รัฐมนตรีต่างประเทศจีนบอก “ช็อก” ที่นายกฯญี่ปุ่นล้ำเส้นด้วยการพูดอย่างเปิดเผยว่า อาจแทรกแซงทางทหารกรณีไต้หวัน ย้ำต้องตอบโต้ขั้นเด็ดขาดเพื่อปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของแดนมังกร ด้านญี่ปุ่นแถลงตอบโต้จดหมายของเอกอัครราชทูตจีนที่ส่งถึงเลขาฯยูเอ็นว่า เป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้โดยสิ้นเชิง พร้อมยืนยันว่า ญี่ปุ่นยังยึดมั่นในสันติภาพ
หวัง อี้ รัฐมนตรีต่างประเทศจีน กล่าวเมื่อวันอาทิตย์ (23 พ.ย.) ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศจีนนำออกเผยแพร่บนเว็บไซต์ของกระทรวงว่า เป็นเรื่องที่น่าตกใจมากที่ผู้นำปัจจุบันของญี่ปุ่นส่งสัญญาณผิดๆ อย่างเปิดเผยเกี่ยวกับการพยายามแทรกแซงทางทหารกรณีไต้หวัน พูดถึงสิ่งที่ไม่ควรพูด และล้ำเส้นที่ไม่ควรแตะต้อง
หวังสำทับว่า จีนจำเป็นต้องตอบโต้การกระทำของญี่ปุ่นอย่างเด็ดขาด ไม่ใช่เพื่อปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนเท่านั้น แต่ยังต้องปกป้องความสำเร็จหลังสงครามที่ได้มาอย่างยากยิ่งและต้องแลกด้วยเลือดเนื้อและการเสียสละ
รัฐมนตรีต่างประเทศจีนสำทับว่า หากญี่ปุ่นยังคงเดินบนเส้นทางผิด ทุกประเทศต้องร่วมกันรับผิดชอบในการป้องกันไม่ให้ญี่ปุ่นฟื้นลัทธินิยมทหาร
การวิจารณ์ของหวังอี้ถือเป็นการแสดงความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสที่สุดของจีนเกี่ยวกับประเด็นขัดแย้งนี้ซึ่งเริ่มต้นจากการที่นายกรัฐมนตรีซานาเอะ ทาคาอิจิของญี่ปุ่น ตอบคำถามพรรคฝ่ายค้านในสภาเมื่อวันที่ 7 ที่ผ่านมาว่า การปิดล้อมทางทะเลหรือการโจมตีไต้หวันของจีนเป็นสถานการณ์ที่คุกคามความอยู่รอดของญี่ปุ่น ซึ่งตามกฎหมายนั้นมอบอำนาจให้นายกรัฐมนตรีแดนอาทิตย์อุทัยใช้กำลังทหารตอบโต้
คำพูดดังกล่าวทำให้ความสัมพันธ์จีน-ญี่ปุ่นร้าวฉานหนักไม่เฉพาะด้านการทูต แต่ยังรวมถึงเศรษฐกิจ การค้า และวัฒนธรรม
นอกจากรัฐมนตรีต่างประเทศแดนมังกรแล้ว เมื่อวันศุกร์ (21) ฟู่ ชง เอกอัครราชทูตจีนประจำสหประชาชาติ กฌได้ส่งจดหมายถึง อันโตนิโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการยูเอ็น วิจารณ์คำพูดของทาคาอิจิอย่างรุนแรงว่า ละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศและบรรทัดฐานทางการทูต
ในจดหมายยังระบุว่า ถ้าญี่ปุ่นกล้าที่จะพยายามแทรกแซงทางทหารในสถานการณ์ช่องแคบไต้หวันแล้ว จะถือเป็นการรุกราน และจีนจะใช้สิทธิ์ในการป้องกันตนเองอย่างเด็ดขาดภายใต้กฎบัตรของยูเอ็นและกฎหมายระหว่างประเทศ รวมทั้งจะปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนอย่างแน่วแน่
ฟู่ยังเรียกร้องให้ญี่ปุ่นยุติการยั่วยุและล้ำเส้น รวมทั้งถอนคำพูดซึ่งเป็นการท้าทายผลประโยชน์หลักของจีน
ปักกิ่งนั้นถือว่า ไต้หวันที่ปัจจุบันเป็นเกาะปกครองตนเองและเคยเป็นอาณานิคมของญี่ปุ่นมาแล้ว เป็นดินแดนส่วนหนึ่งของตนซึ่งหากจำเป็นก็พร้อมใช้กำลังเข้าผนวก จีนยังต่อต้านการเข้าแทรกแซงของประเทศอื่นๆ โดยเฉพาะอเมริกาที่เป็นซัปพลายเออร์หลักที่จัดหาอาวุธให้ไทเป ตลอดจนถึงพันธมิตรของอเมริกาในเอเชียที่รวมถึงญี่ปุ่นและฟิลิปปินส์ ขณะที่รัฐบาลไต้หวันปฏิเสธการกล่าวอ้างของจีน และยืนกรานว่า ประชาชนไต้หวันเท่านั้นที่มีสิทธิ์กำหนดอนาคตของตนเอง แต่ปักกิ่งโต้แย้งว่า ประชาชนจีนทั้งมวลต่างหากคือผู้มีสิทธิ์ดังกล่าว
ขณะเดียวกัน จุดยืนของทาคาอิจิถูกมองว่า แข็งกร้าวกว่านายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนก่อนๆ ที่มักแสดงความกังวลเกี่ยวกับการที่จีนคุกคามไต้หวัน แต่ไม่เคยพูดอย่างเปิดเผยว่า ญี่ปุ่นจะตอบโต้อย่างไร
กระนั้น ทาคาอิจิปฏิเสธที่จะถอนคำพูด แต่บอกว่า ต่อไปจะหลีกเลี่ยงการพูดถึงสถานการณ์ที่จำเพาะเจาะจง
วันเสาร์ (22 พ.ย.) กระทรวงการต่างประเทศญี่ปุ่นแถลงตอบโต้ว่า คำกล่าวอ้างในจดหมายของเอกอัครราชทูตจีนที่ส่งถึงผู้นำยูเอ็นเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้โดยสิ้นเชิง พร้อมยืนยันว่า ญี่ปุ่นยังยึดมั่นในสันติภาพ
วันต่อมา (23 พ.ย.) ทาคาอิจิกล่าวกับผู้สื่อข่าวขณะเดินทางไปร่วมประชุมสุดยอดกลุ่มจี20 ที่แอฟริกาใต้ว่า ญี่ปุ่นยังคงเปิดกว้างสำหรับการเจรจากับจีน โดยไม่เอ่ยถึงคำวิจารณ์ของหวัง ก่อนสำทับว่า ไม่ได้พูดคุยกับนายกรัฐมนตรีหลี่ เฉียงของจีนที่ร่วมประชุมที่โจฮันเนสเบิร์กเช่นเดียวกัน
(ที่มา: เอพี/รอยเตอร์)