จีนเริ่มสอบอาลีบาบา ‘ผูกขาดตลาด’ ส่งสัญญาณปักกิ่งลุยขจัดอิทธิพล บ.ไฮเทค

จีนเริ่มสอบสวน “อาลีบาบา” จากข้อข้องใจสงสัยที่ว่ามีการใช้อำนาจผูกขาดตลาด นอกจากนั้น ยังเตรียมเรียก “แอนต์ กรุ๊ป” บริษัทการเงินในเครือมาพูดคุยเพื่อ “กำกับดูแลและชี้แนะ” รายงานข่าวเหล่านี้ฉุดราคาหุ้นยักษ์ใหญ่อี-คอมเมิร์ซ แห่งนี้ร่วงกราว และยังเพิ่มปัญหากดดัน “แจ็ก หม่า” ผู้ก่อตั้ง

ความเคลื่อนไหวนี้ยังเป็นการส่งสัญญาณเตือนว่า ผู้นำของพรรคคอมมิวนิสต์ พร้อมลดทอนขนาดความทะเยอทะยานของบรรดายักษ์ใหญ่ไฮเทคในอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ต ที่ได้ขับดันให้ผู้ก่อตั้งและผู้ร่วมลงทุนมั่งคั่งและทรงอิทธิพลไปตามๆ กัน โดยที่ แจ็ก หม่า ก็กลายเป็นมหาเศรษฐีที่รวยที่สุดในจีน ด้วยมูลค่าสินทรัพย์ 58,000 ล้านดอลลาร์

สำนักงานบริหารจัดการกฎระเบียบตลาดแห่งรัฐของจีนแถลงเมื่อวันพฤหัสบดี (24 ธ.ค.) ว่า เจ้าหน้าที่สอบสวนกำลังตรวจสอบ “แนวทางปฏิบัติที่น่าสงสัยว่าเป็นการผูกขาดตลาด” ของอาลีบาบา

การตรวจสอบดังกล่าวมีแนวโน้มจะเป็นอุปสรรคต่อการเติบโตขยายตัวของอาลีบาบา ซึ่งถือเป็นผู้ปฏิวัติวงการอี-คอมเมิร์ซ ในจีน และข่าวนี้ฉุดให้ราคาหุ้นของบริษัทในตลาดฮ่องกงตกลง 8.6% ทำสถิติต่ำสุดในรอบ 5 เดือน

อาลีบาบาออกคำแถลงระบุว่า จะให้ความร่วมมือในการสอบสวนอย่างเต็มที่ เช่นเดียวกับ แอนต์ กรุ๊ป บริษัทบริการทางการเงินในเครือ ที่แถลงว่า จะให้ความร่วมมือรวมทั้งปฏิบัติตามคำขอของผู้คุมกฎอย่างเคร่งครัด

แอนต์ กรุ๊ป โด่งดังจากผลิตภัณฑ์หลัก คือ อาลีเพย์ ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มการชำระเงินออนไลน์และซูเปอร์แอปที่ขณะนี้ฝังตัวแน่นแฟ้นอยู่ในระบบเศรษฐกิจจีน

นอกจากนั้น แอนต์ กรุ๊ป ยังแตกไลน์สู่บริการเงินกู้ สินเชื่อ การลงทุน และประกันภัย โดยเข้าถึงผู้บริโภคและธุรกิจขนาดเล็กหลายร้อยล้านราย กระตุ้นให้เกิดความกลัวและความอิจฉาอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะจากนระบบการธนาคารที่พวกแบงก์ใหญ่ๆ ซึ่งต่างเป็นรัฐวิสาหกิจ มีความพรักพร้อมมากกว่าในการให้การสนับสนุนนโยบายของรัฐบาลและกิจการขนาดใหญ่

การที่ แอนต์ กรุ๊ป เข้าถึงการใช้จ่ายประจำวันของคนจีน ยังกระตุ้นความกังวลว่า อัตราหนี้สินส่วนบุคคลซึ่งทำท่าเบ่งบานขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจสร้างปัญหาให้ระบบเศรษฐกิจในวงกว้าง

เดือนพฤศจิกายน จีนสั่งระงับในนาทีสุดท้าย แผนการทำไอพีโอพร้อมกันในตลาดเซี่ยงไฮ้และฮ่องกงของ แอนต์ กรุ๊ป ซึ่งทำท่ากลายเป็นการทำไอพีโอที่มีมูลค่าสูงสุดเป็นประวัติการณ์ของโลก เนื่องจากกังวลว่า โมเดลการดำเนินธุรกิจ โดยเฉพาะในการพิจารณาปล่อยกู้ ซึ่งมุ่งอาศัยการใช้ปัญญาประดิษฐ์วิเคราะข้อมูลบิ๊กดาต้านั้น มีความหละหลวมอยู่มาก หากมีความผิดพลาดก็จะทำให้เกิดความเสียหายอย่างใหญ่โตกว้างขวาง

ย้อนกลับไปเมื่อเดือนตุลาคม หม่าที่ก่อนหน้านี้โจมตีระบบการเงินจีนว่าล้าสมัย ได้ไปกล่าวสุนทรพจน์ในงานหนึ่งโดยเรียกธนาคารของรัฐว่า “โรงรับจำนำ” ทำให้เขาถูกทางการเรียกไปคุยเป็นระยะ หม่ายังไม่ปรากฏตัวเป็นข่าวในสื่อต่างๆ หลังจากแผนไอพีโอแอนต์ กรุ๊ป ล่ม

ขณะเดียวกัน ในการประชุมแผนงานเศรษฐกิจส่วนกลางสัปดาห์ที่แล้ว คณะกรมการเมืองของพรรค ซึ่งเป็นองค์กรผู้นำระดับสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ได้ประกาศยกระดับมาตรการต่อต้านการผูกขาด รวมทั้งจะปราบปรามการขยายเงินทุนอย่างไร้ระเบียบ

ด้าน ริชาร์ด แมคเกรเกอร์ นักวิชาการอาวุโสประจำเอเชียตะวันออกของสถาบันโลวีในนครซิดนีย์, ออสเตรเลีย ชี้ว่า ความเคลื่อนไหวทั้งหมดเหล่านี้เป็นการส่งสัญญาณทางการเมืองว่า ไม่มีบริษัทหรือบุคคลใดสามารถเติบโตจนถึงจุดที่ท้าทายอำนาจของพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้

ปีนี้ปักกิ่งยังออกกฎควบคุมแนวโน้มความเสี่ยงในอุตสาหกรรมการปล่อยกู้ออนไลน์ที่กำลังขยายตัวอย่างมาก ขณะที่บริษัทเทคโนโลยีการเงินในเครือบริษัทอินเทอร์เน็ตอย่างอาลีบาบาและเทนเซ็นต์ เดินหน้าขยายธุรกิจและอำนาจในตลาดนี้

ไรอัน มานูเอล หัวหน้านักยุทธศาสตร์การลงทุนในเอเชียของซิลเวอร์ฮอร์น อินเวสต์เมนต์ มองว่า แอนต์จะกลายเป็นบริษัทที่ต่างไปจากเดิมทั้งในแง่โครงสร้างและงบการเงิน โดยจะกลายเป็นผู้ให้บริการทางการเงินมากขึ้นและมีลักษณะของบริษัทเทคโนโลยีน้อยลง รวมทั้งจะเติบโตช้าลงและมูลค่าตลาดลดลง

เมื่อเดือนพฤศจิกายน ผู้คุมกฎตลาดจีนยังได้ออกกรอบโครงแนวทางต่อต้านการผูกขาดสำหรับแพลตฟอร์มอินเทอร์เน็ต ซึ่งมีการเน้นย้ำตัวอย่างพฤติกรรมที่มีลักษณะกีดกันการแข่งขัน

ทั้งนี้ สื่อของรัฐเรียกร้องมานานแล้วให้ควบคุมบริษัทเหล่านี้เข้มงวดขึ้น โดยเตือนว่า อาจเกิดความไร้เสถียรภาพทางการเงินหากบริษัทเหล่านี้เติบโตอย่างรวดเร็วโดยปราศจากการควบคุม

(ที่มา: เอเอฟพี, เอพี)