ธุรกิจต่างชาติโวย จีนกีดกันการค้าซึ่ง ๆ หน้า

เดอะ วอลล์ สตรีต เจอร์นัล – กลุ่มนักธุรกิจต่างชาติโวยรัฐบาลมังกร ให้ท้ายกีดกันการค้าต่อหน้าต่อตา โดยอาศัยมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ และการออกกฎระเบียบใหม่เป็นเครื่องมือ

ล่าสุดเมื่อวันจันทร์ (27 เม.ย.) หอการค้าอเมริกันในจีนระบุในรายงานประจำปี 2552 ว่า การกีดกันทางการค้า ที่กำลังปรากฏบนแดนมังกร เป็นข้อวิตกกังวลใหญ่ข้อหนึ่งสำหรับพวกตน โดยปัญหาไล่มาตั้งแต่ระดับผู้นำภูมิภาคไปจนถึงนโยบายระดับชาติ ที่พยายามเอื้อประโยชน์ให้บริษัทท้องถิ่น กระทั่งเม็ดเงินจากมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจแทบไม่กระเด็นไปถึงมือบริษัทต่างชาติ

การต่อสู้กับการกีดกันทางการค้าเป็น“เป้าหมายที่สำคัญอย่างยิ่งยวด” นายจอห์น ดี.วัตคินส์ จูเนียร์ ประธานหอการค้าอเมริกันในจีนระบุ

ที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ระดับสูงของจีนเคยเป็นฝ่ายอ้างว่า จีนตกเป็นเหยื่อการกีดกันทางการค้า โดยอ้างกรณีชาติตะวันตกเคยเสนอให้องค์การการค้าโลก (WTO) พิจารณาให้มีการต่อต้านการทุ่มตลาดจากจีน หรือกรณีสภาคองเกรสสหรัฐฯ พยายามบรรจุมาตรา “บาย อเมริกัน” (buy American) ในแผนกระตุ้นเศรษฐกิจมูลค่า 787,000 ล้านดอลลาร์ ซึ่งในที่สุดก็ไม่สำเร็จ

ทว่ามาตอนนี้ บริษัทต่างชาติกลับเป็นฝ่ายกล่าวว่า การกีดกันทางการค้าแบบ “บาย ไชน่า” กำลังมาแรง โดยมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจมูลค่า 585,000 ล้านดอลลาร์ของจีนเป็นต้นตอหนึ่งของการเกิดการกีดกันทางการค้า ซึ่งก็เป็นผลสืบเนื่องมาจากจีนไม่สามารถเข้าร่วมในข้อตกลงของWTO ว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างของรัฐบาล

รายงานของหอการค้าอเมริกันในจีนได้เรียกร้องให้จีนแสดงตนเป็นสมาชิก ที่มีวุฒิภาวะในเศรษฐกิจโลก

ทั้งนี้ เงินกระตุ้นเศรษฐกิจของจีนกำลังใช้ไปในภาคอุตสาหกรรม ที่จีนออกมากีดกันบริษัทต่างชาติอย่างเปิดเผย อาทิ ระบบทางรถไฟ ซึ่งดำเนินการโดยวิสาหกิจรัฐ จะได้เงินก้อนใหม่อีกกว่า 2,000 ล้านดอลลาร์ในปีนี้ เจ้าหน้าที่จีนให้สัมภาษณ์เมื่อไม่นานว่า บางโครงการ เช่น เส้นทางรถไฟความเร็วสูงสายปักกิ่ง-เซี่ยงไฮ้จะไม่พิจารณาใช้เทคโนโลยีต่างชาติ เนื่องจากต้องการผลักดันให้บริษัทจีนมีความสามารถในระดับชาติ

นายฌอร์ก วุตต์เค่ ประธานหอการค้าสหภาพยุโรปในจีนมองว่า กลุ่มธุรกิจบนแดนมังกรเหล่านี้ต้องการสร้างระบบผูกขาด และให้มีการแข่งขันน้อยลง

การกีดกันทางการค้ายังแฝงมาในรูปของการตรากฎหมายข้อบังคับภายในประเทศ โดยเมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา จีนเพิ่งตรากฎหมายไปรษณีย์ฉบับใหม่ ห้ามบริษัทต่างชาติ ให้บริการส่งจดหมายด่วนภายในประเทศจีน เท่ากับชกหน้าบริษัท FedEx Corp. ของสหรัฐฯ และบริษัท DHL Worldwide Express Inc.ของเยอรมนี ที่พยายามล็อบบี้ ไม่ให้จีนผ่านร่างกฎหมายฉบับนี้อยู่นานหลายปี

นอกจากนั้น จีนยังคงกฎข้อบังคับจำกัดการลงทุนของต่างชาติในภาคสำคัญ เช่นภาครถยนต์, เคมีภัณฑ์ และเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสาร

บริษัทต่างชาติ ซึ่งแทบไม่เคยร้องเรียนต่อสาธารณะ เพราะกลัวกระทบความสัมพันธ์กับรัฐบาลจีน ยังร้องเรียนเรื่องต่อสมาคมการค้าของตนเกี่ยวกับมาตรฐานของจีนในการดำเนินการเกี่ยวกับระบบการสื่อสารไร้สาย 3G ที่จีนเลื่อนการออกใบอนุญาตอยู่นานหลายปี จนกระทั่งปัจจุบัน บริษัทของจีนกำลังแซงหน้าบริษัทต่างชาติ ที่จะชนะการทำสัญญา

อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์มองว่า การกีดกันการค้าบางอย่างนั้น เป็นลักษณะ ที่ฝังอยู่ในโครงสร้างการเมืองแบบกระจายอำนาจของจีน และทำให้บริษัทจีนมากมายเดือดร้อนเหมือนกัน การบริหารงานของหลายมณฑล ที่มีประชากรมากถึง 100 ล้านคน จะมีความเป็นเอกเทศ โดยมีการตรากฎห้ามการซื้อสินค้าจากภายนอกมณฑล พร้อมกับระบุรายการสินค้า ที่กำหนดให้ประชาชนซื้อหาได้เฉพาะภายในมณฑลของตนเท่านั้น