เอเอฟพี – วุฒิบัตรปลอมระบาดในจีน ทำได้ง่ายๆ เพียงจ่ายเงิน 40 ดอลล่าร์ หรือหนึ่งพันกว่าบาท และนั่งรอเพียง 1 ชั่วโมง แม้ทางการได้ออกมาตรการปราบปรามแต่ยังคงไม่หมดสิ้น โดยเฉพาะในเขตชานกรุงปักกิ่ง หรืออำเภอห่างไกล แต่หลังจากหน่วยงานและสถานศึกษาตรวจสอบเข้มขึ้น ทำให้โอกาสที่บรรดาสิบแปดมงกุฏจะหลอกลวงผู้คนนั้นไม่ง่ายอีกต่อไป
ขณะที่การปลอมแปลงกระเป๋าถือมียี่ห้อ หรือซอฟท์แวร์ของวินโดว์ เป็นสิ่งที่รู้กันดีว่าเป็นความผิด แต่การปลอมแปลงทะเบียนสมรส ใบขับขี่ หรือวุฒิบัตรการศึกษา กลับเป็นสิ่งที่บรรดานักปลอมแปลงมองว่าไม่ใช่ความผิดแต่อย่างใด
แม้หน่วยงานของรัฐบาลจีนได้พยายามออกมาตรการมาควบคุมการโกง แต่ดูเหมือนว่าไม่สามารถควบคุมการปลอมแปลงวุฒิบัตรได้ เนื่องจากมีนักเรียนชาวจีนจำนวนมากที่ต้องการไปศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยหลายต่างประเทศ เพื่อจะได้ใช้เป็นใบเบิกทางไปสู่อาชีพที่ดีในอนาคต
มาตรการปราบปรามการปลอมแปลงเอกสารของหน่วยงานรัฐ อาจจะใช้ได้ผลในเขตเมืองศูนย์กลางอย่างกรุงปักกิ่ง แต่ในเขตชานเมืองของกรุงปักกิ่ง หรือในอำเภอที่อยู่นอกๆ ออกไป การปลอมแปลงเอกสารเหล่านี้ยังคงมีให้เห็นทั่วไป และบรรดานักปลอมแปลงก็ยังถูกจับกุมกันอยู่ทุกวัน
หลังจากถ่ายรูปและให้รายละเอียดของเอกสารไปแล้ว เพียงครึ่งชั่วโมงหลังจากนั้น นักปลอมแปลงก็จะกลับมาพร้อมด้วยวุฒิบัตรที่มีตราประทับเรียบร้อย โดยคิดราคาเพียง 200-300 หยวน (ราว 1,000-1,500 บาท) สำหรับวุฒิบัตรระดับปริญญาตรี หรือปริญญาโท ขึ้นอยู่กับความมีชื่อเสียงของมหาวิทยาลัยที่ใช้ในการปลอมแปลง และราคานี้ก็รวมไปถึงใบรับรองผลการศึกษา หรือทรานสคริปต์ ด้วย
“ผมซื้อวุฒิบัตรปลอมในนามสถาบันการพาณิชย์แห่งกรุงปักกิ่ง ในราคาเพียง 100 หยวน (ราว 460 บาท) ผมนั่งรอที่หน้าปากซอยแถวที่มีแรงงานอพยพอาศัยอยู่ แค่ครึ่งชั่วโมงก็ได้วุฒิบัตรมา” นักบริหารหนุ่ม เปิดเผย
อย่างไรก็ตาม หลังจากกระทรวงศึกษาธิการ และหน่วยงานรัฐบาลท้องถิ่น ได้ติดตั้งโปรแกรมตรวจจับวุฒิบัตรปลอม ก็ทำให้การปลอมแปลงเอกสารเพื่อใช้สมัครงานราชการทำได้ยากขึ้น นอกจากนี้ บริษัทต่างชาติและมหาวิทยาลัยในประเทศต่างๆ ที่ต้องการรับชาวจีนเข้ามาทำงานหรือรับเข้าศึกษาต่อ ก็มีระบบตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร หรือวุฒิบัตรด้วย
นักศึกษารายหนึ่งที่ต้องการเข้าร่วมโครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษากับประเทศฝรั่งเศส กล่าวว่า เอกสารทุกชิ้นจะถูกตรวจสอบความถูกต้อง โดยพบว่ามีเพียง 3-4 เปอร์เซ็นต์ของเอกสารทั้งหมดเท่านั้นที่มีการปลอมแปลง
แหล่งข่าวรายหนึ่ง ระบุว่า ช่วงก่อนปี 2546 วุฒิบัตรปลอมสามารถหาซื้อได้ตามท้องถนน โดยกระทรวงศึกษาธิการของจีนประมาณการณ์ว่า วุฒิบัตรปลอมเฉพาะในปี 2545 มีอย่างน้อย 5 แสนฉบับ จนทำให้ประเทศที่พัฒนาแล้วต้องตั้งระบบตรวจสอบความถูกต้องของวุฒิบัตรจากจีน
หลี่ ผิง ผู้อำนวยการของหน่วยงานหนึ่งในกระทรวงศึกษาธิการที่ดูแลการออกใบวุฒิบัตร เปิดเผยว่า คำร้องขออนุมัติรับรองเอกสารที่เข้ามายังหน่วยงานมีจำนวนมากขึ้น ส่วนมากเป็นคำร้องจากนักเรียนที่ต้องการไปศึกษาต่อในต่างประเทศ
“เมื่อปีที่แล้ว เราได้รับคำร้องจำนวน 3 หมื่นราย หรือเพิ่มขึ้นจากปีก่อน 54 เปอร์เซ็นต์”
ในประเทศจีนยังพบกรณีที่สถาบันการศึกษาได้มอบวุฒิบัตรจริงให้แก่นักศึกษาปลอม เนื่องจากความก้าวหน้าในอาชีพรับราชการของชาวจีนขึ้นอยู่กับวุฒิบัตรจากสถานบันการศึกษาที่มีชื่อเสียง จึงทำให้คนจำนวนมากพยายามใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัวเพื่อลงทะเบียนเรียนและได้รับวุฒิบัตรจากสถาบันมีชื่อเสียง โดยไม่เคยเข้าห้องเรียนแม้แต่ครั้งเดียว
