จีนเล็งสร้างอาณาจักรสื่อระดับโลก

นิวยอร์ก ไทมส์ – จีนเตรียมทุ่มเงินหลายพันล้านเหรียญพัฒนาอุตสาหกรรมสื่อและความบันเทิง ปูทางแข่งขันกับสื่อชั้นนำในโลกตะวันตก พร้อมเร่งกระบวนการผ่อนคลายกฎระเบียบในอุตสาหกรรมเหล่านี้

แนวทางนี้ถูกกำหนดขึ้นโดยคณะมุขมนตรีของจีน โดยหวังสร้างบริษัทในอุตสาหกรรมสื่อและความบันเทิง เทียบชั้นเหล่ายักษ์ใหญ่ในวงการอย่าง บลูมเบิร์ก, ไทม์ วอร์เนอร์ และเวียคอม และมุ่งหวังให้อุตสาหกรรมนี้อยู่ได้ด้วยกลไกตลาดและลดการพึ่งพิงภาครัฐ

“ดูเหมือนกลุ่มผู้นำในรัฐบาลต้องการใช้สื่อมาเป็นกลไกเพิ่มอำนาจให้จีน “นายจิม ลอรี่ อดีตผู้สื่อข่าว ABC News และปัจจุบันเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยแห่งฮ่องกง ให้ความเห็น และกล่าวว่า รัฐบาลต้องการปรับปรุงภาพลักษณ์จีนในสายตานานาชาติ ทำให้เห็นว่าจีนพยายามใช้พลังอำนาจละมุน หรือ soft power มาชนะใจนานาชาติ มากกว่าการใช้กำลังทหาร

ในแผนพัฒนาดังกล่าว ทางการจีนจะอนุญาตให้ภาคเอกชนและบริษัทต่างชาติ เข้าลงทุนในอุตสาหกรรมสื่อและบันเทิงอย่างเสรี โดยก่อนหน้านี้บริษัทยักษ์ใหญ่จากตะวันตกอย่าง นิวส์ คอร์เปอเรชั่น เวียคอม เคยแสดงความไม่พอใจที่พวกเขาไม่ได้รับอนุมัติให้ผลิตภาพยนตร์เพื่อป้อนตลาดภายในของจีน แม้บริษัทเหล่านั้นได้ร่วมทุนกับบริษัทท้องถิ่นในจีนก็ตาม

ทางการจีนยังประกาศว่า จะปรับองค์กรรัฐวิสาหกิจในอุตสาหกรรมบันเทิง เพื่อให้รัฐวิสาหกิจเหล่านั้นมีเสรีภาพในการหาแหล่งทุนจากภายนอก และยังจะให้เสรีภาพด้านเนื้อหาสาระของรายการบันเทิงและวัฒนธรรม เพื่อป้อนตลาดภายในและส่งออกไปยังต่างประเทศ

แม้ยังไม่มีการเปิดเผยรายละเอียดของแผนการนี้ แต่คาดกันว่ารายการข่าวต่างๆ จะยังคงอยู่ภายใต้การควบคุมของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ล่าสุด ทางการจีนเพิ่งทำการปรับปรุงรัฐวิสาหกิจด้านการข่าว ให้ขยายงานไปสู่สิ่งพิมพ์ภาษาต่างประเทศ ไวร์ เซอร์วิส และรายการโทรทัศน์ เพื่อให้เข้าถึงกลุ่มผู้อ่านและผู้ชมในต่างประเทศได้มากขึ้น

ส่วนบริษัทที่จะได้รับอานิสงส์จากแผนการนี้แบบเต็มๆ คือ Shanghai Media Group หรือ S.M.G. ซึ่งเป็นกลุ่มรัฐวิสาหกิจยักษ์ใหญ่ด้านข่าวและสื่อต่างๆ ที่ทางการจีนเพิ่งอนุมัติให้มีการปรับองค์กร และซื้อขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ได้เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา

S.M.G. เป็นกลุ่มบริษัทที่ยึดครองสื่อทุกชนิดในจีน ทั้งทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร และภาพยนตร์ และยังผลิตรายการหลากหลาย โดยมีหุ้นส่วนธุรกิจเป็นบริษัทต่างชาติยักษ์ใหญ่ เช่น นิวส์ คอร์เปอเรชั่น เวียคอม และซีเอ็นบีซี เป็นต้น ผลประกอบการของ S.M.G. ในปีที่ผ่านมามีถึง 1 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ และมีกำไร 100 ล้านเหรียญ

บริษัท S.M.G.ได้แยกการดำเนินงานออกเป็น 2 ส่วน คือส่วนที่ไม่แสวงหากำไร ซึ่งจะผลิตรายการข่าวและการส่งข้อมูลทางดาวเทียม กับส่วนที่แสวงหากำไร ที่จะเน้นการผลิตสื่อที่สามารถหาโฆษณาได้

“ตลาดสื่อของจีนเปลี่ยนไปมาก นี่ถือเป็นมิติใหม่ของบริษัท ในอนาคตเราจะเป็นบริษัทร่วมทุน และจะมีบริษัทย่อยอีกกว่า 10 แห่ง” นายหลี รุ่ยกัง ประธานบริษัท S.M.G. วัย 40 ปี เผย

ล่าสุด ธนาคารเพื่อการพัฒนาจีนได้อนุมัติเงินทุนให้บริษัท S.M.G. จำนวน 1,500 ล้านเหรียญภายในระยะเวลา 5 ปี และธนาคารของรัฐแห่งนี้ยังจะร่วมหุ้นกับ S.M.G. ในการตั้งกองทุน China Media Capital มูลค่า 735 ล้านเหรียญ โดยกองทุนนี้จะลงทุนในธุรกิจสื่อและบันเทิง โดยมีนายหลี ประธานบริษัท S.M.G.เป็นผู้บริหารกองทุน

นายไมเคิล ถัง หัวหน้าฝ่ายลงทุนของบริษัท S.M.G. เผยว่า กองทุน China Media Capital เกิดจากแรงสนับสนุนของรัฐบาลจีนที่ต้องการให้บริษัทในอุตสาหกรรมสื่อและบันเทิงรวมตัวกัน และกองทุนนี้จะช่วยพัฒนาให้อุตสาหกรรมสื่อของจีนเติบโตขึ้น

หากบริษัทสื่อต่างชาติเห็นว่านี่เป็นโอกาสที่จะเข้าไปแบ่งตลาดในจีนแล้ว เขาอาจต้องผิดหวัง โดย Vivek Couto ผู้อำนวยการบริษัทวิจัย Media Partners Asia ที่มีฐานอยู่ในฮ่องกง กล่าวว่า “นี่ไม่ใช่บัตรเชิญให้บริษัทสื่อต่างชาติเข้ามา แต่เป็นบัตรเชิญให้เอกชนและทุนต่างชาติลงทุนมากขึ้น”

ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญรายอื่นเตือนว่า ผู้ผลิตสื่อและรายการบันเทิงในจีนต้องเจอคำสั่งอยู่วันยังค่ำ และนี่เป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมสถานีโทรทัศน์ซีซีทีวี ที่ถือเป็นกระบอกเสียงหลักของรัฐบาลจีน จึงไม่อยู่ในแผนปรับโครงสร้างองค์กร แต่ทางการจีนได้เลือกให้ S.M.G. เป็นผู้นำการปฏิรูปในครั้งนี้