‘ไบเดน’ ยันถอนทหารทางเลือกดีที่สุดเพื่อสหรัฐฯ ด้านตอลิบานจัดเดินพาเหรดครั้งใหญ่ฉลองชัยชนะ

“ไบเดน” เสียงแข็ง โต้คำวิพากษ์วิจารณ์ ยืนยันการถอนทหารจากอัฟกานิสถานเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดเพื่อยุติสงครามยาวนานที่สุดของสหรัฐฯ และปิดฉากความพยายามอันเปล่าประโยชน์นานนับทศวรษในการใช้กำลังทหารเปลี่ยนแปลงประเทศอื่น นอกจากนั้น เขายังอวดอ้างว่า ปฏิบัติการอพยพสุดโกลาหลเป็นความสำเร็จด้านโลจิสติกส์เพราะไม่มีชาติใดในโลกอีกแล้วที่ทำแบบอเมริกาได้ สำหรับในอัฟกานิสถานเองเมื่อวันพุธ (1 ก.ย.) บรรยากาศอบอวลด้วยการเฉลิมฉลองชัยชนะของตอลิบาน โดยมีการเตรียมการเดินพาเหรดครั้งใหญ่ ซึ่งนำเอาอาวุธต่างๆ ที่ยึดไว้ได้ออกมาอวดโฉม

ประธานาธิบดีโจ ไบเดน แถลงจากทำเนียบขาวเมื่อวันอังคาร (31 ส.ค.) ว่า ไม่คิดต่อเวลาสงครามชั่วนิรันดร์ในอัฟกานิสถาน และว่า ทหารอเมริกัน 5,500 คนอพยพออกจากประเทศดังกล่าวแล้ว และอเมริกาจะใช้อำนาจทางเศรษฐกิจ รวมถึงความสามารถในการเข้าถึงตลาดโลก กดดันตอลิบานเพื่อให้แน่ใจว่า พลเมืองอเมริกันอีก 100-200 คน ตลอดจนพลเมืองของชาติพันธมิตรที่ยังตกค้างจะได้รับอนุญาตให้เดินทางออกจากอัฟกานิสถานอย่างปลอดภัย

ผู้นำสหรัฐฯ ย้ำว่า วอชิงตันจะยังคงต่อสู้กับกลุ่มก่อการร้ายในอัฟกานิสถานและประเทศอื่นๆ แต่จะไม่ใช้กำลังทหารเพื่อพยายามสร้างสังคมประชาธิปไตยในที่ที่ไม่เคยมีประชาธิปไตยอีกต่อไป พร้อมกับกล่าวเตือนกลุ่มรัฐอิสลาม (ไอเอส) ว่า การไล่ล่ายังไม่จบ

ทั้งนี้ เมื่อวันพฤหัสฯ (26 ส.ค.) นักรบของไอเอส-เค ซึ่งเป็นเครือข่ายย่อยของไอเอสในอัฟกานิสถาน ก่อเหตุระเบิดฆ่าตัวตายด้านนอกสนามบินคาบูล ส่งผลให้ทหารอเมริกันเสียชีวิต 13 นาย และพลเรือนอัฟกันตายเกลื่อนอีกกว่าร้อย

ไบเดนสำทับว่า การตัดสินใจถอนทหารไม่ได้เกี่ยวกับอัฟกานิสถานเท่านั้น แต่เป็นการยุติยุคของปฏิบัติการทางทหารขนาดใหญ่เพื่อเปลี่ยนแปลงประเทศอื่น

ขณะนี้ตอลิบานควบคุมดินแดนได้มากกว่าเมื่อครั้งปกครองอัฟกานิสถานอยู่ราว 5 ปีก่อนถูกโค่นล้มในปี 2001 การโค่นตอลิบานคราวนั้นถือเป็นจุดเริ่มต้นของสงครามครั้งยาวนานที่สุดของอเมริกา ซึ่งทำให้ทหารอเมริกันเสียชีวิตรวมแล้วกือบ 2,500 นาย และสิ้นค่าใช้จ่าย 2 ล้านล้านดอลลาร์

ไบเดนเสริมว่า หากไม่ถอนตัวออกมา มีตัวเลือกอื่นอีกเพียงตัวเลือกเดียวคือ ยกระดับการสู้รบและเข้าสู่สงครามต่อไปทั้งที่ควรจบตั้งแต่นานมาแล้ว และสำทับว่า การถอนกำลังในเดือนมิถุนายนหรือกรกฎาคมตามที่บางคนแนะนำ รังแต่ทำให้ตอลิบานชนะเร็วขึ้น

ประมุขทำเนียบขาวยังอวดอ้างว่า การอพยพในช่วง 2 สัปดาห์ที่ผ่านมาซึ่งดูอลหม่านวุ่นวายเป็นความสำเร็จด้านโลจิสติกส์ เพราะมีเพียงอเมริกาเท่านั้นที่มีศักยภาพทำได้

ทั้งนี้ สหรัฐฯ และพันธมิตรสามารถอพยพผู้คนรวมแล้วกว่า 120,000 คน หลบหนีระบอบตอลิบานออกจากอัฟกานิสถาน

แต่ดูเหมือนการตัดสินใจของไบเดนไม่ถูกใจรีพับลิกัน รวมถึงสมาชิกเดโมแครตบางคน ตลอดจนบางชาติพันธมิตร

มิตช์ แมคคอนเนลล์ ผู้นำของรีพับลิกันในวุฒิสภา วิจารณ์ว่า การถอนตัวจากอัฟกานิสถานเป็นการทอดทิ้งอเมริกันชนไว้ในดินแดนของศัตรู และทำให้อเมริกาปลอดภัยน้อยลงจากบาดแผลที่สร้างขึ้นเอง

ขณะเดียวกัน ตอลิบานมองว่า การอพยพออกไปของตะวันตก เป็นการที่ตนเองสามารถคืนสู่อำนาจอย่างสร้างความตื่นตะลึงและเป็นการเอาชนะมหาอำนาจระดับโลก บนท้องถนนทั่วอัฟกานิสถานในวันพุธ อบอวลด้วยบรรยากาศของชัยชนะ ความยินดี ระคนความหวาดกลัว

ในเมืองกันดาฮาร์ เมืองทางภาคใต้ของอัฟกานิสถาน ซึ่งถือเป็นแหล่งกำเนิดทางจิตวิญญาณของขบวนการตอลิบาน เมื่อวันพุธ (1 ก.ย.) ผู้สื่อข่าวผู้หนึ่งของเอเอฟพีรายงานว่า เห็นรถทหารฮัมวีสีเขียวตั้งขบวนเรียงหนึ่งยาวเหยียดจอดนิ่งอยู่ที่ทางหลวงสายหนึ่งบริเวณนอกเมือง จำนวนมากประดับด้วยธงตอลิบานซึ่งเป็นธงพื้นขาวมีอักษรภาษาอาหรับสีดำอยู่ตรงกลาง

ในคลิปวิดีโอมุ่งสร้างบรรยากาศการเดินพาเหรด ซึ่งโพสต์ทางบัญชีสื่อสังคมที่ฝักใฝ่ตอลิบาน มองเห็นเฮลิคอปเตอร์ลำหนึ่งบินอยู่เหนือศีรษะ ขณะที่พวกนักรบซึ่งอยู่เบื้องล่างโบกไม้โบกมือ

ระยะไม่กี่วันที่ผ่านมา มีผู้พบเห็นเฮลิคอปเตอร์โจมตีแบบแบล็กฮอว์กอย่างน้อย 1 ลำ บินอยู่เหนือท้องฟ้าเมืองกันดาฮาร์ บ่งชี้ให้เห็นว่าคงมีใครบางคนจากอดีตกองทัพอัฟกันเป็นผู้ควบคุมเครื่อง เนื่องจากตอลิบานเองขาดไร้นักบิน

ทางด้านรอยเตอร์รายงานว่า เมื่อวันอังคาร (31 ส.ค.) ในเมืองโคสต์ ทางตะวันออกของอัฟกานิสถาน ฝูงชนร่วมฉลองชัยด้วยการเข้าแถวบนถนนเพื่อร่วมพิธีศพปลอม โดยมีการตั้งโลงศพซึ่งห่อด้วยธงชาติของฝ่ายตะวันตก

อย่างไรก็ตาม ในกรุงคาบูล คนจำนวนมากเข้าคิวยาวเหยียดหน้าธนาคารที่หลายแห่งปิดให้บริการนับจากตอลิบานเข้ายึดเมืองหลวงสำเร็จเมื่อกลางเดือนที่แล้ว

หญิงสาววัย 22 ปีคนหนึ่งที่ไปแบงก์กับแม่เล่าว่า เป็นครั้งแรกที่เห็นตอลิบานที่ขึ้นชื่อเรื่องความโหดร้ายทารุณใช้ไม้ไล่ตีผู้หญิง

ทั้งนี้ ชาติตะวันตกระบุว่า การให้ความช่วยเหลืออัฟกานิสถานในอนาคตจะขึ้นอยู่กับว่า ตอลิบานรักษาสัญญาหรือไม่

ประเทศต่างๆ ในสหภาพยุโรป เสนอเพิ่มความช่วยเหลืออัฟกานิสถานและเพื่อนบ้าน ท่ามกลางความกังวลว่า ชาวอัฟกันถึง 500,000 คนอาจหนีออกจากประเทศภายในสิ้นปีนี้

ซาบิฮุลเลาะห์ มูจาฮิด โฆษกตอลิบาน ยืนยันว่า กองกำลังความมั่นคงของตอลิบานจะ “อ่อนโยนและสุภาพ”

ทว่า อันโตนิโอ กูเตียร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ แสดงความกังวลอย่างมากเกี่ยวกับวิกฤตด้านมนุษยชนและเศรษฐกิจในอัฟกานิสถาน และสำทับว่า บริการขั้นพื้นฐานเสี่ยงล่มสลายโดยสิ้นเชิง พร้อมเรียกร้องให้นานาชาติให้การสนับสนุนทางการเงินแก่ประเทศนี้

(ที่มา : รอยเตอร์, เอเอฟพี, เอพี)