สิงห์อมควันกร่อย! “ดูเตอร์เต” เตรียมออกกฎหมาย “ห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะ” ทั่วฟิลิปปินส์

รอยเตอร์ - ประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตอร์เต แห่งฟิลิปปินส์ เตรียมเซ็นอนุมัติกฎหมายห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะทุกแห่ง ซึ่งจะถือเป็นกฎหมายที่มีความเข้มงวดที่สุดในภูมิภาค

นักเคลื่อนไหวด้านสาธารณสุขซึ่งพยายามต่อสู้กับกลุ่มธุรกิจยาสูบที่มีอิทธิพลอย่างสูงในฟิลิปปินส์ ต่างออกมาชื่นชมท่าทีของรัฐบาล หลายคนเชื่อว่า ประธานาธิบดี ดูเตอร์เต เป็นคนเดียวที่จะทำให้เรื่องนี้สำเร็จได้

พอลีน ฌีน โรเซลล์-อูเบียล รัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขฟิลิปปินส์ ให้สัมภาษณ์กับรอยเตอร์วานนี้ (11 ต.ค.) ว่า กฎหมายห้ามสูบบุหรี่ซึ่งรัฐได้นิยามคำว่า “พื้นที่สาธารณะ” เสียใหม่ น่าจะได้รับการลงนามโดยประธานาธิบดี ดูเตอร์เต ภายในสิ้นเดือน ต.ค. และมีผลบังคับใช้ทันทีในเดือน พ.ย.

หนังสือพิมพ์หลายฉบับได้อ้างคำชี้แจงของรัฐมนตรีหญิง ซึ่งระบุว่า หลังจากกฎหมายใหม่เริ่มบังคับใช้ การสูบบุหรี่ในที่สาธารณะจะไม่สามารถทำได้ ไม่ว่าจะภายในอาคารหรือกลางแจ้ง

“สวนสาธารณะ ป้ายรถเมล์ หรือแม้แต่ในยานพาหนะ เหล่านี้จัดเป็นพื้นที่สาธารณะทั้งหมด” โรเซลล์-อูเบียล กล่าว ซึ่งเธอได้อธิบายเพิ่มเติมในภายหลังว่า คำว่ายานพาหนะนี้หมายถึง “รถโดยสารสาธารณะ” เท่านั้น

สำเนาเอกสารคำสั่งฝ่ายบริหาร (executive order) ที่ผู้สื่อข่าวรอยเตอร์ได้รับ ระบุว่า พื้นที่สูบบุหรี่จะถูกจัดเอาไว้ภายนอกอาคาร ห่างจากตัวอาคารอย่างน้อย 10 เมตร

รายงานของมูลนิธิเพื่อสังคมอาเซียนปลอดบุหรี่ (Southeast Asia Tobacco Control Alliance - SEATCA) ในปี 2014 พบว่า มีชาวฟิลิปปินส์ 17 ล้านคนที่สูบบุหรี่ หรือคิดเป็นเกือบ 1 ใน 3 ของประชากรวัยผู้ใหญ่ และมากเป็นอันดับ 2 ในภูมิภาครองจากอินโดนีเซีย

ชายชาวฟิลิปปินส์เกือบครึ่ง และผู้หญิงอีกร้อยละ 9 สูบบุหรี่ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญเตือนว่าพฤติกรรมบั่นทอนสุขภาพเช่นนี้ ทำให้ประเทศต้องสิ้นเปลืองงบประมาณสาธารณสุขและสูญเสียผลิตภาพ (productivity) รวมเป็นมูลค่าเกือบ 4,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปี

ซานดรา มุลลิน จาก Vital Strategies ซึ่งเป็นองค์กรด้านสาธารณสุขระดับโลก ระบุว่า กฎหมายห้ามสูบบุหรี่สามารถลดความแพร่หลายของการสูบบุหรี่ลงได้ 4% หากบังคับใช้อย่างได้ผลและครอบคลุม

ฟิลิป มอร์ริส อินเทอร์เนชันแนล ผู้ผลิตบุหรี่ “มาร์ลโบโร” ครองตลาดยาสูบในฟิลิปปินส์อยู่ถึง 70% จากการร่วมทุนกับบริษัท Fortune Tobacco และคาดว่าจะเป็นหนึ่งในผู้ผลิตบุหรี่นอกที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุดจากกฎหมายใหม่ของ ดูเตอร์เต

เมื่อปี 2015 ฟิลิป มอร์ริส มียอดขายบุหรี่ในฟิลิปปินส์ราว 1 จากทุก ๆ 13 มวนที่จำหน่ายทั่วโลก แต่นักวิเคราะห์ระบุว่าผลกำไรที่ได้นั้นไม่ถึง 2%

กฎหมายห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะถือเป็นการขยายสเกลของกฎหมายท้องถิ่นที่บังคับใช้อยู่แล้วในเมืองดาเวา (Davao) ซึ่ง ดูเตอร์เต เคยเป็นนายกเทศมนตรีมานานถึง 22 ปี ก่อนจะก้าวสู่ตำแหน่งประธานาธิบดีเมื่อต้นปีนี้

ผู้ที่ฝ่าฝืนกฎหมายห้ามสูบบุหรี่ในเมืองดาเวาจะมีโทษปรับ 5,000 เปโซ หรือจำคุก 4 เดือน

สื่อฟิลิปปินส์รายงานว่า ตอนที่ ดูเตอร์เต ยังเป็นพ่อเมืองดาเวา เขาเคยบังคับให้ชายคนหนึ่งหยิบบุหรี่ในปากออกมาขยี้ให้ดับและ “กิน” มันเข้าไป หลังชายคนดังกล่าวไม่ยอมหยุดสูบบุหรี่ในร้านอาหาร

โฆษกรัฐบาลฟิลิปปินส์ไม่ยืนยันว่าข่าวนี้เป็นเรื่องจริงหรือไม่ แต่ระบุว่า “ประชาชนและภาคธุรกิจต่างสนับสนุนให้ดาเวาเป็นเมืองปลอดบุหรี่ ท่านประธานาธิบดีเห็นว่าการสูบบุหรี่ไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพ และกระทบกับความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชน”

นอกจากห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะแล้ว ดูเตอร์เต ยังบังคับใช้กฎระเบียบอื่น ๆ ในเมืองดาเวา เช่น ห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือเที่ยวคาราโอเกะยามดึก และห้ามนักเรียนออกนอกเคหสถานหลังเวลา 22.00 น

พ่อเมืองขาโหดรายนี้ยังมีนโยบายกวาดล้างยาเสพติดและอาชญากรรมแบบดุเดือด จนทำให้เขาได้รับฉายาว่า “ผู้ลงโทษ” (The Punisher)

คาร์ล เคนเนธ ชัว ปลัดกระทรวงการคลังฟิลิปปินส์ เปิดเผยว่า รัฐบาลดูเตอร์เตได้เสนอให้มีการเก็บภาษีบุหรี่และผลิตภัณฑ์ยาสูบอื่น ๆ เพิ่มเติมจากอัตราภาษีที่รัฐบาลชุดก่อนได้ปรับขึ้นมาแล้วระลอกหนึ่ง แต่ยังไม่ชัดเจนว่าจะเพิ่มขึ้นอีกเท่าไหร่