(เก็บความจากเอเชียไทมส์ www.atimes.com)
Why Putin seems stronger now than a year ago
By STEFAN WOLFF
23/05/2024
วาระซึ่งพวกพันธมิตรของเคียฟต่างให้ความสำคัญเป็นอย่างสูง ก็คือว่า ทำอย่างไรจึงจะให้ยังคงมีความช่วยเหลือไปถึงยูเครนได้ต่อไปในอนาคต ไม่ว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงไปขนาดไหน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสิ่งที่ถูกเฝ้าจับตามองกันมากเป็นพิเศษ ได้แก่การเลือกตั้งประธานาธิบดีและการเลือกตั้งรัฐสภาในสหรัฐฯซึ่งกำลังจะจัดขึ้นในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้านี้ โดยที่ โดนัลด์ ทรัมป์ และพวกผู้สนับสนุนเขา แสดงท่าทีออกมาแล้วว่า ต้องการตัดความช่วยเหลือที่ให้แก่ยูเครน
วลาดิมีร์ ปูติน เวลานี้ดูเหมือนแข็งแกร่งขึ้นอย่างมากมายชนิดห่างไกลจากที่เขาเคยเป็นอยู่ในช่วงเวลาอื่นๆ ไม่ว่าตอนไหนก็ตามนับตั้งแต่ที่รัสเซียเปิดฉากการรุกรานอย่างเต็มสูบเข้าไปในดินแดนของยูเครนเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2022
ในสมรภูมิ กองทหารรัสเซียกำลังผลักดันเดินหน้าบุกหนักเข้าไปในดินแดนของยูเครน [1] และสามารถยึดหมู่บ้านได้หลายๆ แห่งอย่างต่อเนื่อง เช่นเดียวกับเครื่องบ่งชี้ตัวอื่นๆ มากมายทีเดียวก็แสดงชัดถึงความเข้มแข็งที่เพิ่มขึ้นทุกทีของรัสเซีย และบ่งบอกถึงอนาคตที่ความพ่ายแพ้ของยูเครนและของตะวันตกกำลังกลายเป็นความเป็นไปได้ที่สอดคล้องกับความเป็นจริงมากขึ้นเรื่อยๆ
ในแนวรบด้านภายในประเทศ ระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมานี้ ปูตินสามารถยังความปราชัยให้แก่การก่อกบฎที่นำโดย เยฟเกนี ปริโกจิน (Yevgeny Prigozhin) [2] ผู้เป็นสหายเก่าแก่ของเขาซึ่งเวลาต่อมาก็ได้เสียชีวิตไปในเหตุเครื่องบินตก สำหรับฝ่ายค้านคนสำคัญของเขารายอื่นๆ ก็มีเพียง อเล็กเซ นาวัลนี (Alexei Navalny) [3] ซึ่งสิ้นชีพไปเช่นกันในทัณฑสถานที่ตั้งอยู่ทางดินแดนตอนเหนือไกลโพ้นของรัสเซียตอนต้นปีนี้
หลังจากได้รับเลือกตั้งให้เข้าดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีรัสเซียอีกสมัยหนึ่ง [4] ปูตินยังได้เพิ่มความแข็งแรงมั่นคงให้แก่การจับมือเป็นพันธมิตรของเขา [5] กับอิหร่านและเกาหลีเหนือ 2 ประเทศซึ่งคอยจัดหาจัดส่งยุทโธปกรณ์อันจำเป็นจำนวนมากให้แก่มอสโก
นี่อาจจะยังไม่ใช่ถึงขั้นเป็นการเลือกจับกลุ่มรวมตัวกันของพวกที่ประกาศตัวเองเป็นมหาอำนาจผู้ยิ่งใหญ่ ทว่ามันก็ยังคงทำให้เครื่องจักรสงครามของรัสเซียได้รับน้ำมันหล่อเลี้ยงให้เดินหน้าไปได้อย่างฉลุย –ซึ่งเป็นสิ่งตรงกันข้ามกับทางฝ่ายยูเครน ที่ในช่วงเวลา 6 เดือนที่ผ่านมา [6] ต้องเผชิญปัญหาเรื่องความช่วยเหลือทางทหารจากฝ่ายตะวันตก
เวลาเดียวกันนั้น ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ยังกล่าวย้ำให้ความมั่นใจ [7]แก่ ปูติน ว่าจะได้รับการสนับสนุนจากเขาอย่างต่อเนื่อง ระหว่างที่เชื้อเชิญผู้นำรัสเซียไปเยือนแดนมังกรแบบเป็น state visit (นั่นคือได้รับการต้อนรับตามรัฐพิธีเต็มขั้นในฐานะเป็นอาคันตุกะของประมุขประเทศ) ซึ่งมีการโหมประโคมข่าวอย่างเอิกเกริกมากในช่วงวันที่ 16-17 พฤษภาคม 2024
ความผูกพันระหว่างมอสโกกับปักกิ่ง และความผูกพันเป็นการส่วนตัวระหว่าง สี กับ ปูติน ที่ทำท่าแข็งแกร่งมากเช่นนี้ ยังดูเหมือนจะมีความยั่งยืนคงทนยิ่งกว่าความสัมพันธ์ที่เคียฟมีอยู่กับเมืองหลวงของชาติตะวันตกทั้งหลายเสียอีก เป็นต้นว่า ภายในสหภาพยุโรปนั้น สโลวาเกีย และฮังการี ยังคงคอยแสดงการคัดค้าน [8] ครั้งแล้วครั้งเล่าต่อการที่ฝ่ายตะวันตกจะให้ความสนับสนุนแก่ยูเครนต่อไป
การที่รัสเซียเปิดการรุก [9] เข้าไปในแคว้นคอร์คอฟ (Kharkov) ซึ่งเริ่มต้นตั้งแต่วันที่ 10 พฤษภาคมที่ผ่านมา ทำให้มอสโกสามารถยึดหมู่บ้านได้เป็นจำนวนมาก และบุกลึกเข้าไปในยูเครนได้นับสิบกิโลเมตร
(คอร์คอฟ Kharkov หรืออีกชื่อหนึ่งคือ Kharkiv คาร์คิฟ เป็นแคว้นทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของยูเครนที่อยู่ติดพรมแดนรัสเซีย โดยที่เมืองเอกของแคว้นนี้ ซึ่งใช้ชื่อว่า คาร์คอฟ หรือ คาร์คิฟ เหมือนชื่อแคว้น เป็นเมืองใหญ่อันดับสองของยูเครน ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://en.wikipedia.org/wiki/Kharkiv)
มีประชาชนมากกว่า 10,000 คนทีเดียวในพื้นที่แคว้นคาร์คอฟ กลายเป็นผู้พลัดถิ่นไปแล้ว [10] ท่ามกลางการโจมตีทิ้งระเบิดจากทางอากาศ และการโจมตีโดยใช้ทหารราบอย่างไม่หยุดหย่อนของฝ่ายรัสเซียคราวนี้ จนกลายเป็นการเพิ่มแรงกดดันสำหรับการปฏิบัติการให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมซึ่งเดิมทีก็อยู่ในภาวะทำกันอย่างสุดแรงเหยียด และโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เมืองคาร์คอฟนั้น แต่เดิมก็ต้องต้อนรับประชาชนผู้พลัดถิ่นเป็นจำนวนถึงราวๆ 200,000 คนอยู่ก่อนแล้ว
ความสำเร็จของฝ่ายรัสเซีย [11] ในพื้นที่รอบๆ คาร์คอฟ ยังบังเกิดขึ้นตามหลังการที่พวกเขาชิงดินแดนเพิ่มเติมได้จากพื้นที่อื่นๆ ตามเส้นแนวหน้าความยาว 1,000 กิโลเมตรในระยะหลายๆ เดือนที่ผ่านมา ขณะที่มันยังไม่ใช่ว่าเครมลินกำลังสามารถถึงขั้นเปลี่ยนเกมในสงครามรุกรานยูเครนแล้ว กระนั้น มอสโกก็ดูเหมือนมีแรงโมเมนตัมอย่างสำคัญเบื้องหลังการปฏิบัติภาคพื้นดินของพวกเขา โดยที่ทางเคียฟต้องต่อสู้ดิ้นรนอย่างหนักเพื่อยันกองทหารรัสเซียให้อยู่
การรุกคืบหน้าของฝ่ายรัสเซีย [12] ในปีนี้ สามารถแย่งคืนดอกผลทั้งหลายทั้งปวงที่ฝ่ายยูเครนช่วงชิงได้มาด้วยการรุกตอบโต้ครั้งใหญ่ในปีที่แล้ว และขณะที่รัสเซียเข้ายึดเมืองสำคัญได้เพิ่มขึ้นอีกเพียงแห่งเดียว --คือ อัฟดิอิฟกา (Avdiivka)— หลังจากยึดเมืองบัคมุต (Bakhmut) ได้เมื่อ 1 ปีก่อน แต่พวกเขาก็เข้าครอบครองดินแดนยูเครนได้มากขึ้นราวๆ 500 ตารางกิโลเมตรทีเดียว ในช่วงไม่กี่เดือนมานี้
ในเวลาเดียวกับที่เครมลินสามารถสร้างแรงกดดันได้อย่างต่อเนื่องนั้นเอง ยูเครนกลับต้องลำบากเดือดร้อนมิได้ขาดจากการขาดแคลนอาวุธและเครื่องกระสุน แม้กระทั่งหลังจากสัมภาระสหรัฐฯจำนวนเพิ่มมากขึ้น กำลังเริ่มเดินทางไปถึง [13]แนวหน้าในท้ายที่สุด
ความสนับสนุนที่ฝ่ายตะวันตกจะให้แก่ยูเครนในอนาคตข้างหน้าจะเป็นอย่างไร เวลานี้มีความแน่นอนชัดเจนน้อยกว่าที่มันเคยเป็นอยู่เมื่อ 1 ปีที่แล้วมากมายนัก
ด้วยเหตุนี้ สิ่งที่เกิดตามมาก็คือ วาระซึ่งพวกพันธมิตรของเคียฟต่างให้ความสำคัญเป็นอย่างสูง ก็คือว่า ทำอย่างไรจึงจะให้ยังคงมีความช่วยเหลือไปถึงยูเครนได้ต่อไปในอนาคต [14]ไม่ว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงไปขนาดไหน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสิ่งที่ถูกเฝ้าจับตามองกันมากเป็นพิเศษ ได้แก่การเลือกตั้งประธานาธิบดีและการเลือกตั้งรัฐสภาในสหรัฐฯซึ่งกำลังจะจัดขึ้นในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้านี้ โดยที่ โดนัลด์ ทรัมป์ และพวกผู้สนับสนุนเขา [15] แสดงท่าทีออกมาแล้วว่า ต้องการตัดความช่วยเหลือที่ให้แก่ยูเครน
ทางด้านประธานาธิบดีโจ ไบเดน นั้น เวลานี้ยังคงแสดงความมุ่งมั่นผูกพันอยู่กับ เคียฟ อย่างเหนียวแน่น ทว่ามันยังคงห่างไกลจากความแน่นอนสำหรับเรื่องว่า เขาจะสามารถเป็นผู้ชนะได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีสมัยที่สองในต้นเดือนพฤศจิกายนปีนี้
ฝ่ายตะวันตกอยู่ในอาการสับสนลังเล
คณะกรรมาธิการยุโรป ที่เป็นฝ่ายบริหารของอียู พยายามผลักดันอย่างหนักให้สหภาพยุโรปเห็นชอบ [16] ในข้อตกลงว่าด้วยวิธีการนำเอาผลกำไรซึ่งงอกเงยจากทรัพย์สินต่างๆ ของรัสเซียที่ถูกฝ่ายตะวันตกอายัดเอาไว้ มาใช้ในการสนับสนุนยูเครน ในทางตรงกันข้าม พวกประเทศกลุ่ม จี7 ก็กำลังต่อสู้กันอย่างหนักเพื่อให้ตกลงกัน [17] เกี่ยวกับวิธีการให้ความสนับสนุนทางการเงินแก่ยูเครนได้อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการหาวิธีการเพื่อนำเอาทรัพย์สินรัสเซียที่ถูกอายัดในโลกตะวันตกออกมาใช้ประโยชน์
สิ่งต่างๆ ที่ดูเหมือนจะแสดงให้เห็นถึงความเข้มแข็งของรัสเซียนั้น เอาเข้าจริงแล้ว มันก็คือการสะท้อนให้เห็นถึงความอ่อนแอของฝ่ายตะวันตกนั่นเอง อย่างน้อยที่สุดก็เป็นเช่นนี้อยู่ส่วนหนึ่งแหละ ขณะที่รัสเซียได้เข้าโจมตีเป้าหมายต่างๆ ตลอดทั่วทั้งยูเครนอย่างไร้ความปรานีเรื่อยมาซึ่งนับมาถึงตอนนี้ก็เป็นเวลากว่า 2 ปีแล้ว เคียฟกลับยังคงถูกจำกัดบีบรัดจากฝ่ายตะวันตกด้วยประเภทของอาวุธและเครื่องกระสุนที่พวกเขายินดีจัดหาจัดส่งไปให้ ตลอดจนจากกฎกติกาซึ่งพวกเขากำหนดมาด้วยในเรื่องการนำเอาอาวุธและเครื่องกระสุนเหล่านี้ไปใช้ในการสู้รบ [18] เป็นต้นว่า ยูเครนสามารถนำเอาไปใช้โจมตีพื้นที่ไหนได้บ้าง และในพื้นที่ไหนซึ่งห้ามใช้
สภาพเช่นนี้อาจจะกำลังมีการเปลี่ยนแปลงอย่างช้าๆ โดยที่มีอาวุธมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งฝ่ายตะวันตกจัดหาจัดส่งไปถึงมือฝ่ายยูเครน กำลังถูกตั้งเงื่อนไขข้อจำกัดลดน้อยลงไปในเรื่องที่ว่าเคียฟจะสามารถนำไปใช้อย่างไรได้บ้าง
ทำเนียบเครมลินยังไม่ต้องเผชิญการวิจารณ์ท้วงติงที่ทำให้ปวดเศียรเวียนเฮดอะไรเลย ในตอนที่รัสเซียใช้พวกนักโทษในเรือนจำ [19] มาเป็นทหารสู้รบในแนวหน้า รวมทั้งการระดมเกณฑ์คนหนุ่มชาวรัสเซียจำนวนมากเข้ามาทำงานต่างๆ ทางด้านการทำศึกสงคราม หรือในการเสียสละชีวิตของทหารเพื่อยันการรุกโจมตีตอบโต้ของฝ่ายยูเครนเมื่อปีที่แล้ว ตลอดจนเพื่อเข้าช่วงชิงพื้นที่ดินแดนยึดครองเพิ่มขึ้นมาในปีนี้
ในทางตรงกันข้าม ยูเครนเพิ่งสามารถเอาชนะแรงต่อต้านคัดค้าน จนผ่านพวกกฎหมายที่มุ่งแก้ไขปรับปรุงเรื่องการระดมพลเกณฑ์ทหารของประเทศได้สำเร็จในเดือนเมษายนที่ผ่านมานี้เอง [20] ซึ่งหลักการสำคัญคือการลดอายุผู้ที่จะถูกเกณฑ์ทหารให้ต่ำลงมาจาก 27 ปี เป็น 25 ปี แต่เรื่องจากเวลาเนิ่นช้าไปมาก ทำให้เรื่องนี้ยังไม่อาจแปรเปลี่ยนให้กลายเป็นดอกผลที่สามารถจับต้องได้ในสมรภูมิ ในรูปของการมีกำลังทหารยูเครนที่มีความสดใหม่, ได้รับการฝึกอบรมมาเป็นอย่างดี และติดอาวุธพรั่งพร้อม
ที่รัสเซีย ปูตินคือผู้ที่สามารถตัดสินใจเรื่องต่างๆ ได้ด้วยตัวของเขาเอง ชนิดที่แทบไม่เจอข้อจำกัดบีบรัดใดๆ เอาเลยภายในระบอบปกครองทางการเมืองของเขา [21] และด้วยการอุดหนุนจากทรัพยากรต่างๆ ที่รัสเซียสามารถรวบรวมเข้ามาจากทั้งภายในประเทศ ตลอดจนที่ได้รับมาจากพันธมิตรต่างๆ ของแดนหมีขาว ปูตินจึงสามารถที่จะฟื้นตัวขึ้นมาจากการกระทำความผิดพลาดทั้งทางยุทธศาสตร์และทางยุทธวิธีในช่วงเริ่มต้นสงคราม
แต่สำหรับฝ่ายตะวันตก สิ่งที่ผ่านการพิจารณาเห็นชอบออกมาเพื่อเป็นยุทธศาสตร์ของพวกเขา บ่อยครั้งทีเดียวมักไม่ได้มีอะไรมากไปกว่าเป็นดีลที่ดีที่สุดเท่าที่สามารถตกลงกันได้ในหมู่รัฐสมาชิก 32 ชาติขององค์การนาโต้ และในหมู่ 27 ชาติรัฐสมาชิกอียู โดยที่ทั้งหมดต่างฝ่ายต่างพยายามผลักดันดึงรั้งไปในทิศทางซึ่งผิดแผกแตกต่างกัน ผลที่เกิดขึ้นจากสภาพซึ่งน่าจะเรียกว่า เป็น “การบริหารจัดการยามวิกฤตอย่างถาวร” [22] เสียมากกว่าเช่นนี้ จวบจนถึงบัดนี้ยังคงสามารถป้องกันไม่ให้ยูเครนประสบความพ่ายแพ้ได้ ทว่ามันไม่ได้เป็นการแผ้วถางทางไปสู่ชัยชนะแต่อย่างไรเลย
ความเข้มแข็งของปูตินจึงอยู่ในลักษณะสัมพัทธ์มากกว่าอยู่ในลักษณะสัมบูรณ์ [23] และตรงนี้เองสำหรับยูเครนและสำหรับฝ่ายตะวันตกแล้ว มันอาจเป็นอันตรายหรือกลายเป็นโอกาสก็ได้
หากฝ่ายตะวันตกยังคงอุดมไปด้วยความสับสนวุ่นวายมากขึ้นไปอีก มันก็มีแต่ทำให้ ปูติน ดูแข็งแกร่งกว่าที่เขาเป็นอยู่ รวมทั้งอาจเพิ่มน้ำหนักให้แก่โวหารหรือเรื่องเล่าของพวกโปรรัสเซียที่ว่า สงครามคราวนี้เป็นสงครามที่ยูเครนและฝ่ายตะวันตกไม่มีทางชนะ แต่ถ้าพวกพันธมิตรตะวันตกของเคียฟในท้ายที่สุดแล้ว สามารถรวบรวมกันก่อเกิดเป็นเจตนารมณ์ที่จะจัดหาจัดส่งทรัพยากรต่างๆ ซึ่งเป็นที่ต้องการของยูเครนแล้ว ดุลแห่งอำนาจในสงครามคราวนี้ ก็ยังคงสามารถเกิดการเปลี่ยนแปลงไปทางข้างที่ยูเครนคือฝ่ายได้เปรียบอย่างเด็ดขาดชัดเจน
สเตฟาน วูลฟ์ เป็นศาสตราจารย์ด้านความมั่นคงระหว่างประเทศ อยู่ที่มหาวิทยาลัยเบอร์มิงแฮม, สหราชอาณาจักร
ข้อเขียนนี้มาจากเว็บไซต์ เดอะ คอนเวอร์เซชั่น https://theconversation.com/ โดยสามารถติดตามอ่านข้อเขียนดั้งเดิมชิ้นนี้ได้ที่ https://theconversation.com/why-vladimir-putin-seems-stronger-now-than-he-was-a-year-ago-230362#:~:text=Vladmir%20Putin%20appears%20far%20stronger,the%20past%20two%20weeks%20alone.
เชิงอรรถ
[1]https://storymaps.arcgis.com/stories/36a7f6a6f5a9448496de641cf64bd375
[2] https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-64976080
[3] https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-68318742
[4] https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-68592781
[5]https://www.reuters.com/world/russias-asian-alliances-have-security-consequences-nato-chief-warns-2024-04-03/
[6] https://theconversation.com/delays-in-western-aid-have-put-ukraine-in-a-perilous-position-229987
[7] https://www.reuters.com/world/putin-visit-chinas-xi-deepen-strategic-partnership-2024-05-15/
[8]https://www.yahoo.com/news/slovakia-backs-hungary-stance-block-202000812.html
[9]https://www.nytimes.com/2024/05/11/world/europe/ukraine-russia-kharkiv.html
[10] https://www.unhcr.org/ua/en/69327-unhcr-alarmed-at-growing-humanitarian-needs-around-kharkiv-ukraine.html
[11]https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-20-2024
[12]https://www.nytimes.com/2024/05/14/us/politics/russia-momentum-ukraine-war.html
[13]https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-gunners-finally-get-shells-stop-russians-near-kharkiv-2024-05-21/
[14]https://www.politico.eu/newsletter/brussels-playbook/trump-proofing-nato/
[15]https://www.reuters.com/world/europe/trump-wont-give-money-ukraine-if-elected-says-hungarys-orban-2024-03-11/
[16]https://www.reuters.com/world/europe/eu-countries-adopt-plan-use-frozen-russian-assets-ukraines-defence-2024-05-21/
[17]https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/20/g7-leaders-to-discuss-30bn-loan-for-ukraine-using-russian-assets
[18]https://abcnews.go.com/Politics/austin-expectation-ukraine-wont-us-weapons-territory-despite-russian-advance/story?id=110400530
[19]https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/04/23/russia-s-use-of-prisoners-to-feed-war-machine-is-widespread_6669261_4.html
[20]https://www.aljazeera.com/news/2024/4/16/ukraines-zelenskyy-signs-new-army-draft-law-to-boost-conscription
[21]https://www.journalofdemocracy.org/articles/how-the-putin-regime-really-works/
[22]https://www.foreignaffairs.com/ukraine/ukraine-needs-more-crisis-management
[23]https://www.wilsoncenter.org/event/kennan-long-view-series-weak-strongman-limits-power-putins-russia
