‘คาใจ’ ทำไมอิสราเอลพลาดท่าฮามาส ทั้งที่มีหน่วยข่าวกรองลือลั่นระดับเทพ

สำหรับชาวปาเลสไตน์ในกาซา หูตาของอิสราเอลไม่เคยอยู่ไกลเลย นอกจากโดรนสอดแนมที่บินอยู่บนฟ้าตลอดเวลา แนวพรมแดนที่มีการรักษาความปลอดภัยเข้มงวดยังติดกล้องวงจรปิดเต็มไปหมด แถมมีทหารเฝ้าไม่ขาด ไหนจะทรัพยากรของหน่วยงานข่าวกรองและความสามารถด้านไซเบอร์ที่รวบรวมข้อมูลมากมายมหาศาล

แต่ดูเหมือนหูตาของอิสราเอลจะถูกปิดสนิทก่อนที่กลุ่มฮามาสจะเปิดฉากโจมตีใหญ่อย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในวันเสาร์ (7 ต.ค.) ที่ผ่านมา ซึ่งพวกเขาฝ่าแนวกั้นชายแดนอิสราเอล และส่งนักรบนับร้อยเข้าไปสังหารผู้คนเป็นร้อยๆ และทำให้ภูมิภาคตะวันออกกลางเดือดพล่าน

ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา พวกหน่วยงานข่าวกรองของอิสราเอล เช่น มอสสาด ชินเบ็ต และหน่วยข่าวกรองทางทหาร ต่างได้รับการยกย่องว่าไม่มีใครเอาชนะได้ จากผลงานความสำเร็จมากมายของพวกเขา เช่น การตามล่าสายลับฮามาสในดูไบ รวมทั้งที่พวกเขาถูกกล่าวหาว่าปลิดชีพนักวิจัยนิวเคลียร์ชาวอิหร่านถึงใจกลางของประเทศนั้น

แต่เหตุโจมตีของฮามาสเมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมาทำให้ชื่อเสียงเหล่านั้นกลายเป็นที่กังขาและเกิดคำถามเกี่ยวกับความพร้อมของอิสราเอลในการเผชิญหน้ากับศัตรูที่ฐานะอ่อนแอกว่ามากแต่มีจุดยืนเด็ดเดี่ยวแน่วแน่ ถึงแม้บุกข้ามพรมแดนผ่านพ้นไป 24 ชั่วโมง นักรบฮามาสยังคงต่อสู้กับกองกำลังอิสราเอลภายในดินแดนอิสราเอล และชาวอิสราเอลนับสิบถูกจับเป็นเชลยนำกลับไปยังกาซา

ยาคอฟ อามิดเรอร์ อดีตที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติของนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ชี้ว่า นี่เป็นความผิดพลาดร้ายแรง และพิสูจน์ว่าความสามารถด้านข่าวกรองของอิสราเอลในดินแดนกาซานั้นไร้ประสิทธิภาพ

ด้านพลเรือตรีแดเนียล ฮาการี หัวหน้าโฆษกกองทัพอิสราเอล ยอมรับว่า กองทัพต้องอธิบายเรื่องนี้ต่อประชาชน แต่สำทับว่า ขณะนี้กองทัพมุ่งมั่นจะรบกับศัตรูก่อน และจะทำการสอบสวนต่อไป

บางคนบอกว่า เร็วเกินไปที่จะโทษว่า เป็นความบกพร่องด้านข่าวกรองอย่างเดียว โดยชี้ไปที่กระแสความรุนแรงระดับต่ำๆ ในเขตเวสต์แบงก์ซึ่งทำให้ทรัพยากรทางทหารบางส่วนถูกถ่ายโอนไปจัดการ นอกจากนั้นอิสราเอลยังกำลังเผชิญความวุ่นวายทางการเมืองจากการที่รัฐบาลขวาจัดของเนทันยาฮูพยายามยกเครื่องระบอบยุติธรรม ซึ่งกลายเป็นการบ่อนทำลายความสามัคคีภายในกองทัพ

อย่างไรก็ตาม การที่อิสราเอลไม่รู้ล่วงหน้าเกี่ยวกับแผนการของฮามาส ยังน่าจะถือเป็นข้อผิดพลาดสำคัญในเหตุการณ์นี้ที่นำไปสู่การโจมตีรัฐยิวที่มีผู้เสียชีวิตมากที่สุดในรอบหลายสิบปี

ถึงแม้อิสราเอลถอนกำลังทหารตลอดจนพวกผู้ตั้งถิ่นฐานออกจากฉนวนกาซาไปตั้งแต่ปี 2005 และฮามาสเข้าเป็นผู้ปกครองกาซาในปี 2007 แต่ดูเหมือนอิสราเอลยังคงสามารถควบคุมพื้นที่ลักษณะเรียวยาวแคบๆ ที่มีประชากรราว 2.3 ล้านคนแห่งนี้ โดยผ่านข่าวกรองที่รวบรวมได้จากเทคโนโลยีและจากมนุษย์ โดยพวกเขาอ้างว่า รู้ตำแหน่งที่แน่นอนของเหล่าผู้นำฮามาส และดูเหมือนได้พิสูจน์คำกล่าวอ้างนี้แล้วด้วยการลอบสังหารหัวหน้ากลุ่มนักรบหลายคนระหว่างการโจมตีที่เล็งเป้าหมายเฉพาะจุด ซึ่งบางกรณีนักรบเหล่านั้นกำลังหลับอยู่ในห้องนอน นอกจากนั้นอิสราเอลยังรู้ว่า ต้องโจมตีที่จุดไหนจึงจะเจออุโมงค์ใต้ดินที่ฮามาสใช้ลำเลียงนักรบและอาวุธ

แต่แม้มีความสามารถมากมายเหล่านั้น ครั้งนี้ฮามาสยังสามารถวางแผนโจมตีโดยที่อิสราเอลไม่ระแคะระคายแม้แต่น้อย ทั้งที่เป็นการโจมตีรุนแรงซึ่งต้องใช้เวลาเป็นเดือนในการวางแผน ฝึก และประสานงานระหว่างนักรบกลุ่มต่างๆ ก็ตาม

อามีร์ อาวีวี นายพลปลดเกษียณของอิสราเอล ชี้ว่า นักรบกาซาค้นพบวิธีในการหลบหลีกไม่ให้อิสราเอลสามารถอาศัยเทคโนโลยีเพื่อการรวบรวมข่าวกรอง ด้วยการงดใช้โทรศัพท์หรือคอมพิวเตอร์ และหารือประเด็นสำคัญๆ ในห้องที่ไม่สามารถสอดแนมได้ หรือในห้องใต้ดิน

แต่อาวีวีที่ปัจจุบันเป็นประธานและผู้ก่อตั้ง อิสราเอล ดีเฟนส์ แอนด์ ซีเคียวริตี้ ฟอรัม ซึ่งเป็นกลุ่มอดีตผู้บัญชาการทหารสายเหยี่ยว สำทับว่า ความล้มเหลวของอิสราเอลไม่ได้มาจากเรื่องการรวบรวมข่าวกรองเท่านั้น แต่ยังเป็นเพราะหน่วยงานความมั่นคงไม่สามารถปะติดปะต่อภาพจากข่าวกรองที่ได้รับ สืบเนื่องจากการมองเจตนารมณ์ของฮามาสผิดพลาด

อาวีวี และอีกหลายคนบอกว่า ช่วงไม่กี่ปีหลังๆ นี้พวกหน่วยงานความมั่นคงมีความเข้าใจกันมากขึ้นเรื่อยๆ ว่า ฮามาสเป็นกลุ่มที่ตั้งใจพัฒนาเศรษฐกิจของกาซาและปรับปรุงมาตรฐานการครองชีพของประชาชนที่นั่น ทว่าเจตนารมณ์ที่แท้จริงของฮามาสยังคงเดิมนั่นคือการทำลายอิสราเอล

ยังมีชาติพันธมิตรที่แบ่งปันข่าวกรองกับอิสราเอล ระบุเช่นกันว่า หน่วยงานด้านข่าวกรองของอิสราเอลตีความสถานการณ์ผิดจากความเป็นจริง

เจ้าหน้าที่ข่าวกรองอียิปต์คนหนึ่งเผยว่า อียิปต์ที่มักรับหน้าที่เป็นตัวกลางระหว่างอิสราเอลกับฮามาส ย้ำกับอิสราเอลหลายครั้งเกี่ยวกับ “เรื่องใหญ่บางอย่าง” โดยไม่ได้แจกแจงรายละเอียด แต่เสริมว่าอิสราเอลมัวแต่โฟกัสกับดินแดนเวสต์แบงก์ แต่ละเลยภัยคุกคามจากเขตกาซา

เขาสำทับว่า อียิปต์เตือนว่าสถานการณ์กำลังจะระเบิดเร็วๆ นี้ และจะเป็นเรื่องใหญ่ แต่อิสราเอลประเมินคำเตือนดังกล่าวต่ำเกินไป

(ที่มา : เอพี)