ถอดบทเรียน “Digital Tracing” แอปพลิเคชันแยกกลุ่มเสี่ยงติดโควิด ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดแจง ช่วยเพิ่มการคัดแยกเสี่ยงติดโควิดดีกว่าเดิม 50%
จากสถานการณ์การแพร่กระจายของเชื้อไวรัสโควิด-19 ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ภาครัฐมีมาตรการการติดตามหลังพบผู้ติดเชื้อโควิด-19 เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปยังผู้อื่น เช่น สอบถามประวัติการเดินทาง การพักอาศัย การเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ แต่การติดตามในลักษณะดังกล่าวยังเป็นการติดตามที่ค่อนข้างยากและใช้เวลานาน ส่งผลให้การควบคุมการแพร่กระจายเชื้อเป็นไปได้ยาก
โครงการ “สนับสนุนข้อมูลวิจัยเชิงลึกด้านเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)” สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) เปิดเผยข้อมูลว่า เมื่อเร็วๆ นี้ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดได้ศึกษาโอกาสของการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสโควิด-19 จากการเก็บข้อมูลผู้แพร่เชื้อและผู้ได้รับเชื้อไวรัส จำนวน 40 คู่ พบว่าค่าระดับการติดเชื้อพื้นฐาน หรือ R0 ที่เกิดขึ้นจากการแพร่เชื้อจากผู้ไม่แสดงอาการสูงถึง 0.9 จึงศึกษาความจำเป็นของการใช้ “Digital tracing” ระบบติดตามผู้มีความเสี่ยงติดเชื้อจากผู้ป่วยทันที
ผลการศึกษาพบว่า ในระยะเวลา 3 วันที่ติดตามเพื่อกักและโอกาสการควบคุมโรคแบบธรรมดา สำเร็จน้อยกว่าการใช้ระบบ Digital Tracing ช่วยถึง 50% การนำเทคโนโลยีมาช่วยในการสืบหาผู้ที่สัมผัสใกล้ชิด (Contact tracing) จึงเป็นที่ต้องการอย่างมาก ปัจจุบันทั่วโลกมีการใช้อยู่ 2 แอปพลิเคชัน คือ Pan-European Privacy Preserving Proximity Tracing (PEPP - PT) ของกลุ่มประเทศยุโรป และ Trace Together ของประเทศสิงคโปร์
ทั้งนี้ เทคโนโลยีที่ 2 รูปแบบแตกต่างในรายละเอียดแต่ใช้หลักการเดียวกัน คือ 1. ใช้สัญญาณบลูทูธ (Bluetooth) บนโทรศัพท์มือถือในการตรวจหาว่าใครอยู่ในรัศมี 2-10 เมตร ในระยะเวลาที่กำหนด 2. ทำการบันทึกรหัสประจำตัวของคนที่อยู่ใกล้ ไม่บันทึกชื่อจริง ไม่เก็บตำแหน่งบุคคล และทำการบันทึกข้อมูลไว้ที่โทรศัพท์มือถือของแต่ละคน 3. เมื่อระบบส่วนกลางพบว่ามีผู้ป่วย เจ้าหน้าที่จะติดต่อไปที่ผู้ป่วย ผู้ป่วยส่งข้อมูลในมือถือของตนไปยังส่วนกลาง โดยผู้ป่วยต้องยินยอมเปิดเผยข้อมูล
ทีมวิจัย สกสว.วิเคราะห์ว่า สำหรับในไทย การพัฒนาแอปพลิเคชัน Digital Tracing น่าจะใช้ระยะเวลาไม่นาน แต่ประสิทธิภาพในการควบคุมการระบาดของโรคนั้นขึ้นอยู่กับความร่วมมือที่เราคนไทยทุกคนต้องช่วยกัน เพราะหลังจากประเทศสิงคโปร์ได้เปิดตัวแอปพลิเคชันไปเมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2563 มีผู้ใช้ไปแล้ว 1 ล้านคน ตามหลักการแล้วต้องมีผู้ใช้ 60% ของประชากรทั้งหมด หรือประมาณ 4 ล้านคน จึงจะมีประสิทธิภาพในเกณฑ์ที่น่าพึงพอใจ
ในขณะเดียวกัน ความร่วมมือของภาคประชาชนเกี่ยวข้องกับการควบคุมข้อมูลส่วนบุคคล ซึ่งประชาชนส่วนหนึ่งอาจไม่มั่นใจในระบบความปลอดภัยและไว้วางใจจึงจะยอมใช้งาน 2. ผู้ใช้ที่สำคัญอีกส่วนหนึ่งคือเจ้าหน้าที่ภาครัฐ เนื่องจากเป็นหน่วยงานที่มีข้อมูลผู้ป่วย หากไม่มีข้อมูลเหล่านี้แล้วก็จะทำให้การติดตามผู้ป่วยเป็นไปได้ยากมาก ทั้งนี้ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิส่วนบุคคลอาจต้องยืดหยุ่นต่อสถานการณ์ดังกล่าว
