว่า จีนซึ่งเป็นประเทศผู้ผลิตธาตุหายากผูกขาดของโลก ได้ลดการส่งออกอย่างผิดกฎหมาย ขณะเดียวกันก็ตรึงราคาธาตุหายากในประเทศให้ต่ำเพื่อช่วยผู้ผลิตภายใน

ซู ปัว เจ้าหน้าที่อาวุโสกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศจีนเผยว่า ความต้องการธาตุหายากคุณภาพดีที่เพิ่มสูงขึ้นและภาษีศุลกากรต่างหากที่เป็นเหตุทำให้ราคาธาตุหายากสูงขึ้น ทั้งหมดล้วนไม่เกี่ยวข้องกับรัฐบาลจีน

“มันเหมือนกับการคิดราคาต่อหน่วย สมมติเสื้อ 1 ตัวราคา 1,000 หยวน ย่อมไม่อาจสู้เสื้อตัวละ 10,000 หยวนที่ทำด้วยวัสดุชั้นเลิศได้” ซูกล่าวโดยอ้างผู้เชี่ยวชาญด้านอุตสาหกรรม

อย่างไรก็ตาม ซูไม่ได่อธิบายเกี่ยวกับช่องว่างราคาที่ต่างกันระหว่างภายในกับนอกประเทศที่ทำให้คู่ค้าจีนโกรธเป็นฟืนเป็นไฟ

“เราก็ต้องใช้เวลาหาคำตอบ เพราะว่ารัฐบาลไม่เคยเข้ามายุ่งเรื่องกลไกราคา” ซูแถลงคล่าว ๆ กับสื่อมวลชน

จีนเป็นประเทศผู้ผลิตธาตุหายากใหญ่สุดของโลก จีนครอบครองตลาดธาตุหายาก 17 ชนิด คิดเป็น 97 เปอร์เซ็นต์ของโลก ทั้งนี้ธาตุหายากเป็นองค์ประกอบสำคัญในการผลิตผลิตภัณฑ์ไฮเทค อาทิ รถยนต์ไฮบริดพรีอุส (ของโตโยตา) ไอแพด กังหันลมผลิตกระแสไฟฟ้า โรงงานกลั่นน้ำมัน ไปถึงสมาร์ทบอมบ์ เมื่อจีนระงับการส่งออกธาตุหายากโดยให้เหตุผลด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การควบคุมมลพิษและการรักษาทรัพยากร ส่งผลให้คู่ค้าทั้งหลายโกรธเคืองไปตาม ๆ กัน

ซูพยายามเน้นไปที่ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการทำเหมืองธาตุหายาก โดยนำภาพที่แห้งแล้งไร้พืชปกคลุมแล้วเกิดดินถล่มลงมาในระหว่างกระบวนการทำเหมืองมาแสดงให้นักข่าวชม

ในกรณีเดียวกัน องค์การการค้าโลกได้ออกกฎต่อต้านจีน โดยระบุว่า การพิทักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นเหตุผลเดียวที่ฟังขึ้น ที่จีนจะลดส่งออกธาตุหายาก แต่มีข้อแม้ว่าจีนต้องปฏิบัติต่อผู้ประกอบการทั้งในและต่างประเทศอย่างเสมอภาค จะขายให้ในประเทศราคาต่ำกว่าไม่ได้

โรงงานกลั่นถลุงธาตุหายากทำให้พื้นที่บริเวณใกล้เคียงเป็นกรด และทำให้เกิดขยะที่มีกัมมันตภาพรังสีระดับต่ำออกมาด้วย ปักกิ่งจึงเร่งร้อนออกมาแฉชาติต่าง ๆ โดยเฉพาะมะกันว่า ทำเป็นปากว่าตาขยิบ เหมืองธาตุหายากของตัวเองปิดสนิท เพราะกลัวปัญหามลพิษ แต่มาสั่งให้จีนทำอย่างโน้นอย่างนี้

แม้ว่าจีนกำหนดโควต้าส่งออกธาตุหายากในปี 2554 ไว้ที่ 30,184 เมตริกตัน แต่เอาเข้าจริงก็ส่งออกเพียง 18,600 เมตริกตันเท่านั้น การลดการผลิตลงทำให้ราคาธาตุหายากทะยานขึ้นกว่าเดิมถึง 4 เท่าในชั่ว 2 ปีที่ผ่านมา

รัฐบาลจีนเผยว่า สำหรับปีนี้ (2555) โควต้าการส่งออกยังคงเหมือนเดิม

ผลจากการควบคุมของจีนก็คือ สหภาพยุโรปออกมาบอกว่า บริษัทต่างชาติต้องจ่ายเงินซื้อธาตุหายากแพงกว่าบริษัทจีนถึง 2 เท่า

เจียว อินซ่ง เจ้าหน้าที่กระทรวงฯ เผยว่า การถลุงธาตุหายากอย่างไม่บันยะบันยัง จะทำให้ธาตุหายากหมดไปจากจีน เขาเผยว่าแท้ที่จริงจีนมีธาตุหายากที่สงวนไว้เพียง 23 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ไม่ใช่ตัวเลข 36 เปอร์เซ็นต์อย่างที่สหรัฐโมเม