“อยากถือกระเป๋าแล้วมีคนทักมั้ย” มันคือกระเป๋าอะไร ซื้อมาจากที่ไหน ราคาแพงหรือไม่ เชื่อว่าเป็นคำถามที่หลายคนอยากจะตอบในฐานะเป็นเจ้าของกระเป๋า แล้วยิ่งกระเป๋าใบนั้นๆ หาซื้อไม่ได้ทั่วไป เป็นกระเป๋าที่ผลิตจากภูมิปัญญาท้องถิ่น และเป็นกระเป๋าที่มีอัตลักษณ์เฉพาะตัว ก็ยิ่งทำให้กระเป๋ามีคุณค่ามากขึ้น น่าสนใจมากขึ้น
วันนี้มีกระเป๋าฝีมือคนไทย ที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “กระเป๋าเสื่อกกจันทบูร” ซึ่งฟังชื่อแล้วทำให้อดคิดไม่ได้ว่า เสื่อจะมาทำเป็นกระเป๋าได้จริงหรือ มานำเสนอ โดยกระทรวงพาณิชย์ได้ลงพื้นที่ติดตามและตรวจสอบการผลิต พบว่าสามารถทำได้จริง โดยกระเป๋าดังกล่าวเป็นฝีมือของชาวบ้านใน จ.จันทบุรี ที่ได้สั่งสมภูมิปัญญามาอย่างช้านาน ตั้งแต่การใช้กกที่มีลักษณะเฉพาะขึ้นอยู่บริเวณน้ำกร่อยทำให้มีคุณสมบัติพิเศษ คือมีเส้นใยที่เหนียว แข็งแรง ไม่ค่อยขึ้นรา เมื่อนำมาทอเป็นเสื่อแล้วจะทำให้เสื่อมีความทนทานแข็งแรง ไม่เพียงแค่นั้น คุณลักษณะของกกยังแตกต่างจากที่อื่น เพราะมีการใส่ใจตั้งแต่การจัก การย้อม การทอ และกระบวนการอื่นๆ กว่าที่จะกลายเป็นเสื่อ ก็เป็นสิ่งสำคัญ เรียกได้ว่าพิถีพิถันทุกขั้นตอน โดยความรู้เหล่านี้เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดจากบรรพบุรุษ อันเกิดจากการปรับตัวให้เข้ากับธรรมชาติที่อยู่รอบๆ เรียนรู้ที่จะใช้ประโยชน์จากธรรมชาติ มองหาคุณค่าในสิ่งเล็กสิ่งน้อยและใช้มันอย่างคุ้มค่า เกิดเป็นวิถีชีวิตเฉพาะถิ่นที่มีอัตลักษณ์และเต็มไปด้วยเสน่ห์
เมื่อมีการพัฒนาเสื่อกกจันทบูรจนเป็นที่รู้จัก จึงได้มีการต่อยอด โดยนายอิสระ ชูภักดี เจ้าของแบรนด์ KORKOK (กอกก) ที่มองว่าเสื่อไม่ใช่แค่เสื่อปูนอน แต่คืองานศิลปะที่สรรค์สร้างด้วยความสร้างสรรค์จากภูมิปัญญา พัฒนา ปรับให้เกิดความร่วมสมัย และใช้งานได้จริงตามกระแสโลก โดยมองว่าเสื่อจันทบูรไม่ใช่ของที่ผลิตตามแฟชั่นแต่เป็นงานที่สามารถใส่ความคิดสร้างสรรค์ให้กลายเป็นสินค้านำแฟชั่น สร้างกระแสให้กลายเป็น Soft Power เพื่อให้คนรุ่นใหม่เห็นคุณค่าและหันกลับมาสร้างงาน สร้างรายได้ และสร้างสรรค์ผลงานให้เกิดการรับรู้และเข้าถึงงานหัตถศิลป์ที่มีประวัติอันยาวนาน ซึ่งเป็นหนึ่งในคำขวัญของจังหวัดจันทบุรี
“เรามองว่าการที่จันทบุรีมีต้นทุนทางวัตถุดิบที่เป็นจุดแข็ง คือข้อได้เปรียบ แต่ยังขาดการสร้างการรับรู้ ความเข้าใจในเชิงคุณค่าของอาชีพ คนรุ่นใหม่ไม่เห็นคุณค่าในอาชีพที่มีความยั่งยืนในบ้านเกิด สิ่งที่คิดไว้คือ การได้สร้างสรรค์งานที่เป็นการสืบสานให้อาชีพนี้ยังคงอยู่ และอยากเห็นงานสร้างสรรค์อื่นๆ ที่เกิดจากคนรุ่นใหม่ ช่วยกันผลักดันให้เสื่อจันทบูรได้ไปสู่ระดับสากล เป็นที่ยอมรับในวงกว้าง คนทำอาชีพนี้จะได้เกิดความภาคภูมิใจ คนรุ่นใหม่กลับมามองทรัพย์ที่ธรรมชาติมอบให้ สามารถสร้างรายได้ที่เพียงพอให้เกิดความยั่งยืนในอนาคต จึงเป็นที่มาของการต่อยอดเสื่อจันทบูรให้เป็นสินค้าแฟชั่นที่ใช้งานได้จริง” นายอิสระเล่าให้ฟัง
สำหรับกระเป๋าเสื่อกกจันทบูรที่โดดเด่น เช่น รุ่น “จันท์นิรันดร์” เป็นกระเป๋าที่มีแรงบันดาลใจจากตำนานความรักที่ในหลวงรัชกาลที่ ๕ ทรงมีให้แก่สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ (พระนางเรือล่ม) โดยมีการสร้างพระบรมราชานุสรณ์แห่งความรักของรัชกาลที่ ๕ และพระนางเรือล่ม ทำให้เกิดเป็นเรื่องเล่าว่าหากคู่รักคู่ใดได้มากราบไหว้สักการะพีระมิดแห่งรักนี้จะสมหวังและมีความรักที่มั่นคง จึงเป็นที่มาของการนำรูปทรงของพีระมิดมาทำเป็นรูปแบบของกระเป๋า โดยรูปแบบกระเป๋าใช้เสื่อกกจันทบุรีทอผสมเส้นยืนจากเส้นปอให้เกิดลวยลายดวงดาว ตัดเย็บด้วยหนังแท้ ข้างในบุด้วยผ้าไหมอิตาลี
นอกจากนี้ ยังมีรุ่น “ศรีจันท์” ที่ใช้การทอเสื่อสลับสีให้มีสีสัน ให้หมายถึง สีสันของเมืองจันท์ ซึ่งพ้องเสียงกับชื่อถนนศรีจันทร์ที่สร้างชื่อเพื่อเป็นเกียรติเป็นศรีแก่ชาวจันทบุรี รุ่น “เด็กเดินพลอย” ที่ใช้แนวคิดจากถนนอัญมณี หรือ Gems Street ออกแบบกระเป๋าให้เป็นรูปกล่องที่สามารถเก็บของมีค่า และทอเสื่อตามโทนสีของอัญมณี
ปัจจุบันนี้
กระเป๋าเสื่อกกจันทบูร เป็นที่รู้จักและได้รับความนิยมใน จ.จันทบุรี
กระทรวงพาณิชย์ได้เล็งเห็นถึงศักยภาพ ทั้งการพัฒนาตัวสินค้า
การเพิ่มช่องทางการตลาด และการนำเข้าร่วมงานแสดงสินค้าในโอกาสต่าง ๆ เพื่อให้กระเป๋าเสื่อกกจันทบูรฝีมือคนไทย
ซึ่งเป็นสินค้าภูมิปัญญาท้องถิ่น สินค้าอัตลักษณ์ท้องถิ่น ได้กลายเป็นสินค้าแฟชั่น
ที่จะเฉิดฉายในฐานะสินค้า Soft
Power อีกรายการหนึ่งของไทย
