ยก “สุรินทร์” โมเดลต้นแบบตลาดจริงใจ ทางรอดเกษตรกรไทยเติบโตอย่างยั่งยืน

ผู้จัดการรายวัน 360 - เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล ประสานความร่วมมือ 4 ฝ่าย ภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคการเกษตร และภาคประชาชน ชูตลาดจริงใจ Farmers’ Market ขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก ตั้งเป้าสิ้นปี 2563 เปิดครบ 29 สาขา คลุม 27 จังหวัด ล่าสุดเปิดพร้อมกัน 3 จังหวัด กาญจนบุรี สุรินทร์ และลำปาง ยกตลาดจริงใจ Farmers’ Market จังหวัดสุรินทร์ เป็นโมเดลต้นแบบ ยกระดับมาตรฐานสินค้าสู่เกษตรอินทรีย์

นางสาวเมทินี พิศุทธิ์สินธพ รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล ผู้บริหารกลุ่มธุรกิจฟูดในเครือเซ็นทรัล รีเทล กล่าวว่า “กลุ่มเซ็นทรัลและท็อปส์เปิดตลาดจริงใจ Farmers’ Market แห่งแรกเมื่อปี 2561 ในศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซาอุดรธานี เป็นตลาดชุมชนรูปแบบใหม่ให้เกษตรกรมาจำหน่ายสินค้า มุ่งเน้นผักผลไม้ปลอดภัย ปลอดสารพิษ และเกษตรอินทรีย์ รวมถึงอาหารพร้อมรับประทาน

ปัจจุบันเปิดตลาดไปแล้ว 18 สาขา ใน 16 จังหวัด พร้อมตั้งเป้าสิ้นปี 2563 จะขยายตลาดจริงใจ Farmers’ Market ครบ 29 สาขา ครอบคลุม 27 จังหวัด โดยเฉพาะเมื่อเกิดวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ส่งผลกระทบให้เกษตรกรขาดรายได้และขาดช่องทางจำหน่ายสินค้า ตลาดจริงใจ Farmers' Market มิตรแท้ที่ยืนหยัดเคียงข้างประชาชน ได้เปิดพื้นที่ให้เกษตรกรนำสินค้ามาจำหน่ายเพื่อบรรเทาความเดือดร้อน

ในเดือนมิถุนายน เราเปิดตลาดอย่างเป็นทางการพร้อมกัน 3 สาขา ได้แก่ สาขาโรบินสัน ไลฟ์สไตล์ จ.กาญจนบุรี, สาขาโรบินสัน ไลฟ์สไตล์ จ.สุรินทร์ และสาขาเซ็นทรัลพลาซา จ.ลำปาง ในรูปแบบ New Normal เน้นย้ำมาตรการปกป้องความปลอดภัยทั้งผู้ซื้อ ผู้ขาย


โดยตลาดจริงใจแต่ละจังหวัดมีเอกลักษณ์และเสน่ห์ที่ไม่ซ้ำกัน ทั้งผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น ของดีขึ้นชื่อ ผัก ผลไม้ ได้แก่ ตลาดจริงใจ กาญจนบุรี มีแหล่งน้ำธรรมชาติ เป็นพื้นที่ราบลุ่มลำน้ำแควน้อย แควใหญ่ มีดินอุดมสมบูรณ์ ทำให้ผลผลิตอร่อยมีเอกลักษณ์ เช่น ทุเรียน เงาะ ใน อ.ทองผาภูมิ และเป็นแหล่งเห็ดโคนธรรมชาติขึ้นชื่อ ซึ่งภายในตลาดมีเกษตรกรจาก 11 ชุมชน 52 ตำบล 13 อำเภอ นำสินค้าของดีประจำจังหวัดมาจำหน่าย เช่น ทุเรียนทองผาภูมิ, มะม่วงน้ำดอกไม้, สับปะรดปัตตาเวีย, ข้าวหอมกาญจน์, เห็ดโคนธรรมชาติ เป็นต้น

ตลาดจริงใจ สุรินทร์ มีพันธุ์ข้าวพื้นบ้านหลากหลาย เป็นแหล่งผลิตข้าวและปลูกข้าวอินทรีย์แหล่งใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยกำหนดให้เกษตรอินทรีย์เป็นยุทธศาสตร์จังหวัด ภายในตลาดมีเกษตรกรจาก 12 ชุมชน 25 ตำบล 9 อำเภอ นำสินค้าของดีประจำจังหวัดมาจำหน่าย เช่น ผักพื้นบ้านจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชนธนาคารพืชผักบ้านสำโรง, ข้าวปกาอำปึล-ข้าวหอมมะลิสุรินทร์ (สินค้า GI) โดยกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรทฤษฎีใหม่คอโค, เนื้อวัววากิวจากสบายใจ พรีเมี่ยมบีฟ, หมูหลุม กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงหมูหลุมแบบครบวงจร, กุนเชียง, กาละแม, มะพร้าวน้ำหวาน, ขนุนพันธุ์ไทยเหรียญบาท, แตงโมโกลเด้นคิง, บักแงว, เห็ดจากฟางข้าว (สินค้า GI) เป็นต้น

ตลาดจริงใจ ลำปาง แม้จะเป็นเมืองรถม้า แต่ก็มีสินค้าเกษตรและผลิตภัณฑ์แปรรูปที่โดดเด่นขึ้นชื่อจากเกษตรกร 7 ชุมชน 22 ตำบล 7 อำเภอ มาจำหน่าย เช่น สับปะรดภูงาวจากกลุ่มเกษตรกรรุ่นใหม่จังหวัดลำปาง (สวนภูมิคำ), ผักสลัดสุขใจฟาร์ม, ข้าวหอมใบเตยลำปางวิสาหกิจชุมชนแววมณี, ข้าวแต๋นน้ำแตงโมวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรบ้านทุ่งม่านเหนือ เป็นต้น

โดยเฉพาะตลาดจริงใจ Farmers’ Market จังหวัดสุรินทร์ ได้ถูกหยิบยกเป็นโมเดลต้นแบบรับยุทธศาสตร์จังหวัด ยกระดับมาตรฐานสินค้าสู่เกษตรอินทรีย์ ซึ่งได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากหน่วยงานรัฐและเกษตรกรในพื้นที่


นายไกรสร กองฉลาด ผู้ว่าราชการ จ.สุรินทร์ เปิดเผยถึงแผนยุทธศาสตร์เกษตรจังหวัดเพื่อพัฒนาช่วยเหลือเกษตรกรและแนวทางความร่วมมือกับ เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล เปิดตลาดจริงใจ จ.สุรินทร์ ว่า “สุรินทร์เป็นจังหวัดนำร่องทางเกษตรอินทรีย์ตามมติคณะรัฐมนตรี เกษตรอินทรีย์จึงไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับชาวบ้าน เพียงแต่ยังไม่มีการรวมกลุ่มกันอย่างเป็นรูปธรรม

หลังโควิด-19 ชี้ให้เราเห็นว่าความมั่นคงด้านอาหารจะเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาประเทศ เพราะทุกคนต้องบริโภคอาหาร ถ้าเราสามารถสร้างพื้นฐานทางด้านการเกษตรให้เข้มแข็ง เป็นศูนย์กลางการผลิตอาหารปลอดภัยในภูมิภาค ก็จะเป็นโอกาสอันดีของชาวจังหวัดสุรินทร์ และเรามีพื้นที่ติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านซึ่งเป็นตลาดใหญ่ในการรองรับ มีการคมนาคมที่สะดวก ถ้าเราสนับสนุนให้เกษตรกรในสุรินทร์ทำการเกษตรแบบผสมผสานได้ก็จะดี”


“ตอนนี้เราวางนโยบายแก้ปัญหาเรื่อง “แหล่งน้ำ” กลยุทธ์ที่เราจะนำมาใช้จึงเป็น “สระน้ำ” และ “ไร่นา” ให้เกษตรกรที่สมัครใจทำสระน้ำในไร่นาของตนเอง โดยส่วนราชการของจังหวัด, ท็อปส์ และกลุ่มเซ็นทรัล ให้การสนับสนุน ซึ่งจุดนี้ก็จะตอบโจทย์เรื่องความร่วมมือว่าทำให้เกิดความมั่นคงทางด้านอาหาร เพราะน้ำคือชีวิต ทุกอย่างเริ่มต้นที่น้ำ ถ้ามีน้ำ เกษตรกรก็เข้าไปทำพืชผักสวนครัวได้ ปศุสัตว์เข้าไปเลี้ยงสัตว์ ประมงเข้าไปเรื่องสัตว์น้ำ กุ้ง หอย ปู ปลา ผมว่าสิ่งเหล่านี้เป็นตัวอย่างให้กับพื้นที่อื่นได้ นี่คือแนวทางที่จะทำ

ปัญหาสำคัญของชาวบ้านตอนนี้คือเรื่อง ตลาด ชาวบ้านถนัดแต่ผลิตแล้วส่ง แต่ขายเองไม่เป็น การเปิดตลาดจริงใจ สาขาโรบินสัน ไลฟ์สไตล์ จ.สุรินทร์ มาแก้ปัญหาได้ตรงจุด เป็นการเปิดพื้นที่ให้ฝึกค้าขาย แลกเปลี่ยนประสบการณ์ความรู้ วางแผนการปลูกเพื่อสร้างความต่อเนื่องของผลผลิตให้ไม่ซ้ำกัน และที่สำคัญพื้นที่ตลาดจริงใจจะทำให้พวกเขาได้เห็นประโยชน์ของการค้าขาย หัวใจการค้าขาย และการลุกขึ้นมาทำอะไรด้วยตนเอง ซึ่งน่าภูมิใจที่เราได้เห็นคนรุ่นพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย มาลองขายสินค้าด้วยตนเองและถ่ายทอดไปยังรุ่นลูกหลาน ได้ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ และผลผลิตที่นำมาจำหน่ายนั้นมีจุดแข็งเน้นเป็นเกษตรอินทรีย์


โดยเรามีสถาบันการศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์ ที่มีห้องแล็บสำหรับตรวจสอบมาตรฐานสินค้า ความมีพลังเรื่องเกษตรอินทรีย์ของจังหวัดสุรินทร์ชัดเจนขึ้น แล้วผมเชื่อว่าคนสุรินทร์มีความรัก ความสามัคคีกันค่อนข้างดี ตลาดจริงใจ Farmers’ Market สุรินทร์ จึงเป็นโมเดลต้นแบบที่สะท้อนให้เห็นถึงความร่วมมือของภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคเกษตรและภาคประชาชน เป็นความภูมิใจร่วมกันของทุกคน และเมื่อชาวบ้านแข็งแรงแล้ว แผนต่อไปก็จะดูเรื่องการรวมกลุ่มสหกรณ์ เรื่องการตลาด เรื่องแบรนด์ต่างๆ ที่จำเป็นต้องมีต่อไปครับ”

นางสาวเมทินีกล่าวเสริมว่า ยังมีแผนพัฒนาตลาดจริงใจ Farmers’ Market ให้เป็นศูนย์เรียนรู้ด้านการตลาดแก่เกษตรกรในพื้นที่ ตลอดจนส่งเสริมให้มีการผลิตพืชผักที่มีมูลค่าสูง เป็นที่ต้องการของตลาดในวงกว้าง และพืชผักอินทรีย์เพื่อผลดีทั้งตัวเกษตรกร สิ่งแวดล้อม และผู้บริโภค พร้อมสนับสนุนด้านการขนส่งสินค้าผ่านโครงการ “รับซื้อสินค้าตรงจากเกษตรกรและชุมชน บริหารการขนส่งผ่านเครือข่ายรถส่งสินค้า (Backhaul)” ซึ่งใช้จุดแข็งด้านโลจิสติกส์เพื่อช่วยเกษตรกร ลดค่าใช้จ่ายในการขนส่ง นำสินค้าท้องถิ่นประจำแต่ละชุมชนมาจำหน่ายในกรุงเทพฯ ซึ่งเป็นตลาดใหญ่ที่มีกำลังซื้อ สร้างรายได้ที่เพิ่มขึ้น

โดยเป็นการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์โมเดลต้นแบบขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก ยกระดับศักยภาพกลุ่มเกษตรกรไทย ผ่านมาตรการสร้างอาชีพ เสริมรายได้ เติบโตอย่างยั่งยืน ส่งเสริมการทำธุรกิจในรูปแบบค้าปลีกสมัยใหม่ อบรมให้ความรู้แก่ชุมชน เกษตรกร และผู้ประกอบการรายย่อยแต่ละจังหวัด พร้อมช่วยเหลือการจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ ออฟไลน์ ซึ่งเป็นวิสัยทัศน์และวัตถุประสงค์ของกลุ่มเซ็นทรัลที่ต้องการเห็นภาคการเกษตรที่เข้มแข็งและพี่น้องเกษตรกรไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ตัวอย่างความสำเร็จของเกษตรกรที่นำผลผลิตมาจำหน่ายในตลาดจริงใจ Farmers’ Market


นายโฆษิต แสวงสุข ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนธนาคารพืชผักบ้านสำโรง ซึ่งปัจจุบันยกระดับศักยภาพของกลุ่มเป็นสหกรณ์การเกษตรพืชผักอินทรีย์หนองสนิท จำกัด แต่เดิมเกษตรกรในพื้นที่กว่า 80 ครัวเรือน ประสบปัญหาราคาผลผลิตตกต่ำ ในปี 2558 จึงได้รวมตัวจัดตั้งกลุ่มเพื่อทำการเกษตรปลอดสารจนสามารถพลิกฟื้นแปลงเกษตรกว่า 45 ไร่ปลูกพืชผักที่ได้มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ (ระยะปรับเปลี่ยน) และนำมาขายในชุมชน ร้านอาหาร โรงเรียนในจังหวัด

จนกระทั่งสถานการณ์โควิด-19 เมื่อสถานที่ที่เคยส่งต้องปิดชั่วคราวทำให้ผลผลิตไม่มีช่องทางระบาย จนกระทั่งได้รับโอกาสจากท็อปส์ มาร์เก็ต สุรินทร์ เปิดพื้นที่พิเศษให้นำสินค้ามาจำหน่าย และล่าสุดคือการเปิดตลาดจริงใจ Farmers’Market ซึ่งเป็นตลาดชุมชนถาวร ทำให้สมาชิกในกลุ่มดีใจมากเพราะจะได้มีช่องทางที่ดีขายสินค้าให้ผู้บริโภคโดยตรง และตั้งเป้าภายในระยะเวลา 5 ปีตำบลหนองสนิทจะเป็นพื้นที่ปลูกสินค้าเกษตรอินทรีย์ทั้งตำบล และจะสามารถส่งสินค้าออกไปจำหน่ายในร้านท็อปส์สาขาอื่นๆ อีกด้วย