หยาง เจีย เหยื่อตำรวจหรืออาชญากร ?

เอเอฟพี, หนันฟางตูซื่อเป้า - ประชาชนหลายสิบคนรวมตัวประท้วงหน้าศาลเซี่ยงไฮ้ ซึ่งกำลังพิจารณาคำอุทธรณ์ครั้งที่สอง ในคดีหนุ่มบุกแทงตำรวจ 6 ราย ตายกลางโรงพัก ทั้งนี้การประท้วงเช่นนี้ถือเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นไม่บ่อยนักในจีน ซึ่งอำนาจรัฐแข็งแกร่ง และมีกฎหมายควบคุมการประท้วงอย่างเข้มงวด

กรณีของ หยาง เจีย วัย 28 ปี ผู้ต้องหาในคดีนี้ เกิดขึ้นในช่วงกลางดึก เดือนตุลาคม ปีที่แล้ว นายหยาง ซึ่งมาเซี่ยงไฮ้เพื่อหางานทำ ถูกตำรวจที่จับกุมในข้อหาขโมยรถจักรยาน และต่อมาในวันที่ 1 กรกฎาคม ปีนี้ นายหยางได้บุกขึ้นไปบนสถานีตำรวจ และใช้มีดไล่แทงเจ้าหน้าที่ตำรวจเสียชีวิตถึง 6 นาย โดยเขาอ้างว่าเพื่อแก้แค้นที่ตำรวจคุมขังเขาโดยไม่เป็นธรรม และยังมีการซ้อมเขาอีกด้วย ทั้งนี้ หยาง เจีย ถูกศาลชั้นต้น ตัดสินประหารชีวิตเมื่อเดือนที่แล้ว

หยาง เจีย กลายเป็นฮีโร่ในโลกอินเตอร์เน็ต เพราะผู้คนบอกว่าเขาลุกขึ้นมาท้าทายการใช้อำนาจคุกคามของตำรวจ และเป็นเหยื่อของอำนาจเถื่อนที่ประชาชนต้องพบเจออยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน

“ชาวบ้านอย่างพวกเราวิตกต่อชะตากรรมของหยางเจีย เราต้องการรู้ว่าความจริงเป็นเช่นไร”  เหลียง อิน หนึ่งในผู้ประท้วงซึ่งสวมเสื้อยืด สกรียนรูปใบหน้าของนายหยางกล่าว
“เรื่องที่ตำรวจใช้ความรุนแรงกับประชาชนมีมากมาย ผมเชื่อว่าหยาง เจีย ก็คับแค้นกับเรื่องนี้ถึงได้ทำลงไป”  หวง เสวียหมิน ผู้ประท้วงอีกรายกล่าว
อย่างไรก็ตาม ผู้คนอีกส่วนหนึ่งก็มองว่า คดีนี้เป็นแค่คดีหนุ่มคลั่งคนหนึ่งที่ฆ่าตำรวจ
จากความคับแค้นส่วนตัวบางอย่าง หรือไม่ก็อาจมีสติไม่สมประกอบ

การพิจารณาคดีครั้งที่สองนี้ได้เปิดให้สื่อมวลชนจีนของรัฐส่วนหนึ่งเข้าฟังได้ หลังจากการพิจารณาคดีครั้งแรกเดือนที่แล้ว ถูกวิจารณ์ว่าเป็นการพิจารณาแบบลับๆ อย่างไรก็ตามสื่อมวลชนจีนอีกส่วนหนึ่ง และผู้สื่อข่าวต่างชาติ รวมทั้งประชาชนผู้ประท้วงต่างถูกกันให้อยู่ภายนอกศาล

ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์ ตงฟางเจ่าเป้า รายงานบรรยากาศการพิจาณาคดีนี้ว่าเป็นไปอย่างเคร่งเครียด โดยตั้งแต่ยังไม่ถึงเวลา 8 โมงเช้า ทางศาลได้ตรวจค้นสัมภาระของผู้ที่จะเข้าร่วมฟังการพิจาณาคดีอย่างละเอียด โดยอนุญาตให้นำปากกา และสมุดบันทึกติดตัวเข้าไปในห้องพิจาณาคดีเท่านั้น ทั้งนี้มีผู้เข้าร่วมฟังแน่นห้องพิจารณาคดีเกือบร้อยคน

การพิจารณาคดี มุ่งเป้าไปที่สองประเด็นสำคัญ คือ หยาง เจีย มีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์หรือไม่ และเขาถูกตำรวจซ้อมหรือไม่ โดยฝ่ายตำรวจได้ แสดงหลักฐานเทปวิดีโอ ความยาวเจ็ดวินาที เป็นภาพนายหยางซึ่งสวมหน้ากากกันแก๊สพิษถือมีดไล่แทงตำรวจ และยังถือแก๊สกระป๋อง เตรียมเผาโรงพักอีกด้วย

ข้างฝ่ายนายหยาง ให้การว่า เขาถูกตำรวจเจ็ดถึงแปดคนรุมซ้อม แต่เขาจำเหตุการณ์วันที่บุกขึ้นโรงพักแทงตำรวจไม่ได้แล้ว และเขาไม่เสียใจหากได้ทำลงไป

หลังการพิจารณาผ่านไป 9 ชั่วโมง ท้ายที่สุดทางศาลได้ยังพิจารณา ผลการพิสูจน์ของสถาบันนิติวิทยาศาสตร์แล้วว่า หยาง เจีย ไม่เป็นผู้วิกลจริต ถือว่ามีความรับผิดทางกฎหมาย และศาลขอนัดให้มาฟังคำพิพากษาในอีกสองสัปดาห์ข้างหน้า

คดีของหยาง เจีย ถึงเป็นปรากฏการณ์ที่สื่อมวลชนทั้งสื่อจีน สื่อฮ่องกง และสื่อตะวันตกให้ความสนใจกับคดีของคนธรรมดาๆคนหนึ่ง แม้แต่สื่อยักษ์ใหญ่ของรัฐอย่าง สำนักข่าวซินหัว และหนังสือพิมพ์ไชน่า เดลี่ก็ยังสนใจลงข่าว