จีนซ้อมรบทั้งทางอากาศและทางทะเลรอบไต้หวัน เพื่อ “เตือนอย่างแข็งกร้าว” หลังจากรองประธานาธิบดีวิลเลียม ไล่ ของไทเป แวะเยือนอเมริกาเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ขณะที่เจ้าตัวประกาศว่า ไต้หวันไม่ยอมรับหลักการจีนเดียว และปักกิ่งไม่มีสิทธิตัดสินผู้ชนะในการเลือกตั้งของไต้หวันต้นปีหน้า โดยเขาถือโอกาสหาเสียงด้วยการอ้างว่ามันจะเป็นการเลือกระหว่างประชาธิปไตยกับเผด็จการ
ไล่ ซึ่งเป็นตัวแทนของพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า (ดีพีพี) ที่เป็นพรรครัฐบาลไต้หวันเวลานี้ ในการลงเลือกตั้งชิงตำแหน่งประธานาธิบดีที่จะจัดขึ้นในเดือนมกราคมปีหน้า รวมทั้งผลโพลชี้ว่าเขาเป็นตัวเก็งมีโอกาสคว้าชัยมากกว่าใครเพื่อน ได้แวะเปลี่ยนเครื่องบินที่สหรัฐฯ ขณะเดินทางไปเยือนปารากวัย โดยในขาไปนั้นเขาแวะที่นิวยอร์ก ส่วนขากลับจากปารากวัยเขาแวะที่ซานฟรานซินโกเมื่อวันศุกร์ (18 ส.ค.) ทั้งนี้เขาเป็นผู้ที่มีจุดยืนแข็งกร้าวท้าทายในการต่อต้านการอ้างสิทธิเหนือไต้หวันของจีน
ต่อมาในวันเสาร์ (19 ส.ค.) จีนได้ตอบโต้อย่างเดือดดาลโดยแถลงย้ำว่า ไล่เป็น “ตัวปัญหา” รวมทั้งประกาศดำเนินมาตรการขั้นเด็ดขาดในการปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดน
นอกจากนั้น เจ้าหน้าที่จากสำนักงานไต้หวันของพรรคคอมมิวนิสต์จีนยังประณามการเยือนอเมริกาของไล่ว่า เป็นการยั่วยุครั้งใหม่ของพรรคดีพีพี ด้วยการสมรู้ร่วมคิดกับอเมริกา
ทางด้าน ฉี อี้ โฆษกกองทัพจีน แถลงว่า กองทัพปลดแอกประชาชนจีน (พีแอลเอ) เริ่มการซ้อมรบและการตรวจการณ์ทางอากาศและทางทะเลรอบเกาะไต้หวันเมื่อวันเสาร์
นอกจากนั้นในคืนวันเสาร์ กองบัญชาการยุทธบริเวณภาคตะวันออกของจีนยังโพสต์คลิปขนาดสั้นบนแพลตฟอร์มวีแชต เป็นภาพแผนที่ไต้หวันพร้อมกับมีคำขวัญ 3 ประโยคคือ “การพึ่งพิงอเมริกาคือเส้นทางปีศาจ” “การพยายามประกาศเอกราชคือทางตัน” และ “การรวมชาติคือเส้นทางที่ถูกต้อง”
ด้านไทเประบุว่า มีเครื่องบินรบของจีน 42 ลำรุกล้ำเขตป้องกันภัยทางอากาศของตนนับตั้งแต่เวลา 9.00 น.ของวันเสาร์ นอกจากนี้ยังมีเรือรบ 8 ลำร่วมซ้อมรบด้วย ขณะที่กระทรวงกลาโหมไต้หวันแถลงว่า เครื่องบินรบจีน 26 ลำได้ข้ามเส้นกึ่งกลางช่องแคบไต้หวัน
กองทัพเรือไต้หวันยังเผยแพร่วิดีโอภาพทหารเรือของตนบนเรือฟรีเกตติดจรวดนำวิถีเถียนตัน ที่แล่นประกบเรือฟรีเกตซูโจวของจีนในน่านน้ำทางใต้เมื่อวันเสาร์
สำนักข่าวซินหัวของทางการจีนรายงานว่า การซ้อมรบคราวนี้มีขึ้นในน่านน้ำและน่านฟ้าทางเหนือและตะวันตกเฉียงใต้ของไต้หวันเพื่อทดสอบแสนยานุภาพของพีแอลเอในการยึดอำนาจการควบคุมน่านฟ้าและน่านน้ำ และการสู้รบในสภาพแวดล้อมการสู้รบจริง
สำหรับกระทรวงกลาโหมของไต้หวันแถลงประณามจีนว่า การอ้างเหตุจัดการซ้อมรบในขณะนี้นอกจากจะไม่เป็นประโยชน์กับสันติภาพและเสถียรภาพของช่องแคบไต้หวันแล้ว ยังย้ำให้เห็นถึงความคิดจิตใจแบบนิยมใช้กำลังทหารของจีนอีกด้วย พร้อมประกาศส่งกองกำลังที่เหมาะสมเพื่อตอบโต้ด้วยการกระทำที่มีผลในทางปฏิบัติ
ด้านกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ เรียกร้องให้ปักกิ่งยุติการกดดันทางทหาร การทูต และเศรษฐกิจต่อไทเป และหันหน้ามาเจรจากันแทน
ช่วงปีที่ผ่านมา จีนได้จัดการซ้อมรบใหญ่รอบเกาะไต้หวันหลังจากแนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ ในขณะนั้นเยือนไทเป และอีกครั้งตอนที่ประธานาธิบดีไช่ อิงเหวินของไต้หวัน แวะเปลี่ยนเครื่องบินที่อเมริกา
อย่างไรก็ตาม ไซฟุ อู จากสถาบันเพื่อการวิจัยด้านกลาโหมและความมั่นคงแห่งชาติของไต้หวัน มองว่า การซ้อมรบของจีนครั้งนี้จะมีระดับปานกลางเท่านั้นเพื่อกดดันไต้วันแต่ไม่ทำให้เกิดผลกระทบแง่ลบ ซึ่งจะกลายเป็นประโยชน์ต่อ ไล่ ในการเลือกตั้ง
ทั้งนี้ การที่จีนซ้อมรบรอบไต้หวันในช่วงใกล้เลือกตั้งก่อนหน้านี้มักกลายเป็นการช่วยเหลือผู้สมัครจากพรรคดีพีพี ที่ถูกมองว่าสนับสนุนวอชิงตัน
อนึ่ง ระหว่างอยู่ที่นิวยอร์กเมื่อสุดสัปดาห์ที่แล้ว ไล่ได้ให้สัมภาษณ์สถานีทีวีไต้หวัน และมีนำมาออกอากาศเมื่อคืนวันเสาร์ โดยเขาประกาศว่า ไต้หวันไม่ยอมรับหลักการจีนเดียว และจีนไม่มีสิทธิตัดสินผู้ชนะในการเลือกตั้งของไต้หวันต้นปีหน้า ซึ่งเขาอ้างว่ามันจะเป็นการเลือกระหว่างประชาธิปไตยกับเผด็จการ และเสริมว่า จีนไม่ควรสร้างเรื่องโดยใช้ข้ออ้างการเดินทางเยือนต่างประเทศของผู้นำไต้หวัน
ไล่ยังย้ำจุดยืนของตนในการยืนยันว่า ไต้หวันไม่ใช่ส่วนหนึ่งของจีน แต่ยินดีติดต่อหารือกับปักกิ่งภายใต้การรับประกันความมั่นคง